Anatomie en fysiologie van de mens

Voorwerk

1. Inleiding

Samenvatting

In dit boek bespreken we de werking en de bouw van het menselijk lichaam. Daarbij is er aandacht voor de onderdelen die voor het verpleegkundig beroep het meest van belang zijn. Deze kennis zal echter ook nuttig zijn voor andere beroepen in de gezondheidszorg.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

2. De cel

Samenvatting

De onderdelen van het lichaam zien er heel verschillend uit en werken anders. Toch zijn ze allemaal opgebouwd uit een en dezelfde soort bouwstenen, cellen. Het aantal cellen in het lichaam is erg groot. Het lichaam bestaat uit 1×10¹³ (dat is een 1 met 13 nullen) tot 1×10¹⁴ cellen. Als je 100 mensen per seconde 100 cellen zou laten tellen, dan zijn zij pas na ruim 30 jaar, zonder slapen, klaar met tellen.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

3. Weefsels

Samenvatting

Cellen die op dezelfde manier gebouwd zijn en op dezelfde manier werken, vormen samen een weefsel. Ook de hoeveelheid en de samenstelling van het materiaal, de substantie, tussen de cellen in, is een belangrijk kenmerk van een weefsel. Het type weefsel herkent men aan de cellen en aan de tussencelstof, de intercellulaire substantie.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

4. Het geraamte

Samenvatting

Het geraamte noemen we vaak ook wel het skelet. Alle botten (Lat. ossa, enkelvoud os) in ons lichaam vormen samen het geraamte. Het geraamte bestaat uit ruim twee honderd botten, ook wel beenderen genoemd.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

5. Het spierstelsel

Samenvatting

Met de term spierstelsel wordt het geheel van alle dwarsgestreepte spieren bedoeld. Het begrip dwarsgestreept kwam al in hoofdstuk 3 kort ter sprake. Hier gaan we daarop verder.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

6. Het bloed

Samenvatting

Bloed is de rode vloeistof die door de bloedvaten stroomt. Bloed zorgt voor het transport van verschillende stoffen. Het vervoert ook warmte en verdeelt het over het lichaam. Via het bloed kunnen afweercellen overal komen. Het bloed bevat bloedplaatjes, die bij beschadiging meteen beginnen met repareren.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

7. De bloedsomloop en het lymfestelsel

Samenvatting

Het bloed stroomt in bloedvaten door het hele lichaam. Dit stromen wordt circulatie of bloedsomloop genoemd. Het hart pompt het bloed door het lichaam en houdt de circulatie in stand.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

8. Het ademhalingsstelsel

Samenvatting

Het ademhalingsstelsel zorgt voor opname van zuurstof uit de buitenlucht in het bloed. Tegelijkertijd raakt het lichaam via het ademhalingsstelsel koolstofdioxide kwijt. Er worden gassen uitgewisseld tussen lucht en bloed. Dat noemt men gaswisseling. Deze speelt zich af in de longblaasjes, door middel van diffusie. Diffusie is besproken in paragraaf 2.​3.​1.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

9. Het spijsverteringsstelsel

Samenvatting

Het lichaam haalt de energie en de bouwstoffen die het nodig heeft uit het voedsel. Het voedsel moet in het lichaam worden afgebroken om de benodigde stoffen vrij te maken, het moet worden verteerd. De spijsvertering is een combinatie van mechanische en chemische processen.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

10. De nieren en de urinewegen

Samenvatting

De nieren spelen de hoofdrol bij het regelen van de hoeveelheid water in het lichaam. We bespreken eerst hoe water over het lichaam verdeeld is. Het belang van het water in weefsels is ook besproken in paragraaf 2.​7.​1.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

11. De geslachtsorganen

Samenvatting

In de vorige hoofdstukken zijn al een paar anatomische en fysiologische verschillen tussen mannen en vrouwen besproken. De anatomische verschillen tussen de twee geslachten zijn deels al vanaf de geboorte zichtbaar aan de uitwendige geslachtsorganen, de genitalia externa. Andere verschillen betreffen de inwendige geslachtsorganen, de genitalia interna.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

12. Het hormoonstelsel

Samenvatting

Hormonen zijn speciale stoffen die in heel kleine hoeveelheden in het bloed zitten. Ze zijn gemaakt door speciaal daarvoor bestemde klieren: hormoonklieren.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

13. Het zenuwstelsel

Samenvatting

Hersenen, ruggenmerg en zenuwen vormen samen het zenuwstelsel. In figuur 13.1 staan ze afgebeeld. De hersenen en het ruggenmerg zijn één samenhangend orgaan, zonder een grens ertussen. Ze vormen het centrale zenuwstelsel. Alle zenuwen bij elkaar worden het perifere zenuwstelsel genoemd.

×

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

14. De huid

Samenvatting

De huid is het grootste orgaan van het lichaam. Hij is opgebouwd uit verschillende weefsels, elk met een eigen functie. Samen verzorgen ze de functies van de huid. De huid bekleedt de buitenkant van het lichaam, vormt de grens van het lichaam en is daarom belangrijk voor bescherming, waarneming, temperatuurregeling en uiterlijke verschijning.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

15. De zintuigen

Samenvatting

De meest uiteenlopende prikkels bereiken ons lichaam, zoals druk, licht en geluid. Al deze prikkels worden geregistreerd door speciale cellen of zenuwuiteinden: de zintuigen.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

16. Embryologie, zwangerschap en baring

Samenvatting

Nieuw menselijk leven ontstaat na een bevruchting, het versmelten van een eicel en een zaadcel. De embryologie beschrijft hoe een bevruchte eicel zich ontwikkelt tot een compleet wezen. In dit hoofdstuk schetsen we die ontwikkeling in grote lijnen, om te beginnen bij hoe geslachtscellen ervoor zorgen dat ze precies genoeg chromosomen bij zich hebben. Bovendien bespreken we een aantal van de lichamelijke aspecten van zwangerschap en bevalling.

P. Bocken, L.L. Kirchmann, M. Vleugels

Nawerk