10 De cultuurhistorische theorie van Vygotsky

In de westerse wereld is men geneigd de sovjetpsychologie gelijk te stellen aan het werk van Pavlov en de theorieën over de geconditioneerde reflex (Van Parreren & Carpay, 1972). Zeker is Pavlov een van de onderzoekers die belangrijke bijdragen heeft geleverd aan de psychologie, maar hij is beslist niet de meest typerende vertegenwoordiger. Die rol is voorbehouden aan Lev Semenovich Vygotsky (1896-1934). Hij was van joodse afkomst en kreeg als kind les van een privé-leraar; hij stond bekend als een intellectueel vroegrijp kind, met een grote belangstelling voor literatuur en toneel. In het tsaristische Rusland was het leven van een Russische jood moeilijk en door allerlei officiële oekazes ingeperkt. Aan de prestigieuze universiteiten van Moskou en Sint Petersburg werd slechts 3 procent joodse studenten toegelaten, en dan nog in die vakken die niet voor een officieel ambtelijk beroep opleidden. Lev Semenovich werd ingeloot voor de Universiteit van Moskou, waar hij medicijnen en vervolgens rechten studeerde. Aan de officieuze Shanyavskii Volksuniversiteit, geleid door hoogleraren die na een antitsaristische actie waren ontslagen, studeerde hij psychologie, filosofie en literatuur. Hij studeerde af in 1917, het jaar van de revolutie, en werd leraar aan een pedagogische academie in Gomel. Hoewel Vygotsky’s tuberculose, de ziekte waaraan hij zou overlijden, verergerde, was hij zeer actief met lesgeven, publiceren en het ontwikkelen van ideeën over opvoeding, ontwikkeling en taal.