Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap 2/2018

01-02-2018 | Casuïstiek

Behandeling van aspecifieke nekpijn

Serie therapie van alledaagse klachten

Auteurs: Tjeerd de Jongh, Arianne Verhagen

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 2/2018

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
insite
ZOEKEN

Samenvatting

Nekpijn komt veel voor. De huisarts kan dit op verschillende manieren behandelen. Dit artikel zet de behandelmethoden van aspecifieke nekpijn zonder uitstraling op een rijtje. Hieronder vallen ook aan whiplash gerelateerde aandoeningen (WAD), cervicale artrose en discopathie. Bij deze aandoeningen is er weinig verband tussen de afwijkingen op de röntgenfoto of MRI-scan en de klachten.
Opmerkingen
De Jongh TO, Verhagen AP. Behandeling van aspecifieke nekpijn. Huisarts Wet 2018;61(2):62-4. https://​doi.​org/​10.​1007/​s12445-018-0008-4.
Mogelijke belangenverstrengeling: niets gemeld.
Huisartsen in Nederland passen de volgende behandelingen het meest toe (combinaties mogelijk): fysiotherapie (51%) medicatie (42%), afwachten (23%), en adviezen over houdingsverbetering (22%), actief blijven (22%), rust houden (18%) of oefeningen (9%). 1
SCALA AAN ADVIEZEN
Het is zinvol om de patiënt met adviezen te activeren en werkverzuim te voorkomen. 3 De adviezen omvatten houdingsadviezen (geen tassen dragen, juiste zithouding, armondersteuning, niet te lang dezelfde houding) en slaappositie (op de rug met een klein kussentje). Deze adviezen zijn gebaseerd op ervaring, er is weinig bewijs voor de effectiviteit ervan.4,5
Hulpmiddelen
Standaardgebruik van een nekkraag (hard, semihard of zacht) moet niet worden gestimuleerd. De effecten zijn waarschijnlijk zeer beperkt en er kan, zeker bij chronische klachten, afhankelijkheid optreden. 3 ,6,7
CASUS DE HEER JANSEN
De heer Jansen is een 25-jarige man met een blanco voorgeschiedenis. Tien dagen geleden kreeg hij een auto-ongeluk, waarbij hij van achteren is aangereden. Eerst had hij alleen last van pijn en stijfheid. Nu heeft nog zeer hinderlijke pijn in de nek. De heer Jansen denkt dat hij een whiplash heeft en vraagt om behandeling. Bij onderzoek vindt de huisarts pijnlijke, stijve nekspieren maar verder geen bewegingsbeperking of andere (neurologische) afwijkingen.
Oefentherapie
Bij chronische nekpijn zijn activerende en functiegerichte behandelingen zinvol, deze geven een betere prognose dan rust en immobilisatie. 3 ,4,8,9
Massage
Massage is mogelijk zinvol (bewijs van laag niveau), vooral in combinatie met andere behandelvormen. 3 ,10 Het effect is van korte duur.
Manipulatie en mobilisatie
Cervicale mobilisatietechnieken zijn effectiever dan tractie, maar niet effectiever dan andere behandelingen (acupunctuur, ultrageluid, massage, oefentherapie) bij subacute en chronische nekklachten (bewijs van erg laag niveau). 3 ,11 Onderzoekers vonden geen verschillen in effectiviteit tussen de verschillende mobilisatietechnieken. 3 ,11 Mobilisatie lijkt vooral zinvol bij ouderen en/of mensen die veel pijn hebben.12 Manipulatie van de thoracale en/of cervicale wervelkolom is effectief bij patiënten met acute en chronische nekpijn in combinatie met oefentherapie (bewijs van matige kwaliteit). 3 ,11 Er is twijfel of er bij krachtige, hoogcervicale manipulaties een heel klein risico is op zeer ernstige complicaties. 3 ,11,13
Schema met behandelmogelijkheden bij aspecifieke nekpijn 2
Interventie
Opmerkingen
Winst
Bewijs
Sterke aanbeveling
Houdingsadviezen
Houdingen vermijden die pijn geven
substantieel
expertpanel
Matige/zwakke aanbeveling
Oefentherapie
Bij langer durende pijn, stimulerende spierversterkende oefeningen
gemiddeld
matig
Mobilisatie/manipulatie
Vele mobilisatie- en manipulatietechnieken
gemiddeld
matig
Acupunctuur
Kortdurend effect
klein
goed
Tape
Kinesiotape bij klachten die samenhangen met acuut trauma
klein
matig
Cognitieve gedragstherapie
 
klein
matig
Pijnstillers
Om activiteit te bevorderen
klein
expertpanel
Lokaal anestheticum (lidocaïne)
Lokale injectie in pijnpunt (intramusculair)
gemiddeld
matig
Negatieve aanbeveling
Nekkraag
Geeft mogelijk afhankelijkheid
negatief
matig
Dry needling
 
geen
goed
Tractie
 
geen
matig
Spierontspanner (diazepam)
 
geen
matig
Geen aanbeveling, effect onbekend
Massage
 
onduidelijk
laag
Warmte-/koudebehandeling
 
onduidelijk
laag
Elektrotherapie (TENS)
 
onduidelijk
matig
Laserbehandeling
 
onduidelijk
laag
Ultrageluid
 
onduidelijk
laag
Antidepressiva
 
onduidelijk
matig
Tractie
Tractie wordt gegeven door trekkracht uit te oefenen op de nek, dit kan continu of intermitterend zijn. Er is matig bewijs dat tractie niet effectiever is dan placebobehandelingen. 3 ,4,14
Elektrotherapie
Er zijn vele vormen van elektrotherapie, in Nederland wordt Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) het meest gebruikt. Bij onderzoek zijn de resultaten zeer wisselend, 15 maar in het algemeen is er geen verschil in effect ten opzichte van placebo of geen behandeling (bewijs van erg laag niveau). 3
Acupunctuur
Er is bewijs van laag niveau dat acupunctuur op korte termijn effectiever is dan placeboprikken bij chronische nekpijn.4
Lasertherapie/ultrageluid/shockwave
Er is bewijs van (zeer) laag niveau dat deze behandelingen effectiever zijn dan placebobehandelingen. 3 ,16
Dry needling
Er is bewijs van goed niveau dat dry needling niet effectiever is dan placebo. 3 ,17
Tape
Elastische therapeutische tape (kinesiotape) kan zinvol zijn bij de behandeling van nekpijn die samenhangt met acuut trauma (matige niveau van bewijs). 3 ,18-20
Warmte-/koudeapplicaties
In onderzoek kon niet worden aangetoond dat warmte-/koudeapplicaties zinvoller zijn dan placebo bij chronische nekpijn. 3 ,4,17
PSYCHOLOGISCHE INTERVENTIES
Cognitieve gedragstherapie. Er is enig bewijs dat cognitieve gedragstherapie effectiever is dan geen behandeling wat betreft pijnreductie en psychologische belasting. 3 ,21
Medicamenteuze behandeling
Er is weinig goed onderzoek gedaan naar medicatie bij de behandeling van aspecifieke nekpijn.
  • Pijnstillers (paracetamol, NSAID’s) worden vaak oraal gebruikt, maar de effectiviteit is in onderzoek zeer wisselend en is bij nekpijn niet overtuigend bewezen.22,23 Waarschijnlijk zijn zij vooral zinvol als het normaal functioneren hierdoor wordt bevorderd. Diclofenacgel is bij acute nekpijn het meest zinvol.24
  • Spierontspanners (benzodiazepines) worden vaak ’s nachts gebruikt. Er is echter geen bewijs voor de werkzaamheid, er zijn wel veel bijwerkingen en een risico op verslaving.23
  • Antidepressiva. Bij chronische nekpijn is er tegenstrijdige informatie over de effectiviteit van antidepressiva (tricyclisch of SSRI).22
Een lokale intramusculaire injectie met lidocaïne in pijnpunten geeft (vergeleken met een placebo-injectie) een verbetering van de pijn gedurende enkele weken.22
VERVOLG CASUS DE HEER JANSEN
Leg de heer Jansen uit dat de behandeling van door whiplash veroorzaakte nekpijn in principe dezelfde is als die van andere aspecifieke nekpijn. Adviseer de informatie na te lezen op www.​thuisarts.​nl/​ikhebnekpijn. Stimuleer de patiënt zoveel mogelijk gewoon te blijven bewegen op geleide van de pijn en eventueel diclofenacgel te smeren of pijnstillers (paracetamol) te nemen als de pijn te hinderlijk wordt. Geef zonodig ook houdings- en bewegingsadviezen. Maak een controleafspraak na twee weken. Indien dan geen verbetering is opgetreden, is het zinvol fysiotherapie te adviseren.

Blaren op handrug en knokkels

Uw diagnose
Een 27-jarige vrouw bezoekt het spreekuur in verband met blaren op de handrug en knokkels. Ze gebruikt regelmatig alcohol en recent een furadantinekuur. De blaren verdrogen spontaan en laten harde gerstekorrels achter. Ze klaagt over jeuk. De klachten bestaan nu enkele maanden, ondanks het gebruik van klasse-4-corticosteroïden.
Wat is de meest waarschijnlijke diagnose?
1.
Epidermolysis bullosa acquisita
 
2.
Porphyria cutanea tarda
 
3.
Parapemfigus
 
4.
Toxicodermie
 
Kijk voor het goede antwoord op www.​henw.​org.
Foto’s gezocht
Ziet u een bijzondere aandoening op het spreekuur, denk dan aan de fotoquiz. Stuur goede en scherpe foto’s , liefst staand (minimaal 300 dpi of 1 Mb) met een duidelijke diagnose naar naar redactie@nhg.org onder vermelding van ‘fotoquiz’.
De rest van de literatuur staat bij dit artikel op www.​henw.​org.
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Onze productaanbevelingen

DocsOnline – Vakinformatie voor huisartsen

Met DocsOnline blijft u op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in uw vak en bouwt u efficiënt aan uw vakkennis. U krijgt digitale toegang tot zo'n 30 boeken huisartsgeneeskunde en 3 vaktijdschriften. Alles om u nóg beter te maken in uw vak.

Huisarts en Wetenschap

Dit vierwekelijks verschijnend tijdschrift van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) geeft informatie die een bijdrage levert aan het wetenschappelijk fundament van de huisartsgeneeskunde.

Literatuur
1.
go back to reference Vos CJ, Verhagen AP, Hermans GPH. Nekpijn. In: De Jongh TOH, De Vries H, Grundmeijer HGLM, Knottnerus BJ (redactie). Diagnostiek van alledaagse klachten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2016. Vos CJ, Verhagen AP, Hermans GPH. Nekpijn. In: De Jongh TOH, De Vries H, Grundmeijer HGLM, Knottnerus BJ (redactie). Diagnostiek van alledaagse klachten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2016.
2.
go back to reference De Jongh TOH, Verhagen AP Nekpijn. In: De Jongh TOH, De Vries H (redactie). Therapie van alledaagse klachten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2017. De Jongh TOH, Verhagen AP Nekpijn. In: De Jongh TOH, De Vries H (redactie). Therapie van alledaagse klachten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2017.
Metagegevens
Titel
Behandeling van aspecifieke nekpijn
Serie therapie van alledaagse klachten
Auteurs
Tjeerd de Jongh
Arianne Verhagen
Publicatiedatum
01-02-2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 2/2018
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-018-0008-4

Andere artikelen Uitgave 2/2018

Huisarts en wetenschap 2/2018 Naar de uitgave

Redactioneel

Klopt uw HIS?

Casuïstiek

Ziektevrees