Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 3/2011

01-04-2011

‘Alcohol een ander verhaal’, een gecontroleerde effectevaluatie op de basisschool

Auteurs: Monique Heemskerk, Mandy van den Brink, Ingrid Steenhuis, Michiel de Boer, Gea Breebaart

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 3/2011

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In dit artikel wordt het effect beschreven van alcoholvoorlichting met behulp van het lespakket ‘Alcohol een ander verhaal’ op leerlingen van groep acht in het basisonderwijs in West-Friesland. Aan het vergelijkend onderzoek met een quasiexperimenteel design hebben negen experimentele scholen, met 209 leerlingen, en acht controlescholen, met 169 leerlingen, deelgenomen. Gegevens zijn verzameld met vragenlijsten die door de leerlingen tweemaal, met een interval van drie tot vier weken, in de klas zijn ingevuld. ‘Alcohol een ander verhaal’ leidt tot meer kennis over alcohol, de gevolgen van alcoholgebruik en de specifieke gevolgen ervan bij jongeren. Ook hebben leerlingen als gevolg van het project vaker een gesprek en een afspraak met hun ouders over de leeftijd waarop ze mogen gaan drinken. Voor attitude ten aanzien van alcoholgebruik door jongeren werd een klein maar ongunstig significant effect gevonden. Er kon geen significant effect worden aangetoond op de subjectieve norm van ouders en van vrienden, op self-efficacy en op de intentie om op de korte termijn geen alcohol te gaan drinken.
Literatuur
1.
go back to reference Monshouwer K, Dorsselaar S, van, Gorter A, Verdurmen J, Vollebergh W. Jeugd en riskant gedrag. Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek 2003. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Monshouwer K, Dorsselaar S, van, Gorter A, Verdurmen J, Vollebergh W. Jeugd en riskant gedrag. Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek 2003. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
2.
go back to reference Monshouwer K, Dorsselaer S, van, Verdurmen J, Graaf R, de, Os J, van, Vollebergh W. Trends in adolescent alcohol user. Findings from 1992 to 2003 from the Dutch National School Survey on substance use. Utrecht: Trimbos-instituut, 2006. Monshouwer K, Dorsselaer S, van, Verdurmen J, Graaf R, de, Os J, van, Vollebergh W. Trends in adolescent alcohol user. Findings from 1992 to 2003 from the Dutch National School Survey on substance use. Utrecht: Trimbos-instituut, 2006.
3.
go back to reference Monshouwer K, Verdurmen J, Dorsselaar S, van, Smit E, Gorter A, Vollebergh W. Jeugd en Riskant Gedrag 2007. Kerngegevens van het Peilstationsonderzoek Scholieren. Roken, drinken, drugsgebruik en gokken onder scholieren vanaf 10 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut, 2008. Monshouwer K, Verdurmen J, Dorsselaar S, van, Smit E, Gorter A, Vollebergh W. Jeugd en Riskant Gedrag 2007. Kerngegevens van het Peilstationsonderzoek Scholieren. Roken, drinken, drugsgebruik en gokken onder scholieren vanaf 10 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut, 2008.
4.
go back to reference Adriaensens L, Duin-de Boer E, Waardenburg C. Jongerenenquête West-Friesland 2005; een onderzoek naar tweede- en vierdeklassers in het voortgezet onderwijs via E-MOVO. Hoorn: GGD West-Friesland, 2006. Adriaensens L, Duin-de Boer E, Waardenburg C. Jongerenenquête West-Friesland 2005; een onderzoek naar tweede- en vierdeklassers in het voortgezet onderwijs via E-MOVO. Hoorn: GGD West-Friesland, 2006.
5.
go back to reference Waardenburg C, Lempens A. Alcoholgebruik Westfriese jongeren. Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord, 2007. Waardenburg C, Lempens A. Alcoholgebruik Westfriese jongeren. Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord, 2007.
6.
go back to reference Holzmann M, Haan B, de, Bouwmeester J, Lempens A. Jeugdmonitor West-Friesland, 10- tot en met 15-jarigen. I&O Research. 2007. Holzmann M, Haan B, de, Bouwmeester J, Lempens A. Jeugdmonitor West-Friesland, 10- tot en met 15-jarigen. I&O Research. 2007.
7.
go back to reference Verdurmen J, Abraham M, Planije M et al. Alcoholgebruik en jongeren onder de 16 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut, 2006. Verdurmen J, Abraham M, Planije M et al. Alcoholgebruik en jongeren onder de 16 jaar. Utrecht: Trimbos-instituut, 2006.
8.
go back to reference Hibell B, Andersson B, Bjarnason T et al. The ESPAD Report 2003. Alcohol and Other Drug Use Among Students in 35 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs (CAN) and the Pompidou Group at the Council of Europe. Stockholm, Sweden. 2004. Hibell B, Andersson B, Bjarnason T et al. The ESPAD Report 2003. Alcohol and Other Drug Use Among Students in 35 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs (CAN) and the Pompidou Group at the Council of Europe. Stockholm, Sweden. 2004.
9.
go back to reference Bot M. Jeugdenquête 0-12 jaar West-Friesland 2007. Schagen: GGD Hollands Noorden, 2007. Bot M. Jeugdenquête 0-12 jaar West-Friesland 2007. Schagen: GGD Hollands Noorden, 2007.
10.
go back to reference Pol M, van der, Duijser E. Meting alcoholgebruik jongeren. Onderzoek onder Nederlandse jongeren 10 t/m 15 jaar. Amsterdam: NIPO, 2003. Pol M, van der, Duijser E. Meting alcoholgebruik jongeren. Onderzoek onder Nederlandse jongeren 10 t/m 15 jaar. Amsterdam: NIPO, 2003.
11.
go back to reference Vorst H, van der, Vermulst A, Dekoviç M, Meeus W, Engels R. Identification and prediction of drinking trajectories in early and mid adolescence. Alcoholism Clin Exp Res 2008;31. Vorst H, van der, Vermulst A, Dekoviç M, Meeus W, Engels R. Identification and prediction of drinking trajectories in early and mid adolescence. Alcoholism Clin Exp Res 2008;31.
12.
go back to reference Vet R, Eijnden R, van der. Het gebruik van alcohol door jongeren en de rol van ouders: resultaten van twee metingen. Rotterdam: IVO, 2007. Vet R, Eijnden R, van der. Het gebruik van alcohol door jongeren en de rol van ouders: resultaten van twee metingen. Rotterdam: IVO, 2007.
13.
go back to reference VWS, Alcohol en Jongeren; Brief van de minister van VWS. Den Haag: ministerie van VWS, 24-3-2005. VWS, Alcohol en Jongeren; Brief van de minister van VWS. Den Haag: ministerie van VWS, 24-3-2005.
14.
go back to reference Breebaart G. De West-Frisse Jeugd 2007. Hoorn: GGD Hollands Noorden, 2008. Breebaart G. De West-Frisse Jeugd 2007. Hoorn: GGD Hollands Noorden, 2008.
15.
go back to reference Vlokhoven B, van. Alcohol een ander verhaal, informatiekatern, Voorlichting met de methode verhalend ontwerpen. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Vlokhoven B, van. Alcohol een ander verhaal, informatiekatern, Voorlichting met de methode verhalend ontwerpen. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
16.
go back to reference Vries H, de, Dijkstra M, Kuhlman P. Self-efficacy: the third factor besides attitude and subjective norm as a predictor of behavioural intentions. Health Educ Res 1988;3:273–282.CrossRef Vries H, de, Dijkstra M, Kuhlman P. Self-efficacy: the third factor besides attitude and subjective norm as a predictor of behavioural intentions. Health Educ Res 1988;3:273–282.CrossRef
17.
go back to reference Lechner L, Kremers S, Meertens R, Vries H, de. Determinanten van Gedrag. In: Brug J, Assema Pv, Lechner L, editors. Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Assen: van Gorcum, 2007, p 75–105. Lechner L, Kremers S, Meertens R, Vries H, de. Determinanten van Gedrag. In: Brug J, Assema Pv, Lechner L, editors. Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Assen: van Gorcum, 2007, p 75–105.
18.
go back to reference Jonkers R, Weerdt I, de, Nierkens V, Jongkind S. De gezonde school en genotmiddelen 1995–1998; Eindevaluatie. Haarlem: ResCon, research & consultancy, 1999. Jonkers R, Weerdt I, de, Nierkens V, Jongkind S. De gezonde school en genotmiddelen 1995–1998; Eindevaluatie. Haarlem: ResCon, research & consultancy, 1999.
19.
go back to reference Cuijpers P, Jonkers R, Weerdt I, de, Jong A, de. The effects of drug abuse prevention at school: the ’Healthy School and Drugs’ project. Addiction 2002;97:67–73.PubMedCrossRef Cuijpers P, Jonkers R, Weerdt I, de, Jong A, de. The effects of drug abuse prevention at school: the ’Healthy School and Drugs’ project. Addiction 2002;97:67–73.PubMedCrossRef
20.
go back to reference Ajzen I. The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes 1991;50:179–211.CrossRef Ajzen I. The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes 1991;50:179–211.CrossRef
21.
go back to reference Bandura A. Social foundations of thought and action. A social cognitive theory. Erlbaum, 1986. Bandura A. Social foundations of thought and action. A social cognitive theory. Erlbaum, 1986.
22.
go back to reference Vlokhoven B, van. Het voorlichtingsbureau, Alcohol een ander verhaal. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Vlokhoven B, van. Het voorlichtingsbureau, Alcohol een ander verhaal. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
24.
go back to reference Vorst H,van der, Engels R, Meeus W, Dekovic M, Leeuwe J, van. The role of alcohol-specific socialization in adolescents’ drinking behaviour. Addiction 2005;100:1464–1476.PubMedCrossRef Vorst H,van der, Engels R, Meeus W, Dekovic M, Leeuwe J, van. The role of alcohol-specific socialization in adolescents’ drinking behaviour. Addiction 2005;100:1464–1476.PubMedCrossRef
25.
go back to reference Vos E, Dekkers P, Reehorst E. Verhalend Ontwerpen, een draaiboek. Groningen: Wolters-Noordhoff, 2003. Vos E, Dekkers P, Reehorst E. Verhalend Ontwerpen, een draaiboek. Groningen: Wolters-Noordhoff, 2003.
26.
go back to reference Cuijpers P, Scholten M, Conijn B. Verslavingspreventie. Een overzichtsstudie. ISBN-13: 978-90-5763-083-5 ed. Den Haag: ZonMw, 2006. Cuijpers P, Scholten M, Conijn B. Verslavingspreventie. Een overzichtsstudie. ISBN-13: 978-90-5763-083-5 ed. Den Haag: ZonMw, 2006.
27.
go back to reference Tobler N, Roona M, Ochshorn P, Marshall D, Streke A, Stackpole K. School-based Adolescent Drug Prevention Programs: 1998 Meta-Analysis. J Primary Prevention 2000;20:275–336.CrossRef Tobler N, Roona M, Ochshorn P, Marshall D, Streke A, Stackpole K. School-based Adolescent Drug Prevention Programs: 1998 Meta-Analysis. J Primary Prevention 2000;20:275–336.CrossRef
28.
go back to reference Vlokhoven B, van. Randy en Lea, Alcohol een ander verhaal. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Vlokhoven B, van. Randy en Lea, Alcohol een ander verhaal. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
29.
go back to reference Vlokhoven B, van Afscheid van groep 8, Alcohol een ander verhaal. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Vlokhoven B, van Afscheid van groep 8, Alcohol een ander verhaal. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
30.
go back to reference Beschrijving inhoud deskundigheidbevorderende cursus voor de leerkrachten van ’Alcohol een ander verhaal’. Utrecht: Trimbos-instituut. 2008. Beschrijving inhoud deskundigheidbevorderende cursus voor de leerkrachten van ’Alcohol een ander verhaal’. Utrecht: Trimbos-instituut. 2008.
31.
go back to reference Waardenburg C. Uitdraai SPSS: Basisschool en opleiding moeder in vier categorieën. Gegevens uit PGO’s van JGZ van 2005 en 2006 van de GGD Hollands Noorden. Schagen, 2007. Waardenburg C. Uitdraai SPSS: Basisschool en opleiding moeder in vier categorieën. Gegevens uit PGO’s van JGZ van 2005 en 2006 van de GGD Hollands Noorden. Schagen, 2007.
32.
go back to reference Bruil J, Dijkstra N, Jacobusse G et al. Handleiding Vragenlijsten Schoolgezondheid Basisonderwijs “Wat doe jij voor je gezondheid?”. Utrecht: GGD Nederland, versie 1.0. 2004. Bruil J, Dijkstra N, Jacobusse G et al. Handleiding Vragenlijsten Schoolgezondheid Basisonderwijs “Wat doe jij voor je gezondheid?”. Utrecht: GGD Nederland, versie 1.0. 2004.
33.
go back to reference Goossens F, Lammers J, Meijer A, Graaf L de. Voorkomen is beter dan genezen. Aanbevelingen ten behoeve van de ontwikkeling van klassikale genotmiddelenpreventieprojecten in het basisonderwijs. Utrecht, 2003. Goossens F, Lammers J, Meijer A, Graaf L de. Voorkomen is beter dan genezen. Aanbevelingen ten behoeve van de ontwikkeling van klassikale genotmiddelenpreventieprojecten in het basisonderwijs. Utrecht, 2003.
34.
go back to reference Breebaart G, Brink M van, Heemskerk M. ‘Alcohol(voorlichting): een ander verhaal!’ Resultaten van het evaluatieonderzoek in 2008/2009. Factsheet, www.ggdhn.nl. Schagen: GGD Hollands Noorden, 2009. Breebaart G, Brink M van, Heemskerk M. ‘Alcohol(voorlichting): een ander verhaal!’ Resultaten van het evaluatieonderzoek in 2008/2009. Factsheet, www.​ggdhn.​nl. Schagen: GGD Hollands Noorden, 2009.
35.
go back to reference Crone M, Reijneveld S, Willemsen M, Van Leerdam F, Spruijt R, Hira Sing R. Prevention of smoking in adolescents with lower education: a school based intervention study. Epidemiol Community Health 2003;57:675–680.CrossRef Crone M, Reijneveld S, Willemsen M, Van Leerdam F, Spruijt R, Hira Sing R. Prevention of smoking in adolescents with lower education: a school based intervention study. Epidemiol Community Health 2003;57:675–680.CrossRef
36.
go back to reference Twisk J. Applied Multilevel Analysis. 2007 ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2007. Twisk J. Applied Multilevel Analysis. 2007 ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
37.
go back to reference Tormala Z, Petty R. What doesn’t kill me makes me stronger: The effects of resisting persuasion on attitude certainty. J Personal Soc Psychol 2002;83:1298–1313.CrossRef Tormala Z, Petty R. What doesn’t kill me makes me stronger: The effects of resisting persuasion on attitude certainty. J Personal Soc Psychol 2002;83:1298–1313.CrossRef
38.
go back to reference De Vries H, Candel M, Engels R, Mercken L. Challenges to the peer influence paradigm: results for 12–13 year olds from six European countries from the European Smoking Prevention Framework Approach study. Tobacco Control 2006;15:83–89.PubMedCrossRef De Vries H, Candel M, Engels R, Mercken L. Challenges to the peer influence paradigm: results for 12–13 year olds from six European countries from the European Smoking Prevention Framework Approach study. Tobacco Control 2006;15:83–89.PubMedCrossRef
39.
go back to reference Dijkstra M, Mesters I, De Vries H. Effectiveness of a social influence approach and boosters to smoking prevention. Health Educ Res 1999;14:791–802.PubMedCrossRef Dijkstra M, Mesters I, De Vries H. Effectiveness of a social influence approach and boosters to smoking prevention. Health Educ Res 1999;14:791–802.PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
‘Alcohol een ander verhaal’, een gecontroleerde effectevaluatie op de basisschool
Auteurs
Monique Heemskerk
Mandy van den Brink
Ingrid Steenhuis
Michiel de Boer
Gea Breebaart
Publicatiedatum
01-04-2011
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 3/2011
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI
https://doi.org/10.1007/s12508-011-0056-7

Andere artikelen Uitgave 3/2011

TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 3/2011 Naar de uitgave

EditorialNotes

Het Minnesota Model