Skip to main content
Top

2006 | OriginalPaper | Hoofdstuk

19 Slaap- en waakstoornissen

Auteur : G.A. Kerkhof

Gepubliceerd in: Handboek psychopathologie deel 2

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Door het langdurige gebrek aan fysiologisch herstel draagt een chronische slaapstoornis bij aan het ontstaan of voortbestaan van vele stoornissen, zoals depressie en hart- en vaatziekten. Prospectief onderzoek heeft aanwijzingen opgeleverd dat chronische insomnia op jonge leeftijd leidt tot een verhoogd risico op depressie en andere psychiatrische stoornissen (Chang e.a., 1997). Voorafgaand aan een hartinfarct blijkt er vaak sprake te zijn van het ‘vitale uitputtingssyndroom’, waaraan stress en slaaptekort in belangrijke mate bijdragen (Foley e.a., 1999). Aanwijzingen dat een chronische slaapstoornis nadelig is voor het functioneren van het immuunsysteem (Savard e.a., 2003) voeden de suggestie dat een chronische slaapstoornis een verhoogd gezondheidsrisico inhoudt. Bovendien leidt chronisch slaaptekort tot kostbare persoonlijke en materiële verliezen, in de zin van verkeersongevallen, ziekteverzuim en economisch productiviteitsverlies. Meerdere studies rapporteren eensluidend dat ten minste 10% van alle verkeersongevallen moet worden toegeschreven aan de factor slaperigheid. Voldoende redenen om een slaapklacht serieus te nemen, maar binnen universitaire opleidingen wordt nagenoeg geen aandacht besteed aan de diagnostiek en de behandeling van slaapstoornissen. Het gevolg is dat in de eerstelijnsgezondheidszorg een slaapstoornis vaak wordt miskend en niet of onjuist wordt behandeld (zie ook Manber & Harvey, 2005).
Literatuur
go back to reference American Academy of Sleep Medicine (2005). ICSD-2: International classification of sleep disorders, 2nd edition. Diagnostic and coding manual. Westchester, IL: American Academy of Sleep Medicine. American Academy of Sleep Medicine (2005). ICSD-2: International classification of sleep disorders, 2nd edition. Diagnostic and coding manual. Westchester, IL: American Academy of Sleep Medicine.
go back to reference Bemmel, A.L. van, Beersma, D.G.M., Groen, J.H.M. de & Hofman, W.F. (red.) (2001). Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. Bemmel, A.L. van, Beersma, D.G.M., Groen, J.H.M. de & Hofman, W.F. (red.) (2001). Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.
go back to reference Chang, P., Ford, D., Mead, L., Cooper-Patrick, L. & Klag, M. (1997). Insomnia in young men and subsequent depression: The Johns Hopkins Precursors Study. American Journal of Epidemiology, 146, 105–114.PubMedCrossRef Chang, P., Ford, D., Mead, L., Cooper-Patrick, L. & Klag, M. (1997). Insomnia in young men and subsequent depression: The Johns Hopkins Precursors Study. American Journal of Epidemiology, 146, 105–114.PubMedCrossRef
go back to reference Cluydts, R. & Roeck, J. de (2000). Slaap- en waakstoornissen. In W. Vandereycken, C.A.L. Hoogduin & P.M.G. Emmelkamp (red.), Handboek psychopathologie deel 1 Basisbegrippen (pp. 361–387). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Cluydts, R. & Roeck, J. de (2000). Slaap- en waakstoornissen. In W. Vandereycken, C.A.L. Hoogduin & P.M.G. Emmelkamp (red.), Handboek psychopathologie deel 1 Basisbegrippen (pp. 361–387). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Cole, M.G. & Dendukuri, N. (2003). Risk factors for depression among elderly community subjects: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Psychiatry, 160, 1147–1156.PubMedCrossRef Cole, M.G. & Dendukuri, N. (2003). Risk factors for depression among elderly community subjects: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Psychiatry, 160, 1147–1156.PubMedCrossRef
go back to reference Durand, V.M. (1998). Sleep better! A guide to improving sleep for children with special needs. Baltimore, MD: Paul H. Brookes. Durand, V.M. (1998). Sleep better! A guide to improving sleep for children with special needs. Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
go back to reference Edinger, J.D. & Wohlgemuth, W.K. (1999). The significance and management of persistent primary insomnia: The past, present and future of behavioral insomnia therapies. Sleep Medicine Reviews, 3, 101–118.PubMedCrossRef Edinger, J.D. & Wohlgemuth, W.K. (1999). The significance and management of persistent primary insomnia: The past, present and future of behavioral insomnia therapies. Sleep Medicine Reviews, 3, 101–118.PubMedCrossRef
go back to reference Espie, C.A., Inglis, S. J., Tessier, S. & Harvey, L. (2001). The clinical effectiveness of cognitive behaviour therapy for chronic insomnia: implementation and evaluation of a sleep clinic in general medical practice. Behaviour Research and Therapy, 39, 45–60.PubMedCrossRef Espie, C.A., Inglis, S. J., Tessier, S. & Harvey, L. (2001). The clinical effectiveness of cognitive behaviour therapy for chronic insomnia: implementation and evaluation of a sleep clinic in general medical practice. Behaviour Research and Therapy, 39, 45–60.PubMedCrossRef
go back to reference Foley, D. J., Monjan, A.A., Masaki, K.H., Enright, P.L., Quan, S.F. & White, L.R. (1999). Associations of symptoms of sleep apnea with cardiovascular disease, cognitive impairment, and mortality among older Japanese-American men. Journal of the American Geriatrics Society, 47, 524–528.PubMedCrossRef Foley, D. J., Monjan, A.A., Masaki, K.H., Enright, P.L., Quan, S.F. & White, L.R. (1999). Associations of symptoms of sleep apnea with cardiovascular disease, cognitive impairment, and mortality among older Japanese-American men. Journal of the American Geriatrics Society, 47, 524–528.PubMedCrossRef
go back to reference Fredriksen, K., Rhodes, J. & Reddy, R., (2004). Sleepless in Chicago: Tracking the effects of adolescent sleep loss during the middle school years. Child Development, 75, 84–95.PubMedCrossRef Fredriksen, K., Rhodes, J. & Reddy, R., (2004). Sleepless in Chicago: Tracking the effects of adolescent sleep loss during the middle school years. Child Development, 75, 84–95.PubMedCrossRef
go back to reference Gallup Organization (1995). Sleep in America. Princeton, NJ: Gallup Organization. Gallup Organization (1995). Sleep in America. Princeton, NJ: Gallup Organization.
go back to reference Hoogduin, C.A.L. & Hagenaars, M. (2002). Hypnose en zelfcontrole bij nachtmerries en pavor nocturnus. In C.A.L. Hoogduin & M.T. Appelo (red.), Directieve therapie bij psychiatrische patiënten. Nijmegen: Cure & Care Publishers. Hoogduin, C.A.L. & Hagenaars, M. (2002). Hypnose en zelfcontrole bij nachtmerries en pavor nocturnus. In C.A.L. Hoogduin & M.T. Appelo (red.), Directieve therapie bij psychiatrische patiënten. Nijmegen: Cure & Care Publishers.
go back to reference Kerkhof, G.A. (2001). Circadiane ritme slaapstoornissen. In A.L. van Bemmel, D.G.M. Beersma, J.H.M. de Groen & W.F. Hofman (red.), Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. Kerkhof, G.A. (2001). Circadiane ritme slaapstoornissen. In A.L. van Bemmel, D.G.M. Beersma, J.H.M. de Groen & W.F. Hofman (red.), Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.
go back to reference Kerkhof, G.A. & Coenen, A. (2001). Slaap: gedrag en fysiologie. In A.L. van Bemmel, D.G.M. Beersma, J.H.M. de Groen & W.F. Hofman (red.), Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. Kerkhof, G.A. & Coenen, A. (2001). Slaap: gedrag en fysiologie. In A.L. van Bemmel, D.G.M. Beersma, J.H.M. de Groen & W.F. Hofman (red.), Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.
go back to reference Kryger, M.H., Roth, T.& Dement, W.C. (Eds.) (2005). Principles and practice of sleep medicine. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. Kryger, M.H., Roth, T.& Dement, W.C. (Eds.) (2005). Principles and practice of sleep medicine. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders.
go back to reference Langer, S., Mendelson, W. & Richardson, G. (1999). Symptomatic treatment of insomnia. Sleep, 22 (suppl 3), S437–S450. Langer, S., Mendelson, W. & Richardson, G. (1999). Symptomatic treatment of insomnia. Sleep, 22 (suppl 3), S437–S450.
go back to reference Manber, R. & Harvey, A. (2005). Editorial: Historical perspective and future directions in cognitive behavioral therapy for insomnia and behavioral sleep medicine. Clinical Psychology Review, 25, 535–538.PubMedCrossRef Manber, R. & Harvey, A. (2005). Editorial: Historical perspective and future directions in cognitive behavioral therapy for insomnia and behavioral sleep medicine. Clinical Psychology Review, 25, 535–538.PubMedCrossRef
go back to reference Morin, C.M. (2005). Psychological and behavioral treatments for primary insomnia. In M.H. Kryger, T. Roth & W.C. Dement (Eds.), Principles and practice of sleep medicine. (pp. 676–737). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. Morin, C.M. (2005). Psychological and behavioral treatments for primary insomnia. In M.H. Kryger, T. Roth & W.C. Dement (Eds.), Principles and practice of sleep medicine. (pp. 676–737). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders.
go back to reference Morin, C.M.& Espie, C.A. (2003). Insomnia: A clinical guide to assessment and treatment. New York: Kluwer Academic/Plenum.CrossRef Morin, C.M.& Espie, C.A. (2003). Insomnia: A clinical guide to assessment and treatment. New York: Kluwer Academic/Plenum.CrossRef
go back to reference Morin, C.M., Hauri, P. J., Espie, C.A., Spielman, A.J., Buysse, D. J. & Bootzin, R.R. (1999). Nonpharmacologic treatment of chronic insomnia. Sleep, 22, 1134–1156.PubMed Morin, C.M., Hauri, P. J., Espie, C.A., Spielman, A.J., Buysse, D. J. & Bootzin, R.R. (1999). Nonpharmacologic treatment of chronic insomnia. Sleep, 22, 1134–1156.PubMed
go back to reference Partinen, M. & Hublin, C. (2005). Epidemiology of sleep disorders. In M.H. Kryger, T. Roth & W.C. Dement (Eds.), Principles and practice of sleep medicine (pp. 626–647). Philadelphia, PA: Elsevier/ Saunders.CrossRef Partinen, M. & Hublin, C. (2005). Epidemiology of sleep disorders. In M.H. Kryger, T. Roth & W.C. Dement (Eds.), Principles and practice of sleep medicine (pp. 626–647). Philadelphia, PA: Elsevier/ Saunders.CrossRef
go back to reference Roberts, R.E., Schema, S. J. & Kaplan, G.A. (1999). Prospective data on sleep complaints and associated risk factors in an older cohort. Psychosomatic Medicine, 61, 188–196.PubMedCrossRef Roberts, R.E., Schema, S. J. & Kaplan, G.A. (1999). Prospective data on sleep complaints and associated risk factors in an older cohort. Psychosomatic Medicine, 61, 188–196.PubMedCrossRef
go back to reference Savard, J., Laroche, L., Simard, S., Ivers, H. & Morin, C.M. (2003). Chronic insomnia and immune function. Psychosomatic Medicine, 65, 211–221.PubMedCrossRef Savard, J., Laroche, L., Simard, S., Ivers, H. & Morin, C.M. (2003). Chronic insomnia and immune function. Psychosomatic Medicine, 65, 211–221.PubMedCrossRef
go back to reference Sheldon, S.H., Ferber, R.& Kryger, M.H. (Eds.) (2005). Principles and practice of pediatric sleep medicine. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. Sheldon, S.H., Ferber, R.& Kryger, M.H. (Eds.) (2005). Principles and practice of pediatric sleep medicine. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders.
go back to reference Stepanski, E.J. (2005). Hypnotics should not be considered for the initial treatment of chronic insomnia. Journal of Clinical Sleep Medicine, 1, 125–128.PubMed Stepanski, E.J. (2005). Hypnotics should not be considered for the initial treatment of chronic insomnia. Journal of Clinical Sleep Medicine, 1, 125–128.PubMed
go back to reference Wohlgemuth, W.K. & Krystal, A.D. (2005). Hypnotics should be considered for the initial treatment of chronic insomnia. Journal of Clinical Sleep Medicine, 1, 120–124.PubMed Wohlgemuth, W.K. & Krystal, A.D. (2005). Hypnotics should be considered for the initial treatment of chronic insomnia. Journal of Clinical Sleep Medicine, 1, 120–124.PubMed
Metagegevens
Titel
19 Slaap- en waakstoornissen
Auteur
G.A. Kerkhof
Copyright
2006
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-9244-5_19