Veel oudere vrouwen hebben een verzakking die gepaard gaat met klachten. Groningse onderzoekers gingen na of spieroefeningen helpen. Vrouwen van 55 jaar en ouder die bekkenbodemspier- oefeningen kregen, meldden na 3 maanden minder klachten dan de vrouwen bij wie werd afgewacht. Over de betekenis van deze uitkomsten valt te twisten.

Er zijn verschillende behandelopties voor verzakking: afwachten, een vaginale ring aanbrengen, bekkenbodemspieroefeningen en diverse chirurgische interventies. Bij een geringe verzakking en milde klachten is opereren vaak geen optie, gezien de kans op complicaties en recidieven. Bekkenbodemspieroefeningen zijn nog niet goed onderzocht.

De Groningse groep screende vrouwen van 55 jaar en ouder op het hebben van klachten van een milde verzakking (stadium 1 en 2). De deelnemers werden door het toeval toegewezen aan een individueel trainingsprogramma voor de bekkenbodemspieren uitgevoerd door gespecialiseerde fysiotherapeuten of aan de controlegroep met afwachtend beleid.

De primaire uitkomstmaat was de verandering in blaas-, darm- en bekkenbodemklachten drie maanden na aanvang van de behandeling, gemeten met de Pelvic Floor Distress Inventory. Dit is een vragenlijst die 20 verschillende symptomen inventariseert en een score oplevert tussen 0 en 100. Daarnaast werden diverse secundaire uitkomstmaten gemeten, waaronder de mate van verzakking en het functioneren van de bekkenbodemspieren.

In totaal werden 287 vrouwen gerandomiseerd, van 85% daarvan werden follow-upgegevens verkregen. Op de primaire uitkomstmaat bleek de trainingsgroep 9 punten meer te verbeteren dan de controlegroep. Hoewel statistisch significant, is dit verschil kleiner dan wat klinisch relevant wordt verondersteld (tenminste 15 punten verschil). Het percentage vrouwen dat een verbetering rapporteerde was 57% in de trainingsgroep tegenover 13% in de controlegroep (p < 0,001). Op geen van de overige uitkomstmaten werd een statistisch significant verschil gevonden.

Een onvermijdelijk probleem van een onderzoek als dit is dat de deelnemers niet geblindeerd kunnen worden en tegelijkertijd de belangrijkste uitkomstmaten door henzelf gerapporteerd worden. Dit geeft een fors risico op gekleurde resultaten. Bovendien is onduidelijk hoe de onderzochte groep, die met een screeningsvragenlijst werd gerekruteerd, zich verhoudt tot de vrouwen die met klachten bij de huisarts komen. De deelnemers vertegenwoordigen mogelijk een milder deel van het spectrum met minder ruimte voor verbetering.

De vervolgmetingen, die gepland zijn na 12 en 24 maanden, wachten we met spanning af.

Wiegersma M, et al. Effect of pelvic floor muscle training compared with watchful waiting in older women with symptomatic mild pelvic floor prolapse: randomised controlled trial in primary care. BMJ 2014:349:g7378.

Download: Download dit artikel als PDF

Bron: Huisarts en Wetenschap3-2015 / Hans van der Wouden

-----------------------------------------------------------------------------------------------

AANKONDIGING

Web-tv-uitzending Bekkenfysiotherapie (live) | Urine-incontinentie bij ouderen | woensdag 27 mei

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Tip

Lees ook de eerder gepubliceerde artikelen op FysioActueel:

• Bekkenbodemdisfuncties zowel bij vrouwen als mannen
• Laat bekkenspecialist alle bekkenpathologie behandelen

Lees meer over het bekken en bekkenbodemklachten in:

• Diagnostiek in de bekkenfysiotherapie, P. van Nierop
  In dit boek wordt een overzicht gegeven van de complete bekkenfysiotherapeutische diagnostiek zoals die in de Nederlandse situatie wordt gehanteerd, bedoeld voor studenten bekkenfysiotherapie. Samenwerkende disciplines kunnen via dit boek inzicht krijgen in de diagnostische mogelijkheden van de bekkenfysiotherapeut. Tevens kan dit boek dienen als naslagwerk voor de bekkenfysiotherapeut.
• BekkenbodemFit, H. Hentzepeter-van Ravensberg
  Pijn in de onderrug en het bekken, evenals bekkenbodemklachten worden vaak met zwangere vrouwen geassocieerd. Maar ook mannen en kinderen kunnen hiermee te maken krijgen, denk aan urineverlies of obstipatie.
• Bekkeninstabiliteit. Diagnostiek en behandeling (arts),  J. Mens
  Dit boek biedt een vrijwel compleet overzicht van de actuele kennis op het gebied van bekkeninstabiliteit. Aan de orde komen de pathogenese, de epidemiologie, de symptomatologie, de diagnostiek en de therapie. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor fysiotherapeutische behandeling.
• Bekkeninstabiliteit (patiënt),  J. Mens
  Dit boek biedt een vrijwel compleet overzicht van de actuele kennis op het gebied van bekkeninstabiliteit: rug- en bekkenklachten die tijdens de zwangerschap of de bevalling kunnen ontstaan.

Deze boeken maken deel uit van het BSL Fysiotherapeut Totaal-abonnement, en zijn dus digitaal te raadplegen. Wilt u een abonnement? Klik hier.

Meer artikelen over Algemeen of Bekkenfysiotherapie.