Is alles wat mogelijk is ook nodig? Wegen we in de spreekkamer niet steeds vaker gehoopte therapie-effecten af tegen bijwerkingen? Leven niet de meeste patiënten liever acht jaar met een goede kwaliteit, dan tien jaar met een slechte? Naast een gevoel van controle over de eigen behandeling is ook het vooruitzicht van een goede kwaliteit van leven steeds belangrijker. Kosten spelen daar in de spreekkamer niet vaak een rol bij. Maar discussie geeft het wel: is minder behandelen nou echt altijd net zo goed als minder bijwerkingen?
In dit nummer vindt u een interessante discussie over een lagere dosis enzalutamide. Goede onderzoeken hierover zijn moeilijk maar broodnodig. Als urologen weten we dat een lage dosis bicalutamide jarenlang effectief kan zijn. Maar is het op de lange termijn niet schadelijker? Boerrigter et al. onderzoeken of we enzalutamide niet ook in een lagere dosis kunnen geven, in het bijzonder bij de kwetsbare patiënt. Ja, zeggen de auteurs, want patiënten met een gereduceerde dosis hebben duidelijk minder bijwerkingen bij dezelfde oncologisch werkzaamheid. André Bergman twijfelt: een minderheid van de patiënten kampt met vermoeidheid en het blijft altijd nog mogelijk om de dosis bij klachten te verlagen.
Gaan we wachten op nog meer onderzoeken of het gewoon direct toepassen, net als de intermitterend ADT en een lage dosis bicalutamide? Hier grenst geneeskunde aan geneeskunst. Binnen de grenzen blijkt dat een onderdeel van ons vak dat zowel de patiënt als ons veel ruimte geeft die vrij in te vullen is. Zouden we meer moeten doen, denk ik.
Tevens besteden we in dit nummer aandacht aan niertransplantaties bij kinderen: een bruikbaar voorspellingsmodel voor de uitkomsten en een beschrijving van de manier waarop een multidisciplinair overleg over nierkanker wel degelijk impact heeft op de zorg.
Veel leesplezier.
Open Access This article is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source, provide a link to the Creative Commons licence, and indicate if changes were made. The images or other third party material in this article are included in the article’s Creative Commons licence, unless indicated otherwise in a credit line to the material. If material is not included in the article’s Creative Commons licence and your intended use is not permitted by statutory regulation or exceeds the permitted use, you will need to obtain permission directly from the copyright holder. To view a copy of this licence, visit http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.