Top

Gepubliceerd in:

2006 | OriginalPaper | Hoofdstuk

25 Agressie en gedragsstoornissen bij kinderen en jongeren

Auteurs : P.J.M. Prins, T.G. van Manen

Gepubliceerd in: Handboek psychopathologie deel 2

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Agressie ten opzichte van leeftijdgenoten, regelovertredend gedrag thuis en op school en verzet tegen autoriteiten vormen een groot maatschappelijk probleem. Het aantal geweldsdelicten gepleegd door jongeren neemt toe en ook het aantal veroordelingen. De stabiliteit van agressief en antisociaal gedrag is hoog. Kinderen van drie jaar die in uiteenlopende situaties gedragsproblemen vertonen, hebben een grotere kans op langdurige gedragsproblemen en kinderen die aan het begin van de basisschool gedragsgestoord zijn, zijn dit veelal ook nog in de adolescentie. Oppositioneel-opstandig gedrag bij kinderen is vaak een voorloper van de antisociale gedragsstoornis (Burke, Loeber & Birmaher, 2002). Deze hoge stabiliteit naast de hoge prevalentie en maatschappelijke kosten van agressief gedrag onderstreept de behoefte aan effectieve behandelmethoden. De groep kinderen en jongeren met problemen door agressief gedrag is zeer heterogeen. Als gevolg daarvan zijn er diverse behandelmethoden ontwikkeld. Agressief gedrag kan verschillen in etiologie, kenmerken, beloop en reactie op behandeling. Het gedrag varieert van vloeken, pesten en liegen tot fysiek gewelddadig gedrag als vechten en vernielen. Bovendien vertoont deze groep dikwijls bijkomende psychopathologie (ADHD, leerstoornissen, en later verslaving) en ondervinden zij beperkingen op veel gebieden van het dagelijkse leven (school, contacten met leeftijdgenoten, en later problemen op het werk).

vorige hoofdstuk 24 Aandachtsstoornissen

Alexander, J.F. & Sexton, T. (2002). Functional Family Therapy (FFT) as an integrative, mature clinical model for treating high-risk, acting-out youth. In F. Kaslow (Ed.), Comprehensive handbook of psychotherapy: Vol. 4 Integrative/eclectic (pp. 111–132). New York: John Wiley.

Bartels, A., Schuursma, S. & Slot, N.W. (2001). Interventies. In R. Loeber, J. Sergeant & N. Slot (red.), Ernstige en gewelddadige jeugddelinquentie. Omvang, oorzaken en interventies (pp. 291–318). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Beenker, L.& Bijl, B. (2003). Van invoering naar uitvoering. Een eerste evaluatie van de implementatie van het competentiemodel in vier justitiële jeugdinrichtingen. Duivendrecht: PI Research.

Bennett, D.S. & Gibbons, T.A. (2000). Efficacy of child cognitive-behavioral interventions for antisocial behavior: A meta-analysis. Child & Family Behavior Therapy, 22, 1–27.CrossRef

Berger, M.& Boendermaker, L. (2003). Multisysteembehandeling in Nederland. Voorstel voor de introductie van MST. Utrecht:NIZW-Jeugd.

Bosch, J.D.& Ringrose, H.J. (1997). Mediatietherapie met ouders. Individueel en in groepen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef

Brestan, E.V. & Eyberg, S.M. (1998). Effective psychosocial treatments of conductdisordered children and adolescents: 29 years, 82 studies, and 5, 272 kids. Journal of Clinical Child Psychology, 27, 180–189.PubMedCrossRef

Breuk, R., Van Dam, A., Disse, C. & Dorelijers, T. (2005). Functionele gezinstherapie in de behandeling van jeugdige forensisch psychiatrische patiënten. In C. de Ruiter & M. Hildebrand (red.), Behandelingsstrategieën bij forensisch psychiatrische patiënten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Brink, E. ten (1998). Hoe kleiner, hoe fijner. Doetinchem: Graviant.

Burke, J.D., Loeber, R. & Birmaher, B. (2002). Oppositional defiant disorder and conduct disorder: A review of the past 10 years, part II. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 41, 1275–1293.PubMedCrossRef

Coie, J. & Dodge, K.A. (1998). Aggression and antisocial behavior. In N. Eisenberg (Ed.), Handbook of child psychology (5th ed.). Vol. 3: Social, emotional and personality development (pp. 779–862). New York: John Wiley.

Crick, N. & Dodge, K. (1994). A review and reformulation of social information processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115, 74–101.CrossRef

Dodge, K. & Coie, J. (1987). Social information processing factors in reactive and proactive aggression in children’s peer groups. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 1146–1156.PubMedCrossRef

Durlak, J.A., Rubin, L.A. & Kahng, R.D. (2001). Cognitive behavioural therapy for children and adolescents with externalising problems. Journal of Cognitive Psychotherapy, 15, 183–194.

Feindler, E.L.& Ecton, R.B. (1986). Adolescent anger control: Cognitive-behavioral techniques. Elmsford, NY: Pergamon.

Gunning, W.B. & Verhulst, F.C. (2000). Aandachts- en gedragsstoornissen. In W. Vandereycken, C.A.L. Hoogduin & P.M.G. Emmelkamp (red.), Handboek psychopathologie deel 1 Basisbegrippen (pp. 491–510). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Hanna, F. J. (1999). Fifty strategies for counselling defiant, aggressive adolescents: Reaching, accepting and relating. Journal of Counseling and Development, 77, 395–404.CrossRef

Henggeler, S.W. & Lee, T. (2003). Multisystemic treatment of serious clinical problems. In A.E. Kazdin & J.R.Weisz (Eds.), Evidence-based psychotherapies for children and adolescents (pp. 301–325). New York: The Guilford Press.

Kazdin, A.E. (2003). Problem-solving skills training and parent management training for conduct disorder. In A.E. Kazdin & J.R.Weisz (Eds.), Evidence-based psychotherapies for children and adolescents (pp. 241–263). New York: The Guilford Press.

Kazdin, A.E. & Whitley, M.K. (2003). Treatment of parental stress to enhance therapeutic change among children referred for aggressive and antisocial behaviour. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71, 504–515.PubMedCrossRef

Lambert, E.W., Wahler, R., Andrade, A. & Bickman, L. (2001). Looking for the disorder in conduct disorder. Journal of Abnormal Psychology, 110, 110–123.PubMedCrossRef

Lochman, J., Barry, T.D. & Pardini, D.A. (2003). Anger control training for aggressive youth. In A.E. Kazdin & J.R.Weisz (Eds.), Evidence-based psychotherapies for children and adolescents (pp. 263–282). New York: The Guilford Press.

Lochman, J., Whidby, J. & Fitzgerald, D. (2000). Cognitive-behavioral assessment and treatment with aggressive children. In P.C. Kendall (Ed.), Child and adolescent therapy (2nd ed.) (pp. 31–88). New York: The Guilford Press.

Manen, T.G. van (2000). Agressief en oppositioneel gedrag bij kinderen: Een protocol voor diagnostiek en behandeling. In P. Prins & N. Pameijer (red.), Protocollen in de jeugdzorg (pp. 115–135). Lisse: Swets & Zeitlinger.

Manen, T.G. van (2001). Zelfcontrole. Een sociaal-cognitief interventieprogramma voor kinderen met agressief en oppositioneel gedrag. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Manen, T.G. van, Prins, P. J.M. & Emmelkamp. P.M.G. (2004). Reducing aggressive behavior in boys with a social cognitive group treatment: Results of a randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 43, 1478–1487.PubMedCrossRef

Matthys, W. (2003). Oppositioneel-opstandige en antisociale gedragsstoornissen. In F.C. Verhulst, F. Verheij & R. Ferdinand (red.), Kinder- en jeugdpsychiatrie. Psychopathologie (pp. 151–167). Assen: Van Gorcum.

Matthys, W., Cuperus, J.M. & Engeland, H. van (1999). Deficient social-problem solving in boys with ODD/CD, with ADHD, and with both disorders. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38, 311–321.PubMedCrossRef

McMahon, R. & Kotler, J.S. (2004). Treatment of conduct problems in children and adolescents. In P. Barrett & T.H. Ollendick (Eds.), Handbook of interventions that work with children and adolescents (pp. 395–427). New York: John Wiley.CrossRef

Mey, W. de (2005). Samen Sterker Terug Op Pad (STOP). Een vroege interventie voor jonge kinderen met gedragsproblemen. Amsterdam: SWP.

Nock, M.K. (2003). Progress review of the psychosocial treatment of child conduct problems. Clinical Psychology: Science and Practice, 10, 1–28.

Ollendick, T.H. & King, N. J. (2004). Empirically supported treatments for children and adolescents: Advances toward evidence-based practice. In P. Barrett & T.H. Ollendick (Eds.), Handbook of interventions that work with children and adolescents (pp. 3–25). New York: John Wiley.

Orobio de Castro, B., Veerman, J.W., Koops, W., Bosch, J.D. & Monshouwer, H. J. (2002). Hostile attribution of intent and aggressive behavior: A meta-analysis. Child Development, 73, 916–934.CrossRef

Peeters, J. (2004). Moeilijke adolescenten. Antwerpen: Maklu.

Prins, P. J.M. & Manen, T.G. van (2005). Cognitive-behavioral treatment and aggression in children and youth. In A. Freeman (Ed.), International encyclopedia of cognitive behavior therapy. New York: Kluwer Academic.

Reid, J., Patterson, G.A.& Snyder, J. (2002). Antisocial behavior in children and adolescents. A developmental analysis and model for intervention. Washington DC: American Psychological Association.CrossRef

Sukhodolsky, D., Kassinove, H. & Gorman, B.S. (2004). Cognitive-behavioral therapy for anger in children and adolescents: A meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 9, 247–269.CrossRef

Verhulst, F.C., Ende, J. van der, & Koot, H.M. (1996). Handleiding voor de CBCL, (pp. 4–18). Rotterdam: Erasmus Universiteit.

Webster-Stratton, C. & Reid, M.J. (2003). The incredible years: parents, teachers, and children training series. A multifaceted treatment approach for young children with conduct problems. In A.E. Kazdin & J.R.Weisz (Eds.), Evidence-based psychotherapies for children and adolescents (pp. 224–240). New York: The Guilford Press.

Weersing, V.R. & Weisz, J.R. (2002). Mechanisms of action in youth psychotherapy. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43, 3–29.PubMedCrossRef

Weisz, J.R. (2004). Psychotherapy for children and adolescents: Evidence-based treatments and case examples. Cambridge, UK: Cambridge University Press.CrossRef

Wiel, N. van de, Hoppe, A.& Matthys, W. (2003). Minder boos en opstandig. Een gedragstherapeutisch programma voor kinderen met disruptieve gedragsstoornissen en hun ouders. Utrecht: UMC.

Titel: 25 Agressie en gedragsstoornissen bij kinderen en jongeren
Auteurs: P.J.M. Prins
T.G. van Manen
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Handboek psychopathologie deel 2
Print ISBN: 978-90-313-4479-6

Elektronisch ISBN: 978-90-313-9244-5

Copyright: 2006
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-9244-5_25

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen