Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Tijdschrift voor Psychotherapie
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie 2/2015

01-03-2015 | Artikelen

Afgunst en jaloezie in psychotherapie

Auteur: Frans van Paassen

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 2/2015

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Afgunst en jaloezie zijn krachtige en pijnlijke gevoelens die tussen mensen kunnen spelen. Het zijn relationele en zelfbewuste emoties, waarbij bedreiging van het zelfbeeld en zelfgevoel een belangrijke rol speelt. In het dagelijks taalgebruik worden de begrippen vaak als synoniem gebruikt, maar er zijn duidelijke redenen om ze conceptueel van elkaar te onderscheiden. Beide gevoelens kunnen gezien worden langs een spectrum van normaal tot pathologisch. Afgunst en jaloezie blijven in psychotherapie vaak verborgen, doordat ze met schaamte en schuldgevoel beladen zijn. Dit geldt niet alleen voor de patiënt, maar ook voor de therapeut. Bewustwording van deze gevoelens is belangrijk, om ze te kunnen onderzoeken en te leren ermee om te gaan. Dit artikel begint met een definiëring van de begrippen afgunst en jaloezie. Daarna wordt de psychodynamiek van afgunst en jaloezie besproken en hoe beide gevoelens zich kunnen manifesteren. De relatie tussen jaloezie en gehechtheidsstijl wordt onderzocht en toegelicht. Binnen de therapie kunnen afgunst en jaloezie in de interactie tussen patiënt en therapeut een rol gaan spelen. Ten slotte worden vier niveaus besproken waarop deze gevoelens in de behandeling kunnen worden onderzocht.
vorige artikel Wanneer suïcidaliteit niet te genezen is
volgende artikel ‘Voy a reír, voy a bailar’
Literatuur
Allphin, C. (1998). Envy in the transference and countertransference. Clinical Social Work Journal, 10, 151–164.CrossRef
Bartholomew, K. & Horowitz, L.M. (1991). Attachment styles among young adults: a test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226–244.CrossRefPubMed
Buunk, A.P. & Dijkstra, P. (2006). The threat of temptation: extradyadic relationships and jealousy. In D. Perlman & A.L. Vangelisti (Eds.). The Cambridge handbook of personal relationships (pp. 533–556). New York: Cambridge University Press.CrossRef
Buunk, B.P. (1975). Jaloezie. Een orienterend onderzoek naar jaloezie in relaties. Den Haag: Bert Bakker.
Buunk, B.P. (1981). Liefde, sympathie en jaloezie. Gedrag. Tijdschrift voor Psychologie, 9, 189–203.
Buunk, B.P. (1991). Jealousy in close relationships: an exchange-theoretical perspective. In P. Salovey (Ed.), The psychology of jealousy and envy (pp. 148–177). New York: Guilford Press.
Cobb, J.P. & Marks, I.M. (1979). Morbid jealousy featuring as obsessive-compulsive neurosis: treatment by behavioural psychotherapy. British Journal of Psychiatry, 134, 301–305.CrossRefPubMed
Daly, M., Wilson, M. & Weghorst, S. (1982). Male sexual jealousy. Ethology and Sociobiology, 3, 11–27.CrossRef
DeSteno, D., Valdesolo, P. & Bartlett, M.Y. (2006). Jealousy and the threatened self: getting to the heart of the green-eyed monster. Journal of Personality and Social Psychology, 91, 626–641.CrossRefPubMed
Dutton, D.G., Saunders, K., Starzomski, A. & Bartholomew, K. (1994). Intimacy-anger and insecure attachment as precursors of abuse in intimate relationships. Journal of Applied Social Psychology, 24, 1367–1388.CrossRef
Eglacy, C.S., Tavers, H. & Berti, M. (2009). Pathological love: impulsivity, personality and romantic relationship. CNS Spectrums, 14, 268–274.
Etchegoyen, R.H. (1991). The fundamentals of psychoanalytic technique, Londen: Karnac. Foran, H. & O’Leary, K. D. (2008). Problem drinking, jealousy, and anger control: variables predicting physical aggression against a partner. Journal of Family Violence, 23, 141-148. Frankel, S. & Sherick, I. (1977). Observations on the development of normal envy. Psychoanalytic Study of the Child , 32, 257–281.
Freud, S. (1922). Some neurotic mechanisms in jealousy, paranoia and homosexuality. In J. Strachey (ed.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud (Vol. XVIII). Londen: Hogarth Press.
Frijda, N. (1988). De emoties. Een overzicht van onderzoek en theorie. Amsterdam: Bert Bakker.
Groen, J.A. (1981). Jaloezie en narcisme. Tijdschrift voor Psychiatrie, 23, 175–188.
Guerrero, L.K. (1998). Attachment-style differences in the experience and expression of romantic jealousy. Personal Relationships, 5, 273–291.CrossRef
Hupka, R.B. (1991). The motive for the arousal of romantic jealousy: its cultural origin. In P. Salovey (Ed.), The psychology of jealousy and envy (pp. 252–270). New York: Guilford Press.
Kamphuis, J.H., Emmelkamp, P.M.G. & Vries, V. de (2004). Informant personality descriptions of postintimate stalkers using the Five Factor Profile. Journal of Personality Assesment, 82, 169–178.CrossRef
Kingham, H. & Gordon, H. (2004). Aspects in morbid jealousy. Advances in Psychiatric Treatment, 10, 207–215.CrossRef
Klein, M. (1957). Envy and gratitude. Londen: Tavistock Institute.
Krizan, Z. & Johar, O. (2012). Envy divides the two faces of narcissism. Journal of Personality, 80, 1415–1451.CrossRefPubMed
Lane, R.C., Monaco, M. & Gregson, K. (1997). The negative therapeutic reaction (NTR): a review and synthesis for practitioners. Journal of Comtemporary Psychotherapy, 27, 131–146.CrossRef
Leach, C.W., Spears, R. & Branscombe, N.R. & Doosje, B. (2003). Malicious pleasure: Schadenfreude at the suffering of another group. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 932–943.CrossRefPubMed
Marazziti, D., Consoli, G., Albanese, F., Laquidara, E., Baroni, S. & Catena Dell’Osso, M. (2012). Romantic attachment and subtypes/dimensions of jealousy. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health, 8, 1415–1451.
Masiuch, S. & Kienapple, K., (1993). The emergence of jealousy in children 4 months to 7 years of age. Journal of Social and Personal Relationships, 10, 421–435.CrossRef
Murray, S.L., Griffin, D.W., Rose, P. & Bellavia, G. (2006). For better or for worse? Self-esteem and the contingencies of acceptance in marriage. Personality and Social Psychology Bulletin, 32, 866–880.CrossRefPubMed
Paassen, F.J.M. van (2012). Over schuld en schuldgevoel: een psychodynamisch perspectief. Tijdschrift voor Psychotherapie, 38, 425–441.CrossRef
Parks, C.D., Rumble, A.C. & Posey, D.C. (2002), The effects of envy on reciprocration in a social dilemma. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 509–520.CrossRef
Parrott, W.G. (1991). The emotional experiences of envy and jealousy. In P. Salovey (Ed.), The psychology of jealousy and envy (pp. 3–30). New York: Guilford.
Parrott, W.G. & Smith, R.H. (1993). Distinguishing the experiences of envy and jealousy. Journal of Personality and Social Psychology, 64, 906–920.CrossRefPubMed
Pines, A. & Aronson, E. (1983). Antecedents, correlates, and consequences of sexual jealousy. Journal of Personality, 51, 108–136.CrossRef
Powell, C.A.J., Smith, R.H. & Schurtz, D.R. (2008). Schadenfreude caused by an envied person’s pair. In R.H. Smith (Ed.), Envy: theory and research. New York: Oxford University Press.
Salovey, P. & Rodin, J. (1984). Some antecedents and consequences of social-comparison jealousy. Journal of Personality and Social Psychology, 47, 780–792.CrossRef
Salovey, P. & Rodin, J. (1986). Coping with envy and jealousy. Journal of Social and Clinical Psychology, 50, 1100–1112.
Salovey, P. & Rodin, J. (1988). Coping with envy and jealousy. Journal of Social and Clinical Psychology, 7, 15–33.CrossRef
Salovey, P. & Rodin, J. (1991). Provoking jealousy and envy: domain relevance and self-esteem threat. Journal of Social and Clinical Psychology, 10, 395–413.CrossRef
Salovey, P. & Rothman, J. (1991). Envy and jealousy: self and society. In P. Salovey (Ed.), The psychology of jealousy and envy (pp. 280–290). New York: Guilford Press.
Schaubroeck, J. & Lam, S.K. (2004). Comparing lots before and after: promotion rejectees’ invidious reactions to promotees. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 94, 33–47.CrossRef
Scheinkman, M. & Werneck, D. (2010). Disarming jealousy in couples relationships: a multidimensional approach. Family Process, 49, 486–502.CrossRefPubMed
Schimmel, S. (1993). Seven deadly sins. New York: Bantam Doubleday.
Sharpsteen, D.J. & Kirkpatrick, L.A. (1997). Romantic jealousy and adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 72, 627–640.CrossRefPubMed
Silver, M. & Sabini, J. (1978). The perception of envy. Social Psychology Quarterly, 41, 105–117.CrossRef
Silver, M. & Sabini, J. (1982). When it’s not really procrastination. Psychology Today, 39, 40–42.
Simpson, J.A. (1990). Influence of attachment styles on romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 971–980.CrossRef
Smith, R.H., Diener, E. & Garonzik, R. (1990). The roles of outcome satisfaction and comparison alternatives in envy. British Journal of Social Psychology, 29, 247–255.CrossRef
Smith, V. & Whitfield, M. (1983). The constructive use of envy. Canadian Journal of Psychiatry, 28, 14–17.
Tarrier, N., Becket, R., Harwood, S. & Bishay, N. (1990). Morbid jealousy: a review and cognitive-behavioural formulation. British Journal of Psychiatry, 157, 319–326.CrossRefPubMed
Tesser, A. & Campbell, J. (1990). Self-definition: the impact of the relative performance and similarity of others. Social Psychology Quarterly, 43, 341–347.CrossRef
Tesser, A. & Smith, J. (1980). Some effects of friendship and task relevance on helping: you don’t always help the one you like. Journal of Experimental Social Psychology, 16, 582–590.CrossRef
Todd, J. & Dewhurst, K. (1955).The Othello syndrome: a study in the psychopathology of sexual jealousy. Journal of Nervous and Mental Disease, 122, 367–374.CrossRefPubMed
Vecchio, R.P. (2000). Negative emotion in the workplace: employee jealousy and envy. International Journal of Stress Management, 7, 161–179.CrossRef
Volling, B.L., McElwain, N.L. & Miller, A.L. (2002). Emotion regulation in context: the jealousy complex between young siblings and its relations with child and family characteristics. Child Development, 73, 581–60.CrossRefPubMed
Whitman, R.M. & Bloch, E.L. (1990). Therapist envy. Bulletin of the Menninger Clinic, 54, 478–487.PubMed
Willy, J. (1981). Die Zweierbeziehung. Rowolt: Reinbek.
Metagegevens
Titel
Afgunst en jaloezie in psychotherapie
Auteur
Frans van Paassen
Publicatiedatum
01-03-2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 2/2015
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI
https://doi.org/10.1007/s12485-015-0017-8

Andere artikelen Uitgave 2/2015

Tijdschrift voor Psychotherapie 2/2015 Naar de uitgave

Mededeling

Wim Trijsburgprijs voor junior-wetenschappers

Gelezen

Anna Baranowsky, Eric Gentry & Franklin Schultz (2013). Behandeling na trauma. Methoden voor stabilisatie en herstel. Amsterdam: Hogrefe. 256 p., € 29,95

Artikelen

Anorexia nervosa: een integratief behandelmodel

Forum

‘Voy a reír, voy a bailar’

Gehoord

De psychotherapie draait door! De invloed van de context op het vak. Dag van de Psychotherapie, 12 december 2014

Bijeenkomsten

Bijeenkomsten