12

Het verhaal is typerend voor obstipatie met fecale overloopincontinentie. Hierbij treedt een enorme ophoping van feces op in colon en rectum, met overloop van feces. In feite is het een vorm van obstipatie en geen diarree, hoewel de klacht diarree en/of incontinentie is. Aanvulling van de anamnese is nodig in twee opzichten: Dagelijks menu. Wat is de hoeveelheid ruwe vezels in het menu? Hiervan krijgt men een goede indruk door enerzijds te vragen naar vezelrijke voedingsmiddelen (zoals groente, peulvruchten, fruit, bruinbrood, volkorenbrood en roggebrood) en anderzijds naar voedingsmiddelen die dit kenmerk missen (zoals melkproducten, margarine, vet, frites, snacks, snoep en suiker). Wat is de dagelijkse vochtinname? Wat drinkt hij (water, thee, limonade, andere dranken)? Psychosociaal. Het psychosociale aspect staat bij defecatiestoornissen nog vaker op de voorgrond dan bij mictiestoornissen. Men vraagt daarom, zich oriënterend, naar de geaardheid van de jongen, naar de ouder-kindrelatie en naar de relaties op school. Het volgende onderzoek is zeker nodig: inspectie van de buik: opgezet? Darmcontouren zichtbaar? palpatie van de buik: colon palpabel? Fecesmassa? inspectie van de anus: anus gesloten? Feces zichtbaar? Kloofjes? rectaal toucher: alleen bij twijfel over de diagnose. Sfincterspanning? Vulling van de ampulla recti? De behandeling is gericht op het herstel van een normaal defecatiepatroon en is opgebouwd uit een aantal elementen: uitleg aan de ouders over de oorzaak van de kwaal, over de hardnekkigheid (dikwijls) en de noodzaak van een langdurige behandeling; een voorschrift voor een vezelrijk menu. Hierbij dient voorkomen te worden dat dit als een persoonlijk dieet wordt gepresenteerd en uitgevoerd. Het is in het algemeen wenselijk dat alle gezinsleden hun eetgewoonten herzien; in het begin van de behandeling is een laxeermiddel onmisbaar. Het is van belang een goede dosering proefondervindelijk vast te stellen (ook alweer in samenwerking met de moeder) en in het begin niet te laag te doseren. Nadruk wordt gelegd op de werking en noodzaak van het laxans; u spreekt een controle af na één tot twee weken. Is er dan geen verbetering te bespeuren, dan is verwijzing naar een kinderarts nodig voor onderzoek (psychosociaal onderzoek, zo nodig onderzoek van het maag-darmkanaal) en behandeling (defecatietraining, vezelrijk menu, laxeermiddel, zo nodig een of meer klysma’s). Soms blijkt een ziekenhuisopname noodzakelijk. U geeft ten eerste een schriftelijk advies mee voor een vezelrijk menu (waarvan u voorgedrukte exemplaren in voorraad heeft) en ten tweede een recept voor een laxans. Dit is bij voorkeur macrogol 3350 (Movicolon Junior ^®), 1 tot 4 zakjes of 1 tot 2 g/kg lichaamsgewicht per dag. Hierbij dient 10 g opgelost te worden in 150 ml water. Bij inklinken van de fecale massa is vaak tijdelijk een hogere dosering noodzakelijk; dit in overleg met een kinderarts. Dikwijls is bij aanvang van de behandeling ook toediening van een of meer klysma’s (zoals Microlax ^®) noodzakelijk.