Top

Gepubliceerd in:

2013 | OriginalPaper | Hoofdstuk

2 Bevolking en gezondheid

Auteur : J.M. Boot

Gepubliceerd in: De Nederlandse gezondheidszorg

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

In Nederland leven we steeds langer. We leven ook steeds langer in goede gezondheid. Tussen 1980 en 2000 is de levensverwachting voor mannen met 3,1 en voor vrouwen met 1,4 jaar toegenomen. Bij de geboorte mochten we rekenen op een gemiddelde levensduur van respectievelijk 75,5 en 80,6 jaar. Tussen 2000 en 2010 is de levensverwachting van pasgeborenen sterk toegenomen. Deze steeg voor mannen van 75,5 tot 78,8 jaar en voor vrouwen van 80,6 tot 82,7 jaar. De resterende levensverwachting op 65-jarige leeftijd nam bij mannen toe van 15,3 tot 17,6 jaar. Bij vrouwen was de toename iets minder sterk, van 19,2 tot 20,8 jaar. Een dergelijke snelle stijging heeft sinds de Tweede Wereldoorlog niet plaatsgevonden. De levensjaren die er zijn bijgekomen, worden grotendeels in goede gezondheid en zonder lichamelijke beperkingen doorgebracht. Wel blijken steeds meer mensen een of meer ziekten te hebben en zal ook in de toekomst het aantal chronisch zieken en het aantal zieken met meer dan één chronische ziekte toenemen. Toch heeft dit niet geleid tot meer lichamelijke beperkingen of tot een minder goed ervaren gezondheid. De toename van het aantal ziekten is deels het gevolg van vroegere opsporing van ziekten, deels van een betere overleving. Daarmee vertoont de volksgezondheid een paradoxale trend: meer ziekte en tegelijkertijd niet minder gezondheid.

vorige hoofdstuk 1 Inleiding

volgende hoofdstuk 3 Eigen initiatief

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Gezondheid op koers? Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2002, p. 9-10; Lucht, F. van der en J.J. Polder, Van gezond naar beter. Kernrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010, p. 8; CBS Webmagazine, woensdag 23 november 2011.

Kooiker, S., ‘Je gezondheid is je kostbaarste bezit; de veranderende waarde van gezondheid in de periode 1966-1993’, in: Kooiker, S.E. en M. Mootz (red.), Patiënt en professie; culturele determinanten van medische consumptie, Sociaal en Cultureel Planbureau, Rijswijk, 1996.

Kooiker, S., M. den Draak en C. van Campen, ‘Investeren in gezondheid’, in: Sociaal en Cultureel Rapport 2006: Investeren in vermogen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2006, p. 279-280. Zie ook: Kooiker, S. en J. van der Velden, Een nuchtere kijk op gezondheid; vier thema’s voor gezondheidsbevordering, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2007.

Zweep, A. van der en H. Knol, ‘Gezondheid, een baken voor het leven? De samenhang tussen waarden, attituden en gedrag met betrekking tot gezondheid’, in: Kooiker, S.E. en M. Mootz (red.), a.w., p. 106-107.

Kooiker, S.E., Nederlanders aan het woord over gezondheid en gezond leven; achtergrondstudie van de VTV 2010 Van gezond naar beter, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu/SCP, Bilthoven/Den Haag, 2011, p. 14-27.

Idem, p. 29–40 en p. 53.

Huber, M.A.S. a.o., ‘How should we define health?’, in: British Medical Journal, 343 (2011), nr. 4163, p. 235-237; Huber, M., Wat is gezondheid, verslag van een internationale conferentie, Gezondheidsraad, publicatie nr. A 10/04, Den Haag, 2010. Zie ook: Wijk, R. van, C.W. Aakster en E.P.A. van Wijk (red.), Jaarboek Integrale Geneeskunde 2010/2011. Naar een geïntegreerde theorie van ziekte en gezondheid, Jaarboek 26, 2011.

Hutschemaekers, G. en M. ten Have, Geestelijke gezondheidszorg in beeld, Bohn Stafleu Van Loghum/NcGv, Houten/Utrecht, 1995, p.1-4.

World Health Organization, The World Health Report 2001: Mental Health: New Understanding, New Hope, WHO, Genève, 2001.

Houwaart, E., De hygiënisten; artsen, staat en volksgezondheid in Nederland 1840-1890, Historische Uitgeverij Groningen, 1991.

McKeown, Th.F., The role of medicine, Basil Blackwell, Oxford, 1979.

Zweep, A. van der, en H. Knol, ‘Gezondheid, een baken voor het leven?’, a.w., p. 118.

Idem, p. 118-119.

Idem, p. 123.

Zie hiervoor: Boot, J.M.D., Inleiding in de medische sociologie, Van Gorcum, Assen, 2001, (7de herziene druk), p. 62-64.

Es, J. van, Patiënt en huisarts; een leerboek huisartsgeneeskunde, Bohn, Scheltema & Holkema, Utrecht, 1984 (3de druk).

Nota 2000; over de ontwikkelingen van gezondheidsbeleid; feiten, beschouwingen en beleidsvoornemens, Tweede Kamer, vergaderjaar 1985-1986, 19500, nrs. 1 en 2.

Menges, L.J., Gezondheid en ziekte; gedragswetenschappelijke verkenningen, Samsom Stafleu, Alphen aan den Rijn/Brussel, 1986.

Boot, J.M.D., Inleiding in de medische sociologie, Van Gorcum, Assen, 2001 (7de herziene druk), p. 17.

Drop, M.J., ‘De maatschappelijke betekenis van ziekte’, in: Aakster, C.W., G. Kuiper en J.W. Groothoff (red.), Medische sociologie, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1991 (4de geheel herziene druk), p. 76-85.

Zie hiervoor: Aakster, C.W., ‘Alternatieve behandelwijzen en wetenschappelijk onderzoek; samenvatting van het rapport van de Gezondheidsraad’, in: Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde, 9 (1994), nr. 5, p. 206-207; Vademecum Gezondheidsstatistiek Nederland 2003, CBS, Den Haag, 2003, p. 147, en CBS Statline.

Aakster, C.W., ‘Opvattingen over gezondheid en ziekte’, in: Aakster, C.W., G. Kuiper en J.W. Groothoff (red.), Medische sociologie, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1991 (4de geheel herziene druk), p. 62-63; Aakster, C.W., ‘Alternatieve geneeswijzen’, in: Aakster, C.W. en J.W. Groothoff (red.), Medische sociologie, Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten, 2003 (6de druk), p. 205-212.

Daartoe is met name gebruikgemaakt van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) over de gezondheidstoestand van de Nederlandse bevolking in de periode 1950-2010, Sdu Uitgevers, Den Haag, 1993; de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 1997, de som der delen, Elsevier/De Tijdstroom, Utrecht, 1997; Gezondheid op koers? Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2002; Lucht, F. van der en J.J. Polder, Van gezond naar beter. Kernrapport van de Volksezondheid Toekomst Verkenning 2010, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010.

Voor deze paragraaf is gebruikgemaakt van: Volksgezondheid Toekomst Verkenning; de gezondheidstoestand van de Nederlandse bevolking in de periode 1950-2010, Sdu Uitgevers, Den Haag, 1993, p. 23–45. Zie ook: Maas, P.J. van der, ‘Onderzoek naar determinanten van de volksgezondheid’, in: Mackenbach, J.P. en P.J. van der Maas, Volksgezondheid en gezondheidszorg, Elsevier gezondheidszorg, Maarssen, 2008 (vierde, geheel herziene druk), p. 165-173; Mackenbach, J.P., ‘De gezondheid van de Nederlandse bevolking’, in: Mackenbacht, J.P. en P. van der Maas (red.), a.w., p. 39-126.

Zie hiervoor nader: Gunning-Schepers, L.J. en M. Mootz (red.), Gezondheidsmeting, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 1992; König-Zahn, C., J.W. Furer en B. Tax, Het meten van de gezondheidstoestand; deel 1: algemene gezondheid, deel 2: lichamelijke gezondheid, sociale gezondheid; deel 3: psychische gezondheid, Van Gorcum, Assen, 1993-1995. Zie ook: Maas, J.P. van der, ‘Het meten van de volksgezondheid’, in: J.P. Mackenbach en P.J. van der Maas (red.), a.w., p. 147-164.

DEPweb Life expectancy data, all regions, World Bank, Washington D.C., 2004, www.worldbank.com; World Health Statistics 2009, World Health Organization, Geneve, 2009.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, Gezondheid en determinanten; deelrapport van de VTV 2010 ‘Van gezond naar beter’, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010. p. 26.

CBO Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg, Conceptrichtlijn Somatoforme Klachten en Stoornissen, www.cbo.nl/ (geraadpleegd januari 2010); Maassen, H., ‘Ongezond en ongerust’, in: Medisch Contact, 64 (2009), nr. 24, p. 1060-1063.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 41.

Idem, p. 43.

Idem, p. 40.

Draak M. en C. van Campen, ‘Gezondheid en zorg’, in: Bijl, R. J. Boelhouwer, E. Pommer en P. Schyns (red.), De sociale staat van Nederland 2009, Den Haag, SCP, 2009, p. 203-236.

Schoemaker C. M. ten Have, S. Sytema en P. Verhaak, ‘Trends in de geestelijke volksgezondheid in Nederland. Een visie gebaseerd op cijfers’, in: Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 62 (2007), p. 824-835.

Graaf, R. de, M. ten Have, S. van Dorsselaer, De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking; NEMESIS-2: Opzet en eerste resultaten, Trimbos-instituut, Utrecht, 2010, p. 67-68.

Kommer, G.J., L.C.J. Slobbe en A. Wong, ‘Zorggebruik en zorguitgaven’, in: Luijben, A.H.P. en G.J. Kommer (red.), Tijd en toekomst; deelrapport van de VTV 2010, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010, p. 32.

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004.

Vademecum Gezondheidsstatistiek Nederland 2003, CBS/Min. van VWS, Den Haag, 2003.

CBS/Statline, Nationale Verzuim Statistiek, 2010.

CBS/Statline, 2007; UWV, Kroniek van de sociale verzekeringen, UWV, Amsterdam, 2006.

CBS/Statline, Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, 2010.

Post, N.A.M., S.L.N. Zwakhals en J.J. Polder, Maatschappelijke baten, deelrapport van de VTV 2010 ‘Van gezond naar beter’, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010, p. 26.

CBS/Statline, Perinatale sterfte en zuigelingensterfte, 2010.

Euro-peristat project, European perinatal health report, 2008.

Een goed begin; veilige zorg rond zwangerschap en geboorte, Advies Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte, december 2009, p. 12.

Klazinga, N., ‘Perinataal presteren’ (redactioneel), in: TSG Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 82 (2004), nr. 2, p. 69-70.

Garssen, J. en A. van der Meulen, ‘Ontwikkelingen rond de perinatale sterfte in Nederland’, in: Bevolkingstrend, CBS, Rijswijk, 3^e kwartaal 2004, p. 15-31.

Richardus, J.H., W.C. Graafmans, S.P. Verloove-Vanhorick en J.P. Mackenbach, ‘Differences in perinatal mortality and suboptimal care between ten European regions: results of an international audit’, in: British Journal of Obstetrics and Gynaecology, 110 (2003), nr. 2, p. 97-105.

Een goed begin; veilige zorg rond zwangerschap en geboorte, a.w., p. 24.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 21-22.

Volksgezondheid Toekomst Verkenning 1950-2010, Sdu Uitgevers, Den Haag, 1993; Volksgezondheid Toekomst Verkenning 1997, de som der delen, Elsevier/De Tijdstroom, Utrecht, 1997.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, Gezondheid en determinanten; deelrapport van de VTV 2010 ‘Van gezond naar beter’, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010, p. 25.

Idem, p. 16.

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 36-37.

Idem, p. 37

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004.

Lucht, F. van der en J.J. Polder, a.w., p. 55.

Nationale Atlas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010.

Mackenbach, J.P., ‘De gezondheid van de Nederlandse bevolking’, in: Mackenbacht, J.P. en P. van der Maas (red.), a.w., p. 99.

Wetenschappelijke Raad Regeringsbeleid, Sociaal-economische gezondheidsverschillen en beleid, Den Haag, 1991.

Voor deze paragraaf is gebruikgemaakt van Mackenbach, J.P., Ongezonde verschillen; over sociale stratificatie en gezondheid in Nederland, Van Gorcum, Assen, 1994, p. 64-66;en 68-72; Mackenbach, J.P., ‘De gezondheid van de Nederlandse bevolking’, in: Mackenbacht, J.P. en P. van der Maas (red.), a.w., p. 39-126; Gezondheid op koers?, a.w.; Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004; Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010; Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen politiek en biologie, Elsevier gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p. 89-106.

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, Amsterdam, 25 maart 2010.

Zie ook: Kardal, M., B.J.H. Lodder, en M.J. Garssen, ‘Levensverwachting stijgt, maar verschil tussen laag- en hoogopgeleiden blijft groot’, in: Tijdschrift voor geneeskunde, 153 (2009), p. A689; Bruggink, J-W., ‘Ontwikkelingen in (gezonde) levensverwachting naar opleidingsniveau’, in: Bevolkingstrends, CBS, Den Haag/Heerlen, 57 (2009), nr. 4, p. 71-75.

Koops, K. en M. van den Brakel, ‘Rijke mensen leven lang en gezond; inkomensgerelateerde verschillen in gezonde levensverwachting’, in: TSG, 88 (2010), nr. 1, p. 17-24.

Wingen, M. en F. Otten, ‘Gezondheid en welvaart van ouderen’, in: Bevolkingstrends, 58 (2010), nr. 1, p. 46-52.

Mackenbach, J.P., a.w., p. 105-106. Zie voor een vergelijking van Nederland op andere gezondheidsaspecten in Europees verband, zoals leefstijl en doodsoorzaken: Voorrips, L.E., ‘De gezondheid van Nederland langs de Europese meetlat’, in: Gezondheid en zorg in cijfers 2009, CBS, Den Haag/Heerlen, 2009, p. 99-118.

Mackenbach, J.P., ‘Volksgezondheid in Nederland’, in: Maas, P.J. van der en J.P. Mackenbach (red.), Volksgezondheid en gezondheidszorg, Wetenschappelijke uitgeverij Bunge, Utrecht, 1995, p. 98.

Jong, A. de, ‘Gehuwden leven het langst’, in: Maandstatistiek van de bevolking, Jaargang 50, juni 2002, CBS Heerlen/Voorburg, p. 4-8.

Wingen, M. en F. Otten, ‘Burgerlijke staat, recente verweduwing en gezondheidsindicatoren van ouderen’, in: Bevolkingstrends, CBS, Den Haag/Heerlen, 57 (2009), nr. 1, p. 67-72.

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010.

Bevolkingstrends, Den Haag/Heerlen, 5 (2007), nr. 3, p. 11.

Jaarrapport integratie 2008, CBS, Den Haag/Heerlen, 2008, p. 33-34.

Stronks, K., ‘Etnische verschillen in gezondheid en gezondheidszorg’, in: Mackenbach, J.P. en P. van der Maas (red.), a.w., p. 175-180.

Jaarrapport integratie 2008, CBS, Den Haag/Heerlen, 2008, p. 33-34.

Stronks, K., Etnische verschillen in gezondheid en gezondheidszorg, in: Mackenbacht, J.P. en P. van der Maas (red.), a.w., p. 175-180, en p. 176-178.

Mackenbach, J.P., V. Bos, M.J. Garssen en A.E. Kunst, ‘Sterfte onder niet-westerse en allochtonen in Nederland’, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 149 (2005), p. 917-923; Mackenbach, J.P., a.w., p. 94-97.

Leeflang, R.L.I., en I.P. Spruit, ‘Gezondheidszorg onder buitenlanders’, in: Aakster, C.W., G. Kuiper en J.W. Groothoff (red.), Medische sociologie, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1991 (4de geheel herziene druk), p. 186.

Maas, P.J. van der, ‘Volksgezondheidsonderzoek’, in: Maas, P.J. van der, en J.P. Mackenbach (red.), a.w., p. 49-50.

Gunning-Schepers, L.J., ‘Grondslagen van preventie’, in: Maas, P.J. van der, en J.P. Mackenbach (red.), a.w., p. 160-161.

Dit is het geval in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 511.

Nota 2000; over de ontwikkeling van gezondheidsbeleid: feiten, beschouwingen en beleidsvoornemens, Tweede Kamer, vergaderjaar 1985-1986, 19500, nrs. 1-2.

Pronk, J.C. en L.P. ten Kate, ‘Genetische factoren’, in: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 513-521; Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen biologie en politiek, Elsevier gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p. 125-130.

Graaf, G. de, Een historisch demografische model voor down syndroom en enkele toepassingen, Stichting Down Syndroom, Meppel, p. 74.

www.trimbos.nl; Swets, M., C.M. Middeldorp en R.A. Schoevers, ‘Erfelijkheid en omgevingsinvloeden bij psychiatrische stoornissen’, in: Tijdschrift voor psychiatrie, 51, 2009 (nr. 9), p. 651-663.

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010.

Mohanguu, A. e.a., Aangeboren afwijkingen in Nederland 1996-2006, TNO Preventie en Zorg, Leiden, 2008, p. 7.

Bezooijen, C.F.A., ‘Veroudering’, in: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 547-552; Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen biologie en politiek, Elsevier gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p. 136-140.

Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 600-625; Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010; Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, Gezondheid en determinanten; deelrapport van de VTV 2010 ‘Van gezond naar beter’, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2010, p. 78-87.

Franssen, E.A.M. e.a., >Hinder door milieufactoren en de beoordeling van de leefomgeving in Nederland (RIVM-rapport nr. 81512000), RIVM, Bilthoven, 2004.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 83.

Vogel, I., Music-Listening Behavior of Adolescents and Hearing Conservation: many risks, few precaution, academisch proefschrift, Erasmus MC, Rotterdam, 2009.

Mackenbach, J.P., ‘De gezondheid van de Nederlandse bevolking’, in: Mackenbach, J.P. en P. van der Maas (red.), a.w., p. 79-81.

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 80-82.

Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen biologie en politiek, Elsevier gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p. 183-186.

Smulders, P.G.W. en A. Bloemhoff, ‘Arbeid en gezondheid’, in: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 644-651. Zie verder: Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.8, 16 september 2004.

Schrameijer, F., ‘Sociale omgeving en psychische gezondheid’, in: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 638-643. Zie verder: Psychische (on)gezondheid; determinanten en de effecten van preventieve interventies (RIVM-rapport 270555001), RIVM, Bilthoven, 2000.

Zie hierover verder het ‘Dynamische Stress-Kwetsbaarheidsmodel’ in: Psychische (on)gezondheid; determinanten en de effecten van preventieve interventies, a.w., p. 23 e.v. en p. 41 e.v.; Nationaal Kompas Volksgezondheid, www.nationaalkompas.nl, versie 3.21, 25 maart 2010. Zie ook: Ruiter, M., E. Bohlmeijr en J. Blekman, Derde gids Preventie van psychische stoornissen en verslavingen, Trimbos-instituut, Utrecht, 2005, p. 15-19.

100

Kreijl, C.F. van en A.G.A.C. Knaap (eindredactie), Ons eten gemeten; gezonde voeding en veilig voedsel in Nederland (RIVM-rapport 270555007), p. 55-97, Bohn Stafleu Van Loghum, 2004.

101

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.8, 16 september 2004.

102

Nationale Atlas Volksgezondheid, versie 2.8, 16 september 2004; Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 58.

103

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010.

104

Zie bijvoorbeeld: Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 63.

105

Volksgezondheid Toekomst Verkenning 1997, a.w., p. 87-89.

106

Zie verder: Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.8, 16 september 2004.

107

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, a.w., p. 62.

108

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004.

109

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21, 25 maart 2010.

110

Graaf, R. de, M. ten Have, S. van Dorsselaer, De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking; NEMESIS-2: Opzet en eerste resultaten, Trimbos-instituut, Utrecht, 2010, p. 67-68.

111

Boot, J.M.D. en M.J.H.M. Knapen, De Nederlandse gezondheidszorg, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2005 (achtste, herziene druk), p. 23.

112

Bakker, F. e.a., Seksuele gezondheid in Nederland 2009, Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2009.

113

Thermometer soa en hiv; stand van zaken, maart 2010, RIVM, Bilthoven, 2010.

114

Breedveld, K., ‘Gezond bewegen vanuit tijdsbestedingperspectief’, in: Ooijendijk, W.T.M., V.H. Hildebrandt en M. Stiggelbout (red.), Trendrapport bewegen en gezondheid 2000-2001, TNO Arbeid, Hoofddorp, 2002; Hildebrandt, V.H., W.T.M. Ooijendijk en M. Hopman-Rock (red.), Trendrapport Bewegen en gezondheid 2004/2005, TNO, Hoofddorp/Leiden, 2007.

115

Ooijendijk, W.T.M., V.H. Hildebrandt en M. Stiggelbout (red.), a.w.; Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21.1, 18 mei 2010.

116

Kreijl, C.F. van en A.G.A.C. Knaap (eindredactie), Ons eten gemeten; gezonde voeding en veilig voedsel in Nederland (RIVM-rapport 270555007), Bohn Stafleu Van Loghum, 2004.

117

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21.1, 18 mei 2010.

118

Spruit, I.P. en W.M. de Zwart, ‘Druggebruik’, in: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, a.w., p. 591-596; Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.21.1, 18 mei 2010.

119

Jaarbericht Nationale Drug Monitor 2009, Trimbos-instituut, Utrecht, 2010.

120

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004.

121

Laar, M.W. van, Nationale Drug Monitor 2007, Trimbos-instituut, Utrecht, 2008, p. 22-23.

122

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004.

123

Langer gezond leven 2004-2007, ook een kwestie van gezond gedrag, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag, december 2003, p. 21-23.

124

‘Gezondheid op koers?’ Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, a.w., p. 10.

125

Lucht, F. van der en J.J. Polder, Van gezond naar beter. Kernrapport van de Gezondheid Toekomst Verkenning 2010, a.w., p. 8-9.

126

Hoeymans, N., J.M. Melse en C.G. Schoemaker, Gezondheid en determinanten; deelrapport van de VTV 2010 ‘Van gezond naar beter’, a.w., p. 7.

127

Lucht, F. van der en J.J. Polder, Van gezond naar beter. Kernrapport van de Gezondheid Toekomst Verkenning 2010, a.w., p. 8-9.

128

Gezond zijn, gezond blijven; een visie op gezondheid en preventie, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag, november 2007.

129

Post, N.A.M., S.N.L. Zwakhals en J.J. Polder, Maatschappelijke baten; deelrapport van de VTV 2020 ‘Van gezond naar beter’, RIVM, Bilthoven, 2010, p. 11-15. Zie verder: Meerding, W.J., ‘Gezondheidsopbrengsten en doelmatigheid van de Nederlandse gezondheidszorg’, in: Boot, J.M. en H. van Lienden (red.), Economie van de volksgezondheid, Van Gorcum, Assen, 2010, p. 62-88.

130

Meerding, W.J., J.J. Polder, A.E.M. de Hollander en J.P. Mackenbach, Hoe gezond zijn de zorguitgaven? De kosten en opbrengsten van gezondheidszorg bij infectieziekten, kankers en hart- en vaatziekten - Zorg voor euro’s – 6. RIVM, Bilthoven, 2007.

131

Mackenbach, J.P., ‘Volksgezondheid in Nederland’, in: Maas, P.J. van der en J.P. Mackenbach (red.), a.w., p. 78-84.

132

McKeown, Th.F., The role of medicine, Basil Blackwell, Oxford, 1979.

133

Mackenbach, J.P., ‘De bijdrage van de gezondheidszorg aan de volksgezondheid’, in: Aakster, C.W., G. Kuiper en J.W. Groothoff (red.), Medische sociologie, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1991 (4de geheel herziene druk), p. 56-57.

134

Mackenbach, J.P., ‘Volksgezondheid in Nederland’, in: Maas, P.J. van der en J.P. Mackenbach (red.), a.w., p. 84-86.

135

Idem, p. 86.

136

Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen biologie en politiek, a.w., p. 218; Lucht, F. van der en J.J. Polder, Van gezond naar beter. Kernrapport van de Gezondheid Toekomst Verkenning 2010, a.w., p. 16-17; Mackenbach, J.P. en J. Garssen, ‘Renewed progress in life expectancy: the case of the Netherlands’, 2010.

137

Gezondheid op koers? Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, a.w., p. 10-11; Langer gezond leven 2004-2007, ook een kwestie van gezond gedrag, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag, december 2003, p. 21-23; Zorg voor gezondheid; Volksgezondheid Toekomstverkenning 2006, RIVM, Bilthoven, 2006, p. 13; Kiezen voor gezond leven, ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag, december 2006, p. 11-12.

138

Lucht, F. van der en J.J. Polder, Van gezond naar beter. Kernrapport van de Gezondheid Toekomst Verkenning 2010, a.w., p. 20 en 42.

139

Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen biologie en politiek, a.w., p. 292-293.

140

Gezondheid op koers? Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, a.w., p. 113.

141

Post, D., G. van der Wal en N.S. Klazinga, ‘Patient, arts en gezondheidszorg’, in: Mackenbach, J.P. en P.J. van der Maas (red.),Volksgezondheid en gezondheidszorg, Elsevier gezondheidszorg, Maarssen, 2004 (derde, geheel herziene druk), p. 177-187.

142

Ras, M., I. Woittiez, H. van Kempen en K. Sadiraj, Steeds meer verstandelijk gehandicapten; ontwikkelingen in de vraag en gebruik van zorg voor verstandelijk gehandicapten 1998-2008, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2010, p. 33-45.

143

Kommer, G.J., L.C.J. Slobbe en J.J. Polder, Trends en verkenningen van kosten van ziekten; zorg voor euro’s – 2 (RIVM-rapport 270751013), RIVM, Bilthoven, 2006, p. 41.

144

www.kostenvanziekten.nl; Slobbe, L.C.J., G.J. Kommer, J.M. Smit, J. Groen, J.W. Meerding en J.J. Polder, Kosten van ziekten in Nederland 2003; zorg voor euro’s - 1 (RIVM-rapport nr. 270751010), RIVM, Bilthoven, 2006.

145

Klerk, M. de, Meedoen met beperkingen; gehandicaptenrapportage 2007, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2007, p.12.

146

Vademecum gezondheidsstatistiek Nederland 2003, a.w., p. 96.

147

Webmagazine CBS, woensdag 17 december 2008.

148

Gezondheid op koers, Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, a.w., p. 112.

149

Gezondheidszorg in tel, Nederlandse Zorgfederatie, Utrecht, 1993.

150

Gezondheid op koers, Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2002, a.w., p. 120.

151

Timmermans, J. en I. Woittiez, Advies ramingen verpleging en verzorging, Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau, 2004, p. 13.

152

Woittiez, I., E. Eggink, J-J. Jonker en K. Sadiraj, Vergrijzing, verpleging en verzorging: ramingen, profielen en scenario’s, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2009, p. 9-10.

153

Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.7, 19 mei 2004.

154

Goldberg, D. en P. Huxley, Mental illness in the community; the pathway to psychiatric care, Londen/New York, Tavistock, 1980; Verhaak, P.F.M., N. Hoeymans, A.A. Garssen en G.P. Wester, ‘Mental health in the Dutch population and in general practice: 1987-2001’, in: British Journal of General Practice, 55 (2005), p. 770-775.

155

Post, D., G. van der Wal en N.S. Klazinga, ‘Patiënt, arts en gezondheidszorg’, in: Mackenbach, J.P. en P.J. van der Maas (red.), Volksgezondheid en gezondheidszorg, Elsevier gezondheidszorg, Maarssen, 2004 (derde, geheel herziene druk), p. 178-187.

156

Mackenbach, J.P., Ziekte in Nederland; gezondheid tussen biologie en politiek, a.w., p. 217-218.

Titel: 2 Bevolking en gezondheid
Auteur: J.M. Boot
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: De Nederlandse gezondheidszorg
Print ISBN: 978-90-313-8005-3

Elektronisch ISBN: 978-90-313-8006-0

Copyright: 2013
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-8006-0_2

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen