10

was er verminderde vochtinname of diarree in de afgelopen dagen, wat de verminderde urineproductie zou kunnen verklaren? ging er een infectie met hemolytische streptokokken aan vooraf? (Informeer naar een ontsteking van keel, oor, neus en huid.); heeft hij ooit eerder zoiets gehad? Hematurie recidiveert nogal eens, wat voor de differentiële diagnostiek van betekenis is; komen er nierziekten voor in de familie? Vermoedelijk heeft hij een acute glomerulonefritis wegens: bruine tint van de urine; geringe diurese; aanwezigheid van eiwit en veel erytrocyten in de urine. Bij het lichamelijk onderzoek is vooral nodig: meting van de bloeddruk; dagelijkse bepaling van lichaamsgewicht en diurese; inspectie en palpatie van de buik (onder andere de blaasstreek, nierloges en penis); onderzoek naar oedeem en hydratietoestand. Het volgende laboratoriumonderzoek is gewenst: goed onderzoek van het sediment van vers geloosde urine. Waarschijnlijk vindt u dan erytrocytencilinders, wat wijst op een herkomst van de erytrocyten uit het nierparenchym. (De cilinders verdwijnen snel indien de plas blijft staan.); hemolytische streptokokken in een keelwat (kweek, eventueel typering); antistreptolysinetiter (AST) in het bloed (eventueel na twee weken herhalen); trombocytenaantal, ureum-, creatinine- en kaliumgehalte in het bloed, ter oriëntatie voor de nierfunctie en eventueel hemolytisch uremisch syndroom; complementgehalte (C3, C4) in het bloed. Bij poststreptokokken en postinfectieuze glomerulonefritis is een duidelijk verlaagd complement C3 in 90 procent van de gevallen bij het stellen van de diagnose aanwezig, met normalisering na vier tot acht weken. Bij een normaal C3 en C4 is postinfectieuze glomerulonefritis zeker niet uitgesloten, maar blijft u alert op andere oorzaken. Een verlaging van C4 komt meestal voor bij andere ziekten (zoals SLE), die zich ook kunnen presenteren als een glomerulonefritis; urinekweek, om een urineweginfectie niet over het hoofd te zien (hoewel die bij deze gegevens uiterst onwaarschijnlijk is). medische controle (in de eerste week dagelijks): diuresemeting in maatglas (urine laten verzamelen), bloeddrukmeting en gewicht; vocht en voeding: vochtbeperking alleen als er oligurie is of bij neiging tot oedeemvorming (dagelijkse controle van het lichaamsgewicht) of hoge bloeddruk. Als regel 200 ml plus de diurese van de vorige dag; zoutbeperking bij hypertensie en/of oedeem. Dus: beschuit met boter en suiker, thee, limonade, water, banaan of appelmoes; medicamenteus: penicilline wordt tien dagen gegeven indien de kweek op hemolytische streptokokken positief uitvalt, een diureticum in geval van hoge bloeddruk, oligurie of oedeem. De meeste huisartsen zullen kinderen met verdenking van glomerulonefritis insturen. Verwijzing naar een kinderarts is zeker te adviseren bij twijfel over de diagnose, in geval van hypertensie en indien u geen ervaring heeft met het behandelen van kinderen met dit ziektebeeld.