Beroepspraktijkvorming Verzorgende-IG

Je gaat:

Je gaat:

Je gaat:

Goede zorg verlenen begint bij het in kaart brengen van de vragen en behoeften van de zorgvrager. Welke zorg heeft de zorgvrager nodig? Welke wensen en verwachtingen leven er bij de zorgvrager en zijn naasten? Hoe vertaal je de zorgbehoefte, wensen en omstandigheden in concrete doelen? Hoe bereik je dat alle zorgverleners de zorg verlenen zoals afgesproken met de zorgvrager?

Deze opdracht gaat over het wassen, het aan- en uitkleden en de uiterlijke verzorging van een aantal zorgvragers. ‘Uiterlijke verzorging’ houdt in haar-, huid-, oog- en mondverzorging. Misschien zie je er tegen op om lichamelijk contact te maken, of wellicht denk je juist: ‘Fijn, nu kan ik eindelijk aan de slag’. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een zorgvrager hulp nodig heeft. Het kan te maken hebben met leeftijd, met een ziekte of een handicap.

Zorgvragers hebben hulp nodig bij eten en drinken als zij ziek of verzwakt zijn. Ook kan een oudere zorgvrager verward of onrustig zijn en daarom hulp nodig hebben. Er zijn ook zorgvragers die blind zijn of hun handen niet kunnen gebruiken. In al deze situaties zul jij moeten helpen bij het eten en drinken. Een aparte groep vormen natuurlijk de baby’s en jonge kinderen. Zij moeten nog leren om zelfstandig te eten en te drinken.

Veel zorgvragers hebben hulp nodig bij de toiletgang. Dit kan een zorgvrager een gevoel geven van afhankelijkheid, angst of schaamte. Vooral bij incontinentie zijn gevoelens van schaamte en onzekerheid vaak groot. Het vereist tact en inzicht om op een passende manier met deze gevoelens om te gaan. Ook jij als zorgverlener kunt overigens schaamtegevoelens ervaren als je een zorgvrager helpt bij de toiletgang.

Beweging en mobiliteit geven een mens vrijheden. Beperkingen daarin worden ervaren als een ernstig gebrek. Er zijn gelukkig hulpmiddelen om de zelfstandigheid van een zorgvrager te bevorderen en om je eigen rug te ontlasten. Deze hulpmiddelen moeten wel op de juiste manier gebruikt worden. Ergonomisch verantwoord werken is dan ook belangrijk.

Een gezond slaap- en waakritme is bevorderlijk voor het welzijn van de mens. Ieder mens heeft zijn eigen slaappatroon. Sommige mensen slapen veel en anderen weinig, sommige mensen slapen makkelijk in en anderen liggen juist langdurig wakker. Het kan gebeuren dat door lichamelijke en/of psychische veranderingen het slaap- en waakritme verstoord raakt, waardoor iemand overdag slaapt en ’s nachts wakker is. Voor jou is het belangrijk te weten wat je voor een zorgvrager in zo’n situatie kunt betekenen.

Als je werkt in de zorg kom je in contact met mensen die ongeneeslijk ziek zijn en sterven. Hoe jij als verzorgende staat tegenover ongeneeslijke ziekten en de dood, maakt veel uit voor de begeleiding die je kunt bieden. Het is belangrijk dat je je eigen gevoelens hierover onderzoekt. Persoonlijke ervaringen met ongeneeslijke ziekten en de dood (in je eigen omgeving) bepalen mede je houding en gedrag ten opzichte van een terminale zorgvrager.

Voor sommige zorgvragers is het moeilijk om zelf hun leefomgeving, kamer of huis schoon te houden. Om het dagelijkse schoonmaken uit handen te geven valt niet mee voor een zorgvrager, ieder mens heeft zo zijn eigen gewoonten en wensen. Een goede samenwerking, duidelijke afspraken en een respectvolle benadering helpen de zorgvrager bij het accepteren van hulp. Samen opwerken kan een stimulans zijn voor een zorgvrager om meer dingen zelf te blijven of gaan doen.

Er netjes en goed verzorgd uitzien betekent dat kleding schoon en heel moet zijn. Als verzorgende kun je een belangrijke taak vervullen voor zorgvragers die niet in staat zijn hier zelf voor te zorgen. Je kunt samen met de zorgvrager kledingcombinaties uitzoeken. Verder zorg je ervoor dat de was goed gedaan is, kledingstukken worden gerepareerd en geef je advies over kleding die past bij weersomstandigheden. Zorgvragers die in een instelling verblijven hebben vaak minder ruimte om hun kleding goed op te bergen. Je kunt hen helpen bij het opruimen van kleding en kleding uitzoeken die in de was moet.

‘Huisdieren zijn een bron van vreugde. Ze verbeteren de kwaliteit van leven.’ In veel gezondheidszorginstellingen wordt dit inzicht steeds vaker in de praktijk gebracht. Het is vaak niet meer nodig om afstand te doen van het geliefde huisdier bij verhuizing naar een zorginstelling. Natuurlijk moeten er goede afspraken gemaakt worden over voeren, verschonen en uitlaten van het dier. Voor het grootste deel komt de zorg voor een huisdier op de bewoners en hun familie neer, soms moet het personeel bijspringen. Daar staat tegenover dat zorgvragers over het algemeen gelukkiger zijn en minder problemen hebben.

De leefomgeving heeft veel invloed op het welzijn van de mens. De meeste mensen voelen zich prettiger in een woonruimte met sfeer en gezelligheid. Als je een huiskamer of groepsruimte aankleedt of versiert, passend bij de jaargetijden of jaarfeesten, draag je bij aan een prettige sfeer.

Als verzorgende signaleer je vaak als eerste veranderingen in de gezondheidstoestand van een zorgvrager. Het tijdig signaleren van deze veranderingen kan van levensbelang zijn. Je kunt te maken krijgen met een plotselinge verslechtering van de conditie van de zorgvrager, waardoor je snel moet handelen. Maar de situatie kan ook verbeteren, bijvoorbeeld doordat de medicijnen aanslaan. Het observeren van de zorgvrager is daarom een verantwoordelijke taak die je in opdracht van andere deskundigen, meestal de arts, uitvoert.

Het geven van voorlichting, advies en instructie aan een individuele zorgvrager hoort bij je werk als verzorgende. Onderwerpen van voorlichting zijn bijvoorbeeld hygiëne, veiligheid of gezond gedrag. Tijdens de dagelijkse zorg geef je regelmatig persoonlijke adviezen over de gezondheid en het welzijn van de zorgvrager.

Men zegt wel eens ‘een ongeluk zit in een klein hoekje’. Het is belangrijk dat je onveilige situaties in je werk herkent en maatregelen kunt nemen om ongevallen te voorkomen. Toch zijn niet alle ongevallen te voorkomen. Als je te maken krijgt met een ongeval of een crisissituatie moet je de juiste acties kunnen ondernemen. Daar zul je vaak de hulp van anderen bij inroepen. Je werkt bijvoorbeeld samen met een arts, ambulanceverpleegkundigen of zelfs de politie.

Helaas gebeurt het steeds vaker dat je ongewenst intimiteiten en agressie op je werk tegenkomt. Soms word je geconfronteerd met ongewenst gedrag van zorgvragers of hun familieleden. Het heeft nogal eens te maken met gevoelens van onmacht of verschil in verwachtingen. Ieder mens reageert anders op spanningen. Van jou wordt verwacht dat je adequaat reageert en dat je professioneel handelt om verergering van de situatie te voorkomen. Zonodig en zo mogelijk roep je de hulp van anderen in.

Ziek zijn en afhankelijk worden van anderen kan zeer ingrijpend zijn voor de zorgvrager en mensen uit zijn naaste omgeving. Een zorgvrager en/of zijn naasten/mantelzorgers doen vaak een beroep op je om interesse te tonen en actief te luisteren naar zijn zorgen. Jouw begrip, steun en advies kunnen de zorgvrager en zijn naasten/mantelzorgers helpen bij de verwerking van ziekte of beperkingen.

Leren omgaan met geld, reizen met de trein, omgaan met een medebewoner, een brief opstellen, een afspraak voor de kapper maken. Dit zijn voorbeelden van activiteiten die je samen met een zorgvrager kan doen.

In woonvoorzieningen en centra voor dagvoorzieningen worden in het kader van de dagbesteding van zorgvragers geregeld groepsactiviteiten georganiseerd. Je kunt hierbij denken aan creatieve en educatieve activiteiten, maar ook aan ontspannende activiteiten zoals uitstapjes. Je hebt als verzorgende de taak om de activiteiten goed voor te bereiden, uit te voeren en te evalueren. Bij het begeleiden heb je aandacht voor de individuele wensen van de zorgvragers en het groepsproces.

Verzorgen is een dynamisch proces. Vaak heb je te maken met veranderingen in de zorgbehoefte. De lichamelijke of psychische conditie van een zorgvrager kan vooruit of achteruit gaan. In de kraamzorg bijvoorbeeld is de zorg gericht op afbouwen van de zorg. De verwachting is dat de moeder en haar baby het zonder je zorg kunnen redden na afloop van de kraamtijd. Een dementerende oudere daarentegen zal jouw zorg steeds meer nodig hebben. Telkens zul je je handelen afstemmen op basis van je bevindingen. Het zorgplan is het instrument om je handelen (ook aan andere disciplines) te verantwoorden. Als je het zorgplan gaat evalueren met de zorgvrager en zijn naasten/mantelzorgers en je collega’s bekijk je opnieuw of de zorg aansluit bij de behoefte van de zorgvrager. Op basis van veranderingen in de zorgvraag stel je het zorgplan bij.

Samenwerken betekent ook samen overleggen. Overleggen is geen doel op zich, maar een middel om de zorg op elkaar af te stemmen en tot betere zorg te komen. Overleg gaat over de directe zorgverlening aan een zorgvrager of over de organisatie van het werk. Elk werkveld of elke afdeling kent zijn eigen benamingen voor overleg: bijvoorbeeld teamvergadering, bewonersbespreking, multidisciplinair overleg of werkoverleg.

Deskundigheid krijg je niet met je geboorte mee. Je kunt het ook niet kopen of cadeau krijgen. Je bouwt het zelf stap voor stap op. Werken aan je eigen en elkaars deskundigheid is een verrijkende bezigheid. Hoe meer je immers van je vak afweet en met elkaar daarover praat, hoe prettiger het is om ermee bezig te zijn en hoe meer zelfvertrouwen je krijgt.

‘Het gaat toch goed zo!’ Dat antwoord krijg je soms als je vraagt waarom iets op een bepaalde manier gedaan wordt. Zo’n antwoord maakt duidelijk dat we gehecht kunnen zijn aan gewoonten en liever niet nadenken over veranderingen. Toch is dat nodig, want de eisen aan de kwaliteit van de zorgverlening veranderen snel. Veranderingen in je werk, het werken aan verbeteringen noem je kortweg kwaliteitszorg. Redenen om hiermee bezig te zijn, zijn bijvoorbeeld:

Als leerling-verzorgende word je begeleid door collega’s. In de loop van je opleiding ga je zelf werkbegeleiding geven, aan leerlingen of aan nieuwe collega’s. Bij een nieuwe collega gaat het er vooral om haar goed in te werken zodat zij zo snel mogelijk zelfstandig kan werken. Een leerling heeft meer ondersteuning nodig van jou als begeleider.

Jij, als beginnend beroepsoefenaar.