Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2024 | OriginalPaper | Hoofdstuk

7. Belangen van derden: medische verklaringen, keuringen en adviezen

Auteur : Mr. L. E. Kalkman-Bogerd

Gepubliceerd in: Leerboek Gezondheidsrecht

Uitgeverij: BSL Media & Learning

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

De medische verklaring wordt gebruikt voor een buiten de curatieve hulpverlening gelegen doel. Het afgeven van een medische verklaring dient beperkt te worden tot die situaties waarin voor het nemen van een beslissing een medisch oordeel onontbeerlijk is. Bij een medische keuring gaat het om een beoordeling van iemands gezondheidstoestand door het stellen van vragen en/of het doen van onderzoek. De keuring geschiedt in de meeste gevallen niet in opdracht van de betrokkene, de keurling, maar in opdracht van een derde. De keuring is niet gericht op medische behandeling maar op buiten de gezondheidszorg gelegen doeleinden, zoals het verkrijgen van een baan, het afsluiten van een verzekering, de toelating tot een opleiding of het verkrijgen van een uitkering. In de Wet op de medische keuring wordt aan de uitvoering van een medische keuring een aantal voorwaarden gesteld. Ook WGBO-regels zijn van toepassing op de medische keuring.
vorige hoofdstuk Orgaantransplantatie en bloedtransfusie
volgende hoofdstuk Preventieve gezondheidszorg
Voetnoten
1
Soms geeft een arts een verklaring die zijn medische expertise te buiten gaat, bijvoorbeeld over iemands karakter of over de vraag of iemand wel of niet een goede ouder is; ook een dergelijke verklaring wordt een medische verklaring genoemd.
 
2
Voor de wettelijk geregelde medische verklaringen in de geestelijke gezondheidszorg zie H. 3.
 
3
CTG 25 augustus 2016, ECLI:NL:TGZCTG:2016:270.
 
4
Bij de Richtlijn is een online verwijzing opgenomen naar een toelichting voor patiënten. Deze toelichting kunnen behandelend artsen aan hun patiënten geven die om een medische verklaring verzoeken. De patiënt heeft wel recht op een afschrift van zijn medische gegevens, art. 7:456 BW.
 
5
CTG 16 april 2020, ECLI:NL:TGZCTG:2020:106.
 
6
CTG 25 juni 2013, ECLI:NL:TGZCTG:2013:15, Med Contact 2013;68:1798–801.
 
7
RTG Amsterdam 23 juni 2023, ECLI:NL:TGZRAMS:2023:159.
 
8
RTG Amsterdam 28 oktober 2022, ECLI:NL:TGZRAMS:2022:147.
 
9
Art. 7:629 en 7:629a BW.
 
10
Wet inkomen naar arbeidsvermogen (WIA).
 
11
Sinds juli 2010 wordt aan de vreemdeling voor aanvang van de asielzoekersprocedure een medisch onderzoek aangeboden om in een vroeg stadium medische behandeling te kunnen starten (Wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000, Stb. 2010, 244). Nu dit onderzoek primair wordt uitgevoerd met het oog op medische behandeling en niet met het oog op de beoordeling van het asielverzoek is hier geen sprake van een medische keuring.
 
12
CTG 29 juni 2006, TvGR 2006/39; Stcrt. 2006, 130, p. 14.
 
13
Bijvoorbeeld: Beroepscode voor geneeskundig adviseurs (2013); NVAB Professioneel statuut van de bedrijfsarts (2003).
 
14
Bijvoorbeeld: Protocol verzekeringskeuringen (2023); Protocol Aanstellingskeuringen (1996).
 
15
Bijvoorbeeld: KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens (2024).
 
16
RTG Zwolle 26 mei 2023, ECLI:NL:TGZRZWO:2023:110.
 
17
Regeling eisen geschiktheid 2000.
 
18
Bijvoorbeeld de diabetesvragenlijst en de beroertevragenlijst.
 
19
Bij onder andere psychiatrische aandoeningen en alcohol- en drugsmisbruik is keuring door een onafhankelijk specialist vereist, die een oordeel geeft over de rijgeschiktheid. De behandelaar kan in die gevallen geen feitelijke informatie doorgeven. Bij veel aandoeningen kan dat wel, o.a. bij nierschade, dementie en oogaandoeningen.
 
20
Beleidsregel aanwijzing keurend medisch specialisten.
 
21
RTG Den Haag 18 augustus 2015, ECLI:NL:TGZRSGR:2015:116.
 
22
CTG 30 januari 2014, ECLI:NL:TGZCTG:2014:17; CTG 19 juli 2023, ECLI:NL:TGZCTG:2023:117: de sterk van de conclusies van de psychiater afwijkende bevindingen en diagnoses die behandelaren hadden gesteld, hadden voor de psychiater reden moeten zijn om meer onderzoek te doen. De rapportage was onzorgvuldig tot stand gekomen. De eisen voor zorgvuldige rapportage zijn opgenomen in par. 7.1.3 van de KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens (2024).
 
23
NVMSR, Richtlijn Medisch Specialistische Rapportage (2016).
 
24
CTG 15 augustus 2022, ECLI:NL:TGZCTG:2022:145: een ambtenaar maakt succesvol bezwaar tegen zijn ontslag wegens ongeschiktheid, omdat niet was onderzocht of de ongeschiktheid een medische oorzaak had. De psychiater die vervolgens onderzoek doet en de medische rapportage uitbrengt, heeft niet voldaan aan de zorgvuldigheidseisen uit de RMSR. Zij had niet alle relevante medische informatie opgevraagd en meegewogen in haar rapportage.
 
25
Art. 1a Wmk.
 
26
Het Protocol Verzekeringskeuringen (2023) is te raadplegen via www.​verzekeraars.​nl
 
27
Besluit aanstellingskeuringen, Stb. 2001, 597 en Stb. 2006, 674; Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, Stb. 2001, 598. Beide Besluiten zijn in 2012 gewijzigd Stb. 2012, 437) en op 1 oktober 2012 in werking getreden (Stb. 2012, 436).
 
28
Art. 2 Wmk.
 
29
Stb. 2020, 453: Besluit houdende regels voor verzekeringskeuringen van ex-kankerpatiënten ten behoeve van het afsluiten van overlijdensrisicoverzekeringen en uitvaartverzekeringen.
 
30
Stb. 2020, 453: Besluit houdende regels voor verzekeringskeuringen van ex-kankerpatiënten ten behoeve van het afsluiten van overlijdensrisicoverzekeringen en uitvaartverzekeringen, p. 4 waar verwezen wordt naar art. 30, derde lid, onderdeel b van de Uitvoeringswet AVG.
 
31
Art. 4 Wmk. Behalve specifieke regels voor aanstellingskeuringen is in dit artikel een aantal keuringsverboden opgenomen voor verzekeringen die gerelateerd zijn aan de dienstbetrekking (bijvoorbeeld een pensioenvoorziening of een aanvullende arbeidsongeschiktheidsverzekering).
 
32
Op grond van art. 3 lid 1 Wmk en ook vastgelegd in art. 2.3.8 Protocol aanstellingskeuringen.
 
33
Dit hoeft niet elke keer maar slechts eenmalig als het gaat om één bepaalde functie en de omstandigheden ongewijzigd zijn. Verder is advisering niet verplicht als een categorale wettelijke regeling een aanstellingskeuring voorschrijft.
 
34
Op de website van de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (www.​ser.​nl/​aanstellingskeur​ingen) zijn de oordelen van de Klachtencommissie terug te vinden. Ook door de Klachtencommissie uitgebrachte adviezen en aanbevelingen en de jaarverslagen zijn daarop gepubliceerd.
 
35
CKA 14 juli 2008, TvGR. 2008/45.
 
36
CKA 2006-01. De casus heeft ook geleid tot een tuchtrechtelijke procedure: CTG 30 september 2008, GJ 2008/144.
 
37
CKA 2013-04.
 
38
CKA 2015-02.
 
39
CKA-advies 2011-14.
 
40
CKA 2019-03/04.
 
41
CKA 2022-03.
 
42
CKA 2019-06; CKA 2020-01.
 
43
CKA 2017-04.
 
44
CKA 2019-05.
 
45
Als een antecedenten- of veiligheidsonderzoek deel uitmaakt van de sollicitatieprocedure, mag de aanstellingskeuring voorafgaand aan dit onderzoek plaatsvinden vanwege de grote inbreuk die dit onderzoek op de persoonlijke levenssfeer van de sollicitant en zijn naaste omgeving maakt.
 
46
CKA 2018-02.
 
47
Zie Kalkman-Bogerd LE, Kalkman WMA. Tekst & Commentaar Gezondheidsrecht 2023. Art. 4 Wet op de medische keuringen, aant. 2.
 
48
Art. 5, 6 en 7 Wmk.
 
49
Voor levensverzekeringen geldt per 1 juli 2023 een grens van € 328.131. Voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen geldt een bedrag van € 47.578 voor het eerste jaar van arbeidsongeschiktheid en voor de daaropvolgende jaren een bedrag van € 31.851. Eens in de drie jaar worden deze bedragen aangepast.
 
51
Art. 6 Protocol Verzekeringskeuringen, (2023).
 
52
Art. 5 lid 1 Protocol verzekeringskeuringen (2023).
 
53
Art. 8 lid 1 Protocol Verzekeringskeuringen 2023. Model gezondheidsverklaring voor een levensverzekering 2021, p. 8.
 
54
HR 22 september 2017, ECLI:NL:HR:2017:2447, NJ 2018/288, m.nt. N. van Tiggele-van der Velde.
 
55
Art. 14 lid 8 en art. 13 leden 5 en 6 Arbeidsomstandighedenwet.
 
56
Art. 10 Wmk.
 
57
Medewerkers die onder verantwoordelijkheid vallen van de geneeskundig adviseur van de verzekeraar zijn geen derden (Protocol Verzekeringskeuringen 2023, art. 12). Zie ook art. 13 van dit Protocol over het bewaren van medische gegevens. In de Leidraad aanstellingskeuringen 2020 (par. 1.​3, stap 5) wordt gesproken over aanstellingskeuringen die door of onder verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts worden uitgevoerd en wordt voor het beheer van medische gegevens (par. 1.​2) verwezen naar art. 2.4 Arbeidsomstandighedenregeling.
 
58
Art. 8 lid 2 Wmk.
 
59
Art. 5 Besluit aanstellingskeuringen.
 
60
Art. 4 Besluit aanstellingskeuringen.
 
61
Art. 5 en art. 8 Protocol Verzekeringskeuringen (2023).
 
62
Zie par. 7.3.5. Zie ook CKA 2012/01 en CKA 2013/04. In beide gevallen oordeelde de klachtencommissie dat de keurend arts zich er niet van had vergewist dat de keurling voorafgaand aan de keuring voldoende was geïnformeerd. In de Leidraad Aanstellingskeuringen 2020 (par. 1.​3 stap 5) is deze vergewisplicht expliciet opgenomen.
 
63
Art. 11 Wmk.
 
64
Art. 9, lid 2 Protocol Verzekeringskeuringen (2023).
 
65
Art. 12 Wmk. Voor verzekeringskeuringen is een en ander verder uitgewerkt in art. 11 Protocol Verzekeringskeuringen (2023) en voor aanstellingskeuringen in par. 1.​3, stap 7 Leidraad Aanstellingskeuringen 2020 en art. 2.7 Protocol Aanstellingskeuringen.
 
66
Art. 13 en 14 Wmk.
 
67
Stb. 2001, 598, gewijzigd in 2012, Stb. 2012, 437 en Stb. 2012, 436.
 
69
Hierdoor is art. 13 lid 1 Wmk gewijzigd. De mogelijkheid om via zelfregulering een klachtencommissie voor aanstellingskeuringen in te stellen, is vervallen. In 2016 is het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen geëvalueerd (Bijlage bij Kamerstukken II 2016/17, 28171, nr. 10).
 
70
Stcrt. 8 januari 2007, 5, p. 22. Stb. 2006, 520, p. 188.
 
71
www.​kifid.​nl Hier zijn de Reglementen van de Geschillencommissie en de Commissie van Beroep te vinden en ook de uitspraken van beide commissies.
 
72
Een bindend advies is mogelijk als in de uitspraak geen bedrag boven de € 250.000 wordt toegewezen en de verzekeraar lid is van het Verbond van Verzekeraars of de Nederlandse Vereniging van Banken. In andere gevallen geldt een limiet van € 100.000.
 
73
Zie verder Zeeman JL. Geschilbeslechting door het Kifid. In: Compendium Verzekeringsrecht 2024/31.1-31.6.5.
 
74
ZonMw. Evaluatie Wet op de medische keuringen. Den Haag: ZonMw; 2001; Kabinetsstandpunt, Kamerstukken II 2001/02, 28172, nr. 1. ZonMw. Tweede evaluatie Wet op de medische keuringen. Den Haag: ZonMw; 2007; Kabinetsstandpunt, Kamerstukken II 2007/08, 28172, nr. 5.
 
75
Stb. 2012, 146 (wijziging Wmk); Stb. 2012, 437 (wijziging Besluit aanstellingskeuringen en Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen); Stb. 2012, 436 (inwerkingtreding wijzigingen Wmk en besluiten).
 
76
Kamerstukken II 2016/17, 28171, nr. 10: aanbieding van de evaluatie van het wijzigingsbesluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen met een beleidsreactie van de minister van SZW. Het evaluatierapport is een bijlage bij dit Kamerstuk.
 
77
Art. 7: 464 lid 1 BW. Zie verder par. 2.​2.
 
78
Zo is een bedrijfsarts op grond van art. 54 Wet SUWI verplicht om ook zonder toestemming van de betrokken werknemer noodzakelijke (medische) informatie aan het UWV te verstrekken in het kader van ziekteverzuimbegeleiding en arbeidsongeschiktheid.
 
79
Art. 74 lid 4 Wet SUWI en art. 14 lid 7 Arbeidsomstandighedenwet.
 
80
Art. 7: 464 lid 2 sub a BW. Voor keuringsgegevens in het kader van een tot stand gebrachte particuliere verzekering geldt een wettelijke bewaartermijn van 7 jaar die waarschijnlijk aanvangt na beëindiging van de verzekering (art. 3:15i jo. art. 2:10 lid 3 BW).
 
81
Art. 7: 454 lid 3 BW.
 
82
Art. 7: 464 lid 2 sub b BW.
 
83
In de meeste gevallen vloeit de medische beoordeling voort uit een aansprakelijkheidsverzekering. Deze verzekering wordt niet beschouwd als een burgerrechtelijke verzekering: wijziging WGBO, Kamerstukken II 2004/05, 30049, nr. 3, p. 5. HR 26 maart 2004, LJN: AO1330, NJ 2009, 340 (Levob), m.nt. FCB van Wijmen. HR 12 augustus 2005, LJN: AT3477, NJ 2009, 341 (Univé), m.nt. FCB van Wijmen. Zie voor een kritisch commentaar op de arresten van de Hoge Raad: Kalkman-Bogerd LE, Kalkman WMA, AV&S 2004:207–10 en AV&S 2005:218–22.
 
84
Hof Amsterdam 19 mei 2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:1383: in geval van schadeafwikkeling na een ongeval waarbij partijen een medisch onderzoek ter vaststelling van de te vergoeden schade zijn overeengekomen, volgt uit de eisen van redelijkheid en billijkheid wel dat degene die zich op het blokkeringsrecht beroept, deugdelijk en begrijpelijk motiveert waarom hij van dat recht gebruikmaakt.
 
85
Art. 14 lid 7 Arbeidsomstandighedenwet, Art. 74 lid 4 Wet Suwi. Art. 7: 457 (geheimhouding) en 7: 464 lid 2 sub b (blokkeringsrecht) BW zijn op deze situaties niet van toepassing. Zie bijvoorbeeld CTG 12 januari 2016, ECLI:NL:TGZCTG:2016:31:bedrijfsarts schakelt in het kader van de beoordeling van arbeidsongeschiktheid een psychiater in voor het verrichten van psychiatrisch onderzoek. Betrokkene heeft niet het recht de rapportage van de psychiater aan de bedrijfsarts tegen te houden.
 
86
Zie Hof Amsterdam 28 juni 2011, LJN: BR5290, NJ 2011, 377: het blokkeringsrecht geldt niet indien sprake is van een deskundigenbericht ter vaststelling van een aanspraak op grond van een gesloten arbeidsongeschiktheidsverzekering. Zie ook CTG 16 april 2013, ECLI:NL:TGZCTG:2013:YG2852: onderzoek in het kader van een herbeoordeling van de arbeidsongeschiktheid op grond van een gesloten arbeidsongeschiktheidsverzekering, blokkeringsrecht niet van toepassing.
 
87
Wijziging WGBO, Kamerstukken II, (2004/05). 30049, nr. 3, p. 4.
 
88
Zie hierover Wilken A. Het medisch beoordelingstraject bij letselschade; een aantal onderwerpen nader uitgediept. Verkeersrecht 2016:182–8; Wilken A. Het medisch beoordelingstraject bij letselschade: Verslag van een juridisch handelingsonderzoek (diss. Amsterdam VU). Den Haag: Boom Juridische uitgevers; 2015.
 
89
RTG Zwolle 28 februari 2023, ECLI:NL:TGZRZWO:2023:61.
 
90
Kamerstukken II 1992/93, 21561, nr. 16, p. 1 en Kamerstukken II 1992/93, 21561, nr. 15, p. 14–15 en Kalkman-Bogerd LE en Kalkman WMA, AV&S 2004:207–210 en AV&S 2005:218–22.
 
91
CTG 29 januari 2021, ECLI:NL:TGZCTG:2021:42. Het tuchtcollege in eerste aanleg past art. 7: 464 lid 1 BW in combinatie met art. 7: 456 BW toe, in het midden latend of de regeling wel van toepassing is en zonder aandacht voor de vraag of het medisch advies onderdeel is van het medisch dossier (dat is het niet). Het CTG combineert ten onrechte het inzagerecht van art. 7: 456 BW met art. 7: 464 lid 2 sub b BW, maar past vervolgens art. 7: 464 lid 1 BW toe om het inzagerecht af te wijzen. Al met al geen heldere uitspraak.
 
92
De Advocaat-Generaal die de HR in deze zaak adviseerde, achtte daarbij van belang dat patiënte bij die beoordeling niet is gezien. Een ‘papieren’ beoordeling die plaatsvindt zonder betrokkenheid van de patiënt, ook als er wel een beoordeling van zijn gezondheidstoestand plaatsvindt (wat in dit geval dus niet zo was), is volgens hem niet op één lijn te stellen met een medische keuring. Dat is niet geheel juist. Voor een medische keuring is niet doorslaggevend of betrokkene door een keurend arts is gezien en onderzocht. Een medische keuring kan ook plaatsvinden door invulling van een gezondheidsverklaring.
 
93
HR 1 december 2023, ECLI:NL:HR:2023:1670.
 
Literatuur
1.
Jong EJC de. De ondraaglijke duisternis van het blokkeringsrecht. TvGR. 2011;35:405–12.
2.
Gevers JKM. Het beroepsgeheim van de bedrijfsarts en de verzekeringsarts. TvGR. 2013;37:740–9.
3.
Kalkman-Bogerd LE, Kalkman WMA. Commentaar wet op de medische keuringen. In: Engberts DP et al., redactie. Tekst & commentaar gezondheidsrecht: 10e druk. Deventer: Kluwer; 2023.
4.
Kalkman-Bogerd LE, Kalkman WMA. Verzamelen van en omgaan met medische gegevens in een woud vol regels. In het geval van medische keuringen en geneeskundige advisering bij particuliere verzekeringen. Het Verzekerings-Archief. 2014;91: 5–21.
5.
KNMG. Richtlijn omgaan met medische gegevens. Utrecht: KNMG; 2024.
6.
Leenen HJJ et al. Handboek gezondheidsrecht. 8e druk. Den Haag: Boom juridisch; 2020: 287–309, 550–62 en 576–80.
7.
Roscam Abbing HDC. Medisch forensisch onderzoek asielzoekers. TvGR. 2010;34:538–46.
8.
Sjouw AK. Verzekering en het gebruik van medische gegevens. In: Kalkman WMA et al., redactie. Compendium Verzekeringsrecht, tweede druk, 2024. Den Haag: Sdu; 2024. Hoofdstuk 4.
9.
Wilken A. Het medisch beoordelingstraject bij letselschade; een aantal onderwerpen uitgediept. Verkeersrecht. 2016: 182–8.
10.
ZonMw. Evaluatie Wet op de medische keuringen. Den Haag: ZonMw; 2001. Reeks evaluatie regelgeving, deel 6.
11.
ZonMw. Tweede evaluatie Wet op de medische keuringen. Den Haag: ZonMw; 2007. Programma evaluatie regelgeving, deel 22.
12.
13.
www.​deletselschadera​ad.​nl (voorheen Nationaal Platform Personenschade); Gedragscode openheid medische incidenten; betere afwikkeling medische aansprakelijkheid (GOMA 2022); Gedragscode behandeling letselschade (GBL), met medische paragraaf.
14.
15.
16.
17.
18.
Metagegevens
Titel
Belangen van derden: medische verklaringen, keuringen en adviezen
Auteur
Mr. L. E. Kalkman-Bogerd
Copyright
2024
Uitgeverij
BSL Media & Learning
Boek
Leerboek Gezondheidsrecht

Print ISBN: 978-90-368-3018-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-3019-5

Copyright: 2024

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-3019-5_7