Algemene chirurgie

Alle algemene richtlijnen en aandachtspunten voor instrumenteren, assisteren en/of omlopen bij diverse laparotomische operaties aan de maag, darmen en andere organen in de buik worden in dit hoofdstuk beschreven. Hiertoe behoren:

De algemene preoperatieve fase richt zich op: voorbereidingen van de operatie en de algemene benodigdheden daarvoor. Dit samen met de verschillende randapparatuur, zoals: röntgenfoto’s, warmtematras, zuigunit, operatielamp en de hulpmiddelen aan de operatietafel (zie paragraaf 1.1).

De operatieassistent dient op de hoogte te zijn van:

In de bijlagen van dit boek staan alle instrumenten met naam, bijnaam, doel en functie beschreven.

De algemene preoperatieve voorbereiding voor de patiënt die komt voor een laparotomie zijn: laboratoriumbezoek, maken thoraxfoto en ECG, consult internist, fysiotherapie, consult stoma- en/of oncologieverpleegkundige, scheren, nuchter, premedicatie, preoperatieve darmvoorbereiding, maagsonde en blaaskatheter.

Op de operatiekamer komen aan de orde:

Bij de algemene peroperatieve fase wordt aandacht besteed aan:

Bij de algemene postoperatieve fase is aandacht voor:

In dit algemene deel komen de richtlijnen bij de laparoscopische chirurgie aan de orde, zoals:

In de paragraaf over de algemene preoperatieve fase worden de bijzonderheden voor een laparoscopische ingreep vermeld en de mate waarin ze afwijken van het basispatroon. Zoals bij de algemene benodigdheden waarin apparatuur, temperatuur en licht, hechtmateriaal, specifieke benodigdheden en het laparoscopisch basisinstrumentarium worden beschreven (zie paragraaf 2.5).

In de paragraaf over de algemene peroperatieve fase worden de opstelling en controle van apparatuur beschreven, het maken van toegang tot de buik waarbij het insuffleren en de manier van inbrengen van de verschillende trocarts worden vermeld (zie paragraaf 2.6).

In de paragraaf over de algemene postoperatieve fase komen aan de orde het verbinden, de zorg voor preparaten en instrumenten en de toestand van de patiënt bij vertrek.

Daarnaast komen de korte- en langetermijncomplicaties aan de orde, met aandacht voor (zie paragraaf 2.7):

Hierin worden beschreven de verschillende soorten stomata met hun specifieke aandachtspunten, zoals:

www.coloplast.nl/stoma/info

In dit hoofdstuk worden de aandoeningen van de schildklier, de diagnostiek en de verschillende operatieve ingrepen beschreven, zoals:

De beschreven procedures bevatten alle operatietechnieken voor schildklieringrepen. Tot en met het vrijprepareren van de schildklier zijn de verschillende ingrepen identiek. Daarna volgt de specifieke procedure van elke operatie. Vanaf het verwijderen van het preparaat is de procedure weer gelijk.

In de paragraaf over de peroperatieve fase vind je de voorbereidingen voor de operatie. In deze fase worden de standaardvoorbereidingen getroffen en gecontroleerd.

Daarnaast is er aandacht voor (zie paragraaf 5.1):

In de paragraaf over de peroperatieve fase wordt de operatieprocedure beschreven.

Hier wordt aandacht besteed aan de meest toegepaste incisieplaats (afbeelding 5.4), de halsspieren (afbeelding 5.5), de schildklier, de lokalisatie van de nervus recurrens (afbeelding 5.6) en de bijschildklieren.

Daarna volgt de schildklierresectie bij een hemithyroïdectomie, een totale thyroïdectomie en een subtotale thyroïdectomie.

Tot slot de procedure van het sluiten van de wond (zie paragraaf 5.2).

Bij de postoperatieve fase behoren: de zorg voor preparaten en de toestand van de patiënt bij vertrek met bijzondere aandacht voor controle van het calciumgehalte in het bloed. Bij de korte- en langetermijncomplicaties is aandacht voor (zie paragraaf 5.3):

Hierna volgt de behandeling met radioactief jodium na een totale schildklieroperatie (zie paragraaf 5.4).

www.chirurgenoperatie.nl/pagina/hoofd_huid/schildklier.php

www.youtube.com/watch?v=KOCwcc40lgw

In dit hoofdstuk wordt algemene informatie gegeven over alle aspecten die met mammachirurgie te maken hebben. De ontwikkeling en functie van de borstklier (zie paragraaf 6.1) en de daarbij horende diagnostiek om de juiste behandeling voor mammacarcinoom te bepalen, zoals:

De afwijkingen aan de mamma die kunnen voorkomen zijn: mastitis en tepelvloed, benigne en maligne mammatumoren.

In de paragraaf over de stadiëring van maligne tumoren wordt het TNM-systeem voor classificatie van tumoren uitgelegd (zie paragraaf 6.4).

Paragraaf 6.5 behandelt de specifieke diagnostische onderzoeken die behoren bij de tumorexcisie, röntgenlokalisatie, sentinel node of schildwachtprocedure, en onderzoek door patholoog-anatoom.

De chirurgische behandelmethoden hangen af van de grootte van de tumor, de mate van doorgroei in omringend weefsel en de aanwezigheid van uitzaaiingen in lymfeklieren en/of organen. Daarnaast zijn er contra-indicaties voor mammaoperaties en worden de typen ingrepen besproken.

De operatievormen die kunnen voorkomen zijn (zie paragraaf 6.6):

De meest voorkomende vormen van vervolgtherapie worden besproken, zoals: radiotherapie, chemotherapie en hormonale therapie (zie paragraaf 6.7).

De verschillende methoden voor mammareconstructie komen aan de orde en de voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Hierbij hoort ook het plaatsen van een mammaprothese (zie paragraaf 6.8).

De ondersteuning na een mammaoperatie wordt gegeven door de mamma aftercare groep. Verschillende deskundigen begeleiden vrouwen na een borstamputatie (zie paragraaf 6.9).

Tot slot de prognostische kenmerken voor borstkanker en hoe de prognose bij borstkanker op basis van een combinatie van kenmerken berekend wordt. Daarnaast noemen we de controle en screening bij vrouwen die voor borstkanker behandeld zijn (zie paragraaf 6.10).

De algemene voorbereidingen bij alle ingrepen aan de mamma komen overeen en zijn allemaal van toepassing. Tot de algemene preoperatieve zorg behoren (zie paragraaf 7.1):

Tot de algemene peroperatieve zorg (zie paragraaf 7.2) behoort de manier waarop een mamma-incisie wordt gemaakt (zie afbeelding 7.3 en 7.4).

De verschillende operatiemogelijkheden zijn:

In dit hoofdstuk worden de verschillende soorten hernia’s beschreven, wordt de anatomie met duidelijke illustraties uitgelegd en worden de verschillende technieken voor behandeling uitgelegd. In paragraaf 8.1 worden de herniae uitgelegd.

In paragraaf 8.2 worden de soorten breuken in lies en onderbuikgebied beschreven, zoals de hernia umbilicalis, de hernia inguinalis, de hernia femoralis en de hernia cicatricalis. Op afbeelding 8.1 en 8.2 zijn enige algemene en anatomische structuren in de nabijheid van het lieskanaal te zien.

In paragraaf 8.3 worden de buikwandplastieken beschreven. De verschillende inguinale plastieken voor herniaoperaties worden uitgelegd in paragraaf 8.3.1. De cicatricale plastieken bij littekenbreuken worden uitgelegd in paragraaf 8.3.2. Daarnaast komt het implantatiemateriaal en de etiologie aan de orde (zie afbeelding 8.4).

In dit hoofdstuk worden de algemene richtlijnen voor herniaoperaties beschreven en de algemene pre-, per- en postoperatieve zorg.

In de algemene preoperatieve fase komen aan de orde (zie paragraaf 9.1.1):

In de algemene peroperatieve fase komen aan de orde (zie paragraaf 9.1.2):

In de algemene postoperatieve fase komen aan de orde (zie paragraaf 9.1.3):

De volgende operatieprocedures worden beschreven:

In dit hoofdstuk worden de operaties van een breuk in het middenrif behandeld. Er wordt uitleg gegeven over het ontstaan van een hernia diaphragmatica (zie paragraaf 10.1).

In paragraaf 10.2 komen de operatietechnieken aan de orde met ondermeer uitleg over:

De volgende operatieprocedures worden beschreven:

http://www.youtube.com

http://www.chirurgenoperatie.nl/

In dit hoofdstuk worden de operaties van de oesofagus beschreven. Begonnen wordt met het benoemen van de aandoeningen die aan de slokdarm kunnen voorkomen, zoals (zie paragraaf 11.1):

Hierna wordt de diagnostiek behandeld die daarbij van toepassing is (zie paragraaf 11.2). Vervolgens worden de operatiemogelijkheden besproken (zie paragraaf 11.3).

De meest voorkomende operatiemogelijkheden zijn:

In dit hoofdstuk worden de aandoeningen en de operaties aan de maag beschreven en wordt een specifieke paragraaf gewijd aan aandoeningen van de maag bij kinderen.

In paragraaf 12.1 wordt de functie en de ligging van de maag uitgelegd (zie ook afbeelding 12.1).

De verschillende operatie-indicaties worden beschreven in paragraaf 12.2 en de specifieke kenmerken die horen bij:

De diagnostiek en de specifiekere onderzoeken worden nader uitgelegd om tot de juiste diagnose te komen (zie paragraaf 12.3).

Alle toegepaste behandelingen bij maagcarcinomen en de reconstructie na een totale gastrectomie worden beschreven in paragraaf 12.4 en 12.5.

De meest toegepaste operatieprocedures zijn:

Vervolgens wordt de operatieprocedure beschreven van een totale maagresectie met de daarbij horende reconstructie. In de paragraaf over de postoperatieve fase worden de korte- en langetermijncomplicaties besproken zoals: bloedingen, naadlekkage, postoperatieve pancreatitis, syndroom van de kleine maag, gastro-oesofagale reflux en dumpingverschijnselen, anemie, vermagering en overige complicaties.

Daarna volgt de prognose bij patiënten met een maagcarcinoom.

In paragraaf 12.8 worden een aantal aangeboren afwijkingen aan de maag en/of het duodenum beschreven die we op de operatiekamer tegenkomen. De meest toegepaste operatieprocedure bij een pylorospasmus is de pyloromyotomie bij baby’s. De operatie-indicatie en het doel van de operatie worden beschreven (zie paragraaf 12.8.1). In de paragrafen over de pre-, per- en postoperatieve fase worden de speciale aandachtsgebieden uitgelegd. In de paragraaf over de peroperatieve fase wordt de operatieprocedure bij een pyloromyotomie volgens Ramstedt beschreven (zie afbeelding 12.11). In de paragraaf over de postoperatieve fase is aandacht voor de korte- en langetermijncomplicaties (zie paragraaf 12.8.2, 12.8.3 en 12.8.4).

In het algemene hoofdstuk worden de verschillende bariatrische operaties behandeld. Aandacht hierbij voor de body mass index en de operaties bij morbide obesitas die afname van gewicht realiseren (zie paragraaf 13.1). Dit zijn de:

Beschreven worden de bariatrische operaties die veel worden uitgevoerd, zoals:

Daarbij worden de mogelijke complicaties beschreven die bij deze operaties voorkomen.

In paragraaf 13.2 wordt het grote belang van het preoperatief onderzoek beschreven.

Paragraaf 13.3 behandelt de algemene aspecten en richtlijnen bij bariatrische chirurgie.

In de paragraaf over de preoperatieve fase is specifieke aandacht voor de aangepaste operatietafel, het instrumentarium en de positionering van de patiënt (zie paragraaf 13.3.1 en afbeelding 13.4 en 13.5).

In de paragraaf over de peroperatieve fase is er specifieke aandacht voor het inbrengen van de trocarts (zie paragraaf 13.3.2 en afbeelding 13.6).

In de paragraaf over de postoperatieve fase is er aandacht voor de toestand van de patiënt bij vertrek en de kortetermijncomplicaties (zie paragraaf 13.3.3).

Vervolgens worden de verschillende operatieprocedures beschreven.

Het hoofdstuk begint met algemene informatie over het darmkanaal.

In paragraaf 14.3.1 worden de verschillende aandoeningen beschreven die kunnen optreden in en aan het colon, zoals (zie afbeelding 14.1, 1 tot en met 7):

In paragraaf 14.3.2 wordt de diagnostiek beschreven.

De verschillende operatietechnieken worden uitgelegd waarmee een colorectaal carcinoom kan worden behandeld, zoals de totale mesorectale excisie (TME-techniek) en de laparoscopische techniek (zie paragraaf 14.3.3).

In paragraaf 14.3.4 komt algemene informatie over stomata aan de orde en in paragraaf 14.3.5 de preoperatieve voorbereidingen die nodig zijn bij colonoperaties.

In de volgende paragrafen worden een aantal operaties aan de darmen beschreven, zowel de laparotomische als de laparoscopische procedures.

In dit hoofdstuk worden de aandoeningen die voorkomen in het anale gebied beschreven.

Hierin algemene informatie over:

In paragraaf 15.2 komen de algemene aspecten en richtlijnen voor anale ingrepen aan de orde.

In de volgende paragrafen worden een aantal operaties aan het anale gebied beschreven.

In paragraaf 16.1 wordt de anatomie van de galwegen uitgelegd (zie paragraaf 16.1, afbeelding 16.1).

Daarna komt de pathologie aan de orde met daarin uitleg over de (zie paragraaf 16.2):

Hierna worden de specifieke onderzoeken besproken zoals de transabdominale echografie, de ERCP en de CT-scan (zie paragraaf 16.3).

In paragraaf 16.4 volgt de globale indeling van operatieve ingrepen aan galblaas en extra hepatische galwegen.

De primaire ingrepen zijn (zie paragraaf 16.4.1):

De reconstructieve ingrepen zijn (zie paragraaf 16.4.2):

De meest voorkomende huidincisies bij galblaasoperaties zijn (zie paragraaf 16.5):

De meest voorkomende operatieve ingrepen:

De pathologie van afwijkingen aan de lever die kunnen voorkomen zijn (zie paragraaf 17.1):

De behandeling van tumoren aan de lever (zie paragraaf 17.2) en de diagnostiek die de patiënt moet ondergaan voordat men overgaat tot een leveroperatie (zie paragraaf 17.3).

De meest voorkomende operatieve ingreep aan de lever is:

Aan de orde komen de functie en plaats van de milt (zie paragraaf 18.1).

Daarna volgen de operatie-indicaties die aanleiding zijn om de milt te opereren. Uitleg wordt gegeven over (zie paragraaf 18.2):

Daarna worden de operatietechnieken beschreven in paragraaf 18.3.

De meest voorkomende operatieve ingrepen aan de milt zijn:

In dit hoofdstuk de ligging en functie van de alvleesklier (zie paragraaf 19.1, afbeelding 19.1). De pancreas is door zijn ligging en functie met veel omliggende structuren een van de moeilijkste organen om te opereren.

De verschillende indicaties voor een operatie aan de pancreas zijn (zie paragraaf 19.2):

Een uitgebreide diagnostiek met een preoperatieve screening is nodig om de juiste plaats van de tumor te bepalen en te kijken naar de desobstructie die dit veroorzaakt (zie paragraaf 19.3).

De verschillende chirurgische mogelijkheden voor operaties zijn (zie paragraaf 19.4):

Voor deze groep patiënten is de preoperatieve voorbereiding erg belangrijk (zie paragraaf 19.5).

De meest voorkomende operatie aan de alvleesklier is:

In dit hoofdstuk de ligging van de bijnieren en hun werking (zie paragraaf 20.1, afbeelding 20.1) Hierin het produceren van de bijnierschorshormonen aldosteron en cortisol en de rol van de bijnierschorshormonen (corticosteroïden) bij de stofwisseling uitgelegd. Verder wordt de werking van het bijniermerg, dat de hormonen adrenaline en noradrenaline produceert, uitgelegd (zie paragraaf 20.1).

De pathologie is moeilijk te stellen. Het meest voorkomende aandoeningen zijn de goedaardige adenomen en de vergrotingen van de bijnieren met een verstoorde werking.

Uitleg wordt gegeven over (zie paragraaf 20.2):

Onderzoeken die gedaan worden om tot een juiste diagnose te komen, worden beschreven in paragraaf 20.3.

De chirurgische aspecten bij het verwijderen van de bijnier zijn de mediane of de dorsale benadering, maar ook de retroperitoneale of transperitoneale benadering (zie paragraaf 20.4).

Tot slot wordt de prognose na een adrenalectomie besproken (zie paragraaf 20.5).

De meest voorkomende operaties aan de bijnieren zijn:

In dit hoofdstuk de indicaties voor amputatie en de diagnose die nodig zijn wanneer er een amputatie aan de onderste extremiteiten moet plaatsvinden. De indicaties zijn (zie paragraaf 21.1):

Om tot een goede diagnostiek te komen zijn de volgende onderzoeken nodig: vaatonderzoek, consult internist, bacteriologisch onderzoek en meten van huidperfusiedruk (zie paragraaf 21.2).

De revalidatiearts wordt preoperatief in consult gehaald om hem te betrekken in de besluitvorming over het juiste amputatieniveau en de postoperatieve zorg (zie paragraaf 21.3).

De volgende amputatieniveaus van het been zijn te onderscheiden (zie paragraaf 21.4):

De postoperatieve zorg is erg belangrijk om de juiste voorwaarden te scheppen voor een goede wondgenezing en revalidatie. Vroege postoperatieve revalidatie kan stomp en fantoompijn voorkomen (zie paragraaf 21.5).

Er bestaan verschillende soorten prothesen voor de verschillende amputatieniveaus, namelijk (zie paragraaf 21.6):

In dit hoofdstuk wordt de operatieprocedure van een onderbeen- en bovenbeenamputatie met hierin de operatie-indicatie en het doel van de operatie beschreven (zie Inleiding). Daarna komen de pre-, per- en postoperatieve fase aan de orde met daarin specifieke aandacht voor:

Bij de kortetermijncomplicaties kan sprake zijn van: gestoorde wondgenezing, hematomen, oedeemvorming, trombose of longontsteking.

Bij de langetermijncomplicaties kan sprake zijn van: weefselschade, fantoompijn, contractuur of een neuroom (zie paragraaf 22.3).