Skip to main content
Top

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

7f Mondhygiëne

Auteur : Marlou Dorgelo

Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

  • Exacte cijfers over mondproblemen bij ouderen zijn niet voorhanden, maar er is wel een stijgende lijn waarneembaar in het gebruik van mondzorg (paragraaf 7f.2).`
  • Er worden drie bedreigingen genoemd voor de mondgezondheid: verminderde weerstand in de mond, vermindering van normaal aanwezige bacteriën in de mond en groei van orale biofilm (paragraaf 7f.3.1).
  • Voor een goede zelfzorg met betrekking tot de voedselinname moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan: een helder bewustzijn, mobiliteit, hongergevoel en een intacte slikreflex (paragraaf 7f.3.2).
  • In de volgende functies van de mondholte kunnen (mogelijke) problemen ontstaan in het licht van de mondhygiëne: het voelen en onderzoeken van het eten, het verwerken van het materiaal, het bevochtigen van het voedsel met speeksel, het beginnen van het verteringsproces door dit speeksel. Bij ouderen is de speekselvloed minder. Ziekten als de ziekte van Parkinson en medicatie kunnen de speekselaanmaak verstoren (paragraaf 7f.3.3).
  • Ook bij het transport kunnen zich problemen voordoen. De heffing van het strottenhoofd is minder bij ouderen. Ouderen hebben dus meer kans om zich te verslikken (paragraaf 7f.3.4).
  • Externe en persoonlijke factoren die van invloed zijn op de mondhygiëne van ouderen (paragraaf 7f.4):
  • Effectieve mondzorgprogramma’s voor ouderen in intramurale setting zijn gebaseerd op drie pijlers: onderzoek van de mondgezondheid, professionele mondzorg en dagelijkse mondzorg (paragraaf 7f.5).
  • Het doel van mondhygiëne is vooral om problemen te voorkomen. In tabel 7f.5 is een overzichtsschema voor systematische mondverzorging weergegeven. Curatieve interventies, zoals bij parodontitis, worden niet ingezet door de verpleegkundige, maar door mondzorgprofessionals (paragraaf 7f.6).
Somatische functiekenmerken
Steeds minder ouderen hebben een kunstgebit. Ziekten die de mondgezondheid beïnvloeden, zijn onder meer diabetes mellitus en parkinson
Cognitieve functiekenmerken
Bij verminderde cognitieve vermogens wordt de mondverzorging moeilijker
Belevingsfunctiekenmerken
Laat de oudere de klacht in de mond aangeven
Sociale omgevingskenmerken
Roken en alcohol hebben een nadelige invloed op de mondgezondheid. Informeer naar de mondverzorging in het verleden
Literatuur
go back to reference Baat, C. de (2009). Ouderen en partiële gebitsprothesen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 116, 665–668.PubMed Baat, C. de (2009). Ouderen en partiële gebitsprothesen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 116, 665–668.PubMed
go back to reference Bakker, M. (2013). ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk. Observeren, ordenen en oordelen. Den Haag: Boom Lemma Uitgevers. Bakker, M. (2013). ProActive Nursing: Klinische problematiek inzichtelijk. Observeren, ordenen en oordelen. Den Haag: Boom Lemma Uitgevers.
go back to reference CBS (2005). Webmagazine, dinsdag 27 december 2005 10:00. CBS (2005). Webmagazine, dinsdag 27 december 2005 10:00.
go back to reference Coker, E., Kaasalainen, S., Ploeg, J. & Fisher, A. (2013). A concept analysis of oral hygiene care in dependent older adults. Journal of Advanced Nursing, 69(10), 2360–2371.CrossRef Coker, E., Kaasalainen, S., Ploeg, J. & Fisher, A. (2013). A concept analysis of oral hygiene care in dependent older adults. Journal of Advanced Nursing, 69(10), 2360–2371.CrossRef
go back to reference Gerritsen, A.E. & Creugers, N.H.J. (2011). Levenskwaliteit bij verlies en vervanging van gebitselementen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 118, 210–213.CrossRef Gerritsen, A.E. & Creugers, N.H.J. (2011). Levenskwaliteit bij verlies en vervanging van gebitselementen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 118, 210–213.CrossRef
go back to reference Kalsbeek, H., Kivit, M.M. & Schuller, A.A. (2002). Mondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapten. Leiden: TNO Preventie en Gezondheid. Publ. PG/JGD/2002.062. Kalsbeek, H., Kivit, M.M. & Schuller, A.A. (2002). Mondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapten. Leiden: TNO Preventie en Gezondheid. Publ. PG/JGD/2002.062.
go back to reference Lugt-Lustig, K. de, Wattel, L., Deerenberg, W. & Meiland, F. (2011). Implementatiepakket evidence based mondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen. Amsterdam: VUmc. Lugt-Lustig, K. de, Wattel, L., Deerenberg, W. & Meiland, F. (2011). Implementatiepakket evidence based mondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen. Amsterdam: VUmc.
go back to reference MacEntee, M.I., Thorne, S. & Kazanjian, A. (1999). Conflicting priorities: oral health in long-term care. Special Care Dentistry, 19(4), 164–172.CrossRef MacEntee, M.I., Thorne, S. & Kazanjian, A. (1999). Conflicting priorities: oral health in long-term care. Special Care Dentistry, 19(4), 164–172.CrossRef
go back to reference Martini, F.H. & Bartholomew, E.F. (2012). Anatomie en fysiologie: een inleiding. Amsterdam: Pearson Education Benelux. Martini, F.H. & Bartholomew, E.F. (2012). Anatomie en fysiologie: een inleiding. Amsterdam: Pearson Education Benelux.
go back to reference Meulendijks, A.M.G. (2014). Medische zorg voor ouderen. Reactie op artikel in het Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde - december 2013. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, 2, 80–81. Meulendijks, A.M.G. (2014). Medische zorg voor ouderen. Reactie op artikel in het Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde - december 2013. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, 2, 80–81.
go back to reference Muis, A. (2014). GebitsafWijkingen samengevat. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning. Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Muis, A. (2014). GebitsafWijkingen samengevat. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning. Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Pace, C.C. & McCullough, G.H. (2010). The association between oral microorganisms and aspiration pneumonia in the institutionalized elderly: review and recommendations. Dysphagia, 25(4), 307–322.CrossRef Pace, C.C. & McCullough, G.H. (2010). The association between oral microorganisms and aspiration pneumonia in the institutionalized elderly: review and recommendations. Dysphagia, 25(4), 307–322.CrossRef
go back to reference Rademakers, L. & Gorter, R.C. (2008). Vergrijzing en mondzorg in Nederland. Een verkenning. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 115, 527-532. Rademakers, L. & Gorter, R.C. (2008). Vergrijzing en mondzorg in Nederland. Een verkenning. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 115, 527-532.
go back to reference Tada, A. & Hanada, N. (2010). Opportunistic respiratory pathogens in the oral cavity of elderly. FEMS Immunology and Medical Microbiology, 60(1), 1–17.CrossRef Tada, A. & Hanada, N. (2010). Opportunistic respiratory pathogens in the oral cavity of elderly. FEMS Immunology and Medical Microbiology, 60(1), 1–17.CrossRef
go back to reference Thorne, S.E., Kazanjian, A. & MacEntee, M.I. (2001). Oral health in long term care: the implications of organizational culture. Journal of Aging Studies, 15(3), 271–283.CrossRef Thorne, S.E., Kazanjian, A. & MacEntee, M.I. (2001). Oral health in long term care: the implications of organizational culture. Journal of Aging Studies, 15(3), 271–283.CrossRef
go back to reference Visschere, L.M.J. de, Putten, G.J. van der, Baat, C. de, Schols, J.M.G.A. & Obbergen, J.N.O. van (2009). De Richtlijn Mondzorg voor ouderen in zorginstellingen. Implementatie in Nederland en Vlaanderen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 116, 23–27. Visschere, L.M.J. de, Putten, G.J. van der, Baat, C. de, Schols, J.M.G.A. & Obbergen, J.N.O. van (2009). De Richtlijn Mondzorg voor ouderen in zorginstellingen. Implementatie in Nederland en Vlaanderen. Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, 116, 23–27.
go back to reference Weijenberg, R. (2014). Kauwen en mondgezondheid bij ouderen met een vorm van dementie. De relatie met cognitie en kwaliteit van leven. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, 2, 82–83. Weijenberg, R. (2014). Kauwen en mondgezondheid bij ouderen met een vorm van dementie. De relatie met cognitie en kwaliteit van leven. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, 2, 82–83.
Metagegevens
Titel
7f Mondhygiëne
Auteur
Marlou Dorgelo
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1487-4_12