2 ‘Sport’ in beweging

Omnivorisering (< omnivoor) = de breder geworden smaaken cultuurconsumptie van de highbrow.

Deze managers zijn de voorlopers van de jappies uit de jaren tachtig, oftewel de jonge ambitieuze promotiemakers; in het Angelsaksische taaldomein aangeduid als de yuppies, zijnde de young urban professionals. Dit is een kleine groep kapitaalkrachtigen die binnen de geïndustrialiseerde wereld de werkijver van de jaren zestig gecombineerd met de fun morality van de jaren tachtig verpersoonlijken. Vanaf de jaren negentig zullen de jappies en yuppies plaatsmaken voor de muppies, namelijk de multimedia urban people pushing the internet economy. Was de yuppie geldgedreven, de muppie is kennisgedreven; stond de yuppie op skilatten, de muppie houdt van snowboarden, enzovoort. Voor deze recente sociografische categorie gelden multimediatoestellen als pc, laptop, palmtop en gsm als verlengstuk van de geest en het lichaam. Waar het begrip ‘yuppie’ geen rekening houdt met de houding van het individu ten aanzien van de technologie, doet het begrip ‘muppie’ dit wel.

Bedoeld is de other-directed man, namelijk de van buitenaf geleide mens zoals Riesman het nieuwe persoonlijkheidstype reeds in 1950 omschreef (Riesman e.a. 1953), oftewel de gehersenspoelde Big-Brother-adept van visionair George Orwell ( 1989 [1949]) in zijn Nineteen eighty-four.

Een samenleving die niet langer gekenmerkt wordt door ‘grote verhalen’, ‘eenheid’ en ‘samenhang’, heeft eveneens gevolgen voor de uitoefening van de sociologie en haar kernthema’s zoals sociale ongelijkheid, sociale cohesie en sociale identiteit. De postmoderne samenleving zou – zo menen althans de aanhangers van deze stroming – een postmoderne sociologie vereisen. De belangrijkste vertegenwoordiger van deze strekking is Zygmunt Bauman (o.a. 1988, 1992).

Tertialisering: het groeiende belang van de tertiaire sector, in tegenstelling tot de primaire en secundaire sector.

Dit betekent niet noodzakelijk dat individualisering synoniem is met egoïsme of atomisering. Er ontstaan immers nieuwe vormen van relatie- en groepsvorming, vaak echter wel op basis van persoonlijke affiniteiten.

Volgens het Grote Gelijk van de doemdenkers is de vermeende ‘verkleutering’, ‘debilisering’, ‘infantilisering’, ‘dallasificatie’, en ‘VTM-isering’ van onze cultuur integraal te wijten aan de hedendaagse amusementsindustrie en popcultuur (De Haes 1995: 20-21).

Deze postmoderne omschrijving van sport verschilt duidelijk van de traditionele definitie van sport. Renson ( 1980: 16) bijvoorbeeld definieert de moderne sport als: ‘de fysieke activiteitsvormen met recreatief en competitief karakter, waarbij ofwel getracht wordt de eigen lichamelijke beperkingen ofwel een uitwendige hindernis te overwinnen, volgens een vooraf aanvaarde gedragscode’.

Wandelen, lopen en fietsen.

Namelijk het commercialiseren van lichamelijk als sensationeel ervaren bewegingsactiviteiten.

Een gelijkaardig idee en concept kwamen reeds aan bod in het werk van Bausinger e.a. ( 1990), Digel ( 1990) en Heinemann ( 1989).

Vgl. Guttmanns ( 1978) kenmerken van de moderne sport.

Ook wel S-sport genoemd vanwege de associatie met snow, sea, sun, sand, sex, speed en satisfaction (Crum 1998: 363-364).

Sorokin ( 1947: 593-606) voorspelde nog vóór de opkomst van de televisie een verschuiving van een symbolische en op ideeën gebaseerde cultuur ( ideational respectievelijk idealistic) naar een sensualistische cultuur ( sensate culture).

Naast de hier beschreven glij- en valsporten kunnen als voorbeelden van de hedendaagse zintuiglijke cultuur worden opgesomd: de culinaire genoegens die mensen in restaurants gaan opzoeken, alsook het spektakel van popconcerten waarbij – bijna uitzonderlijk voor deze tijd – de vele aanwezigen één zijn in belangstelling.

Men dreigt echter uit het oog te verliezen dat wat je te zien krijgt, uiteindelijk nog steeds bepaald wordt door het oog van de camera en de regisseur. Wat op het sportveld gebeurt, zou dus door extrasportieve aangelegenheden beïnvloed en zelfs gedetermineerd worden.

In een SWOT-analyse worden de sterke ( strenghts) en zwakke kanten ( weaknesses), alsook de kansen ( opportunities) en de bedreigingen ( threats) van een product, een organisatievorm of een marktsegment nagegaan.

In een overzichtsartikel geven Arnouts en Spilthoorn ( 1999: 5) aan hoe binnen het vak lichamelijke opvoeding adequaat kan worden omgesprongen met eigentijdse, commerciële bewegingsrages.