Beroepspraktijkvorming Kraamverzorgende

Je gaat:

Je gaat:

Je gaat:

Goede zorg verlenen begint bij het in kaart brengen van de vragen en behoeften van de kraamvrouw. Welke zorg heeft zij nodig? Welke wensen en verwachtingen leven er bij de kraamvrouw en haar partner? Hoe vertaal je de zorgbehoefte, wensen en omstandigheden in concrete doelen?

In het kraamgezin is het voor een kraamvrouw fijn als ze met een gerust hart de huishoudelijke taken kan overdragen aan de kraamverzorgende. Na de bevalling wordt het gezin in beslag genomen door telefoon, bezoek en allerlei zaken die geregeld moeten worden. Als kraamverzorgende ben je verantwoordelijk voor de dagelijkse huishoudelijke werkzaamheden, zoals het onderhoud van de baby- en de kraamkamer en sanitair. Uiteraard houd je hierbij rekening met de regels vanuit de instelling waar je werkzaam bent en de wensen van het gezin. Onderhoud van het werkmateriaal is natuurlijk van belang, evenals kostenbewust, veilig en hygiënisch werken.

In een kraamgezin krijg je veel was te verwerken: de bevallingswas, kraamwas, babywas en gezinswas. Om het risico van het overbrengen van micro-organismen zo klein mogelijk te maken, is het belangrijk dat je hygiënisch werkt. Ook de (bloed)was van de bevalling vraagt bijzondere aandacht.

In de kraamtijd komt er vaak veel bezoek om de ouders te feliciteren en om de baby te bewonderen. Het is plezierig als de huiskamer en/of de kraamkamer zijn opgeruimd en ingericht op het ontvangen van dit bezoek. Het is handig als er ruimte is om te zitten en om iets te eten en te drinken neer te zetten. Bezoek neemt vaak cadeautjes en bloemen mee als felicitatie. Als kraamverzorgende help je mee deze cadeautjes te ontvangen (kleertjes en kaarten kun je bijvoorbeeld aan een lijntje hangen) en verzorg je de bloemen.

Iedere bevalling is uniek. De hulp die je biedt tijdens de bevalling is zeer persoonlijk en steeds weer anders. Bevallen is een intieme gebeurtenis. Je moet aandacht hebben voor alle betrokkenen. Als de weeën frequenter en pijnlijker worden, heeft de barende gerichte informatie en ondersteuning nodig om de weeën en de pijn op te kunnen vangen.

Een pasgeborene is voor zijn verzorging afhankelijk van anderen. Je geeft hem zijn dagelijkse badbeurt en verschoont regelmatig de luier. Je observeert zijn vitale functies om complicaties tijdig te kunnen herkennen, maar ook om zijn gedragingen te volgen. Een pasgeborene is vatbaar voor infecties; denk maar aan de navelstomp en de lage weerstand. Geleidelijk neemt een kraamvrouw en/of haar partner de zorg voor de pasgeborene over en treedt jij meer op de achtergrond. Voor jou is in deze fase een belangrijke taak weggelegd in het geven van voorlichting over de verzorging van een pasgeborene.

Na de bevalling is de zorgverlening gericht op een voorspoedig herstel van de kraamvrouw. Door de bevalling zijn er veel lichamelijke veranderingen opgetreden. Haar lichaam is kwetsbaar door bijvoorbeeld een verminderde weerstand en een eventuele perineumwond. Let bij de persoonlijke verzorging van de kraamvrouw extra op de hygiëne. Juiste informatie over hygiëne aan een kraamvrouw en haar partner is belangrijk. Dagelijks observeer je de gezondheidstoestand van een kraamvrouw om op tijd complicaties te signaleren en door te geven aan de verloskundige.

De toediening van geneesmiddelen is gebonden aan voorschriften. De toediening mag uitsluitend plaatsvinden op schriftelijke aanwijzingen, afgegeven door een arts of verloskundige.

Verzorging van de episiotomie, ruptuur of sectiowond kan voor een kraamvrouw erg schaamtevol zijn. Het is belangrijk respect te tonen voor pijn, gevoelens en emoties. De wondverzorging vindt plaats op voorschrift van de verloskundige of de huisarts. Om (kruis)infecties te voorkomen moet je hygiënisch en aseptisch werken.

Tijdens de zwangerschap is gezond leven een veelgehoord advies: voldoende rust, beperking van genotmiddelen en een gezonde voeding zijn van belang voor zowel de zwangere als voor de baby. Wanneer de bevalling achter de rug is, blijft het belangrijk voor het herstel van een kraamvrouw om gezond en gevarieerd te eten. Dit geldt zowel voor een kraamvrouw die borstvoeding geeft, als voor een kraamvrouw die kiest voor flesvoeding. Als kraamverzorgende geef je adviezen en voorlichting over de relatie tussen voeding en gezondheid van moeder en pasgeborene.

Na zwangerschap en bevalling komt de keuze van de voeding voor een pasgeborene ter sprake. Een kraamvrouw en haar partner hebben die keuze meestal al gemaakt. Bij voeden met kunstvoeding is een voedingsschema belangrijk. Het spijsverteringskanaal komt op gang en gaat wennen aan deze lichaamsvreemde stoffen.

De keuze voor borstvoeding is meestal al in de zwangerschap gemaakt. Borstvoeding is in de meeste gevallen de beste keuze voor moeder en pasgeborene. Uit vele onderzoeken is gebleken dat een pasgeborene die het eerste halfjaar uitsluitend met borstvoeding is gevoed, een betere start maakt dan een pasgeborene die kunstvoeding krijgt.

Een kraamvrouw is door de bevalling de eerste paar dagen minder mobiel. Afhankelijk van hoe de bevalling is verlopen en wat de lichamelijke gevolgen voor haar zijn, zal de kraamvrouw haar beperkingen hebben. Hierbij kun je denken aan de gevolgen van een episiotomie of ruptuur, eventuele nabloeding, bekkenklachten of verstoorde nachtrust. Het mobiliseren verloopt bij elke kraamvrouw weer anders. De ene vrouw zal je een aantal keren op bed moeten wassen en de andere kraamvrouw gaat direct na de bevalling onder de douche. Van belang is dat je als kraamverzorgende een kraamvrouw begeleidt in het mobiliseren, met als doel dat ze na afloop van de kraamtijd in staat is zelf de zorg voor zichzelf, haar baby en haar gezin op zich te nemen. Soms moet je hierbij een kraamvrouw stimuleren of juist afremmen.

De kraamperiode is vaak een gezellige en drukke tijd. Veel familieleden, vrienden en kennissen komen de nieuwe wereldburger bewonderen en de telefoon staat de gehele dag roodgloeiend. Toch is het voor de moeder en de pasgeborene belangrijk om voldoende rust te krijgen. De nachten zijn wellicht gebroken door een nachtvoeding en ook hormonale veranderingen vragen om extra rust!

Naast de directe zorg voor kraamvrouw en pasgeborene is het geven van voorlichting, advies en instructie een van de belangrijkste taken tijdens de kraamperiode. Mede door je voorbeeldgedrag en het geven van tips, adviezen en instructies, zijn ouders/verzorgers in staat zelf de gezondheid van hun kind te observeren en te bevorderen. De hele dag door geef je voorlichting en instructies die afgestemd zijn op de situatie van dat moment. Vooral voor de eerste uren ’s avonds en ’s nachts dat de ouders alleen zijn met een pasgeborene, is het van belang dat je hen achterlaat met duidelijke instructies. Ze zullen zich dan niet afhankelijk voelen van de kraamverzorgende.

Bij de geboorte van een baby komen er vaak veel emoties los. Ook al hebben de ouders/verzorgers zich goed voorbereid, de komst van een nieuw gezinslid brengt een verandering met zich mee. De kwetsbaarheid en afhankelijkheid van een pasgeborene geeft de ouders/verzorgers een enorm verantwoordelijkheidsbesef. Zijn er oudere kinderen in het gezin, dan heeft de komst van een nieuw broertje of zusje gevolgen voor de plaats in de kinderrij, niet meer de jongste zijn of als oudste je medeverantwoordelijk gaan voelen. Vooral in de eerste week is de verandering aangrijpend merkbaar. Als kraamverzorgende heb je een belangrijke taak om hierbij te begeleiden en als dat mogelijk is adviezen te geven.

Soms verloopt een zwangerschap niet zoals gehoopt. Gedurende de zwangerschap, maar ook tijdens de bevalling, kunnen complicaties ontstaan die voor een pasgeborene levensbedreigend zijn.

Men zegt wel eens ‘een ongeluk zit in een klein hoekje’. Het is belangrijk dat je onveilige situaties in je werk herkent en maatregelen kunt nemen om ongevallen te voorkomen. Toch zijn niet alle ongevallen te voorkomen. Als je te maken krijgt met een ongeval of een crisissituatie moet je de juiste acties kunnen ondernemen. Daar zul je vaak de hulp van anderen bij inroepen. Je werkt bijvoorbeeld samen met een arts, de verloskundige en/of ambulanceverpleegkundigen.

Helaas gebeurt het steeds vaker dat je ongewenste intimiteiten en agressie op je werk tegenkomt. Soms word je geconfronteerd met ongewenst gedrag van zorgvragers of hun familieleden. Het heeft nogal eens te maken met gevoelens van onmacht of verschil in verwachtingen. Ieder mens reageert anders op spanningen. Van jou wordt verwacht dat je adequaat reageert en dat je professioneel handelt om verergering van de situatie te voorkomen. Zo nodig en mogelijk roep je de hulp van anderen in. Je kunt denken aan collega’s, beveiliging of zelfs de politie.

Kraamzorg verlenen is een dynamisch proces. Voortdurend heb je te maken met veranderingen in de zorgbehoefte. De lichamelijke of psychische conditie van een kraamvrouw en de baby kan vooruit of achteruit gaan.

Samen werken betekent ook samen overleggen. Overleggen is geen doel op zich, maar een middel om af te stemmen en tot betere zorg te komen. Overleg gaat over de directe zorgverlening aan de kraamvrouw en de pasgeborene of over de organisatie van het werk. Elk werkveld of afdeling kent zijn eigen benamingen voor overleg, zoals: teamvergadering, cliëntbespreking, multidisciplinair overleg of werkoverleg.

Deskundigheid krijg je niet met je geboorte mee. Je kunt deskundigheid ook niet kopen of cadeau krijgen. Je bouwt die zelf stap voor stap op. Werken aan je eigen en elkaars deskundigheid is een verrijkende bezigheid. Hoe meer je immers van je vak afweet en met elkaar daarover praat, hoe prettiger is het om ermee bezig te zijn en hoe meer zelfvertrouwen je krijgt.

‘Het gaat toch goed zo!’ Dat antwoord krijg je soms als je vraagt waarom iets op een bepaalde manier gedaan wordt. Zo’n antwoord maakt duidelijk dat we gehecht zijn aan gewoonten en liever niet nadenken over veranderingen. Toch is dat nodig, want de eisen aan de kwaliteit van de zorgverlening veranderen snel. Veranderingen in je werk, het werken aan verbeteringen noem je kortweg kwaliteitszorg. Redenen om hier mee bezig te zijn, zijn bijvoorbeeld: