2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk
A14 Het hormoonstelsel
Auteurs : K. Kok, J. Houweling, A.C.L.M. Zuiderwijk, Y.G. van Ingen, M. Karels
Gepubliceerd in: Anatomie, fysiologie en pathologie
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Samenvatting
-
De hypofyse (aan de onderkant van de hersenen) produceert een aantal hormonen dat het functioneren van andere hormoonklieren beïnvloedt. De hypofyse heeft een voor- en een achterkwab (zie paragraaf Hypofyse). De achterkwab produceert oxytocine (dit speelt een rol bij de baring) en het antidiuretisch hormoon (ADH), dat van belang is voor de uitscheiding van water uit de nieren. De voorkwab produceert een aantal hormonen, zoals het groeihormoon en de trope-hormonen (TSH en ACTH), die de activiteit van andere hormoonklieren regelen. Ook produceert de voorkwab hormonen die klieren in de geslachtsorganen stimuleren (FSH, LH en prolactine).
-
De schildklier (in de hals bij de luchtpijp) produceert het hormoon thyroxine, dat een rol speelt bij de stofwisseling (zie paragraaf Schildklier).
-
De bijschildklieren (tegen de achterkant van de schildklier) spelen een rol bij de kalkstofwisseling. Zij produceren het bijschildklierhormoon (zie paragraaf Bijschildklieren).
-
De bijnieren (bovenop de nieren) bestaan uit de bijnierschors, verantwoordelijk voor de productie van corticosteroïden (hormonen met een ontstekingsremmende werking), mineralocorticoïden (van belang voor de water- en zouthuishouding) en geslachtshormonen, en het bijniermerg, verantwoordelijk voor de productie van het hormoon adrenaline (zie paragraaf Bijnieren).
-
De alvleesklier (zie ook hoofdstuk A 10) scheidt externe hormonen af, maar ook interne. De Eilandjes van Langerhans in de pancreas produceren het hormoon insuline, dat belangrijk is bij de stofwisseling van suikers in het lichaam. Ook produceren de eilandjes van Langerhans het hormoon glucagon (zie paragraaf Pancreas).
-
De vrouwelijke geslachtsklieren zijn de eierstokken (ovaria), die de hormonen oestrogeen en progesteron produceren. In de zaadballen (testikels) bij de man worden androgenen geproduceerd, waarvan testosteron het bekendst is. Deze geslachtshormonen spelen een rol bij de secundaire geslachtskenmerken (zie paragraaf Geslachtsklieren).