Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie 5/2013

01-09-2013 | Artikelen

Van het kastje naar de muur

Somatisch onvoldoende verklaarde klachten en de plaats van psychotherapie binnen een multidisciplinaire aanpak

Auteurs: Dr. Iris Keuning, Dr. Martina Bühring

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 5/2013

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Ten behoeve van de behandeling van mensen met somatoforme stoornissen en/of somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) is het belangrijk een brug te slaan tussen somatische zorg en psychische zorg. Deze beide vormen van zorg zijn vandaag de dag te veel gescheiden. Veel patiënten met dit soort problemen neigen ertoe te ‘shoppen’ in het medisch zorgcircuit, omdat ze geen passend antwoord vinden voor hun vragen en klachten. In dit artikel wordt aanbevolen voor deze patiëntengroep gebruik te maken van het biopsychosociaal zorgmodel en multidisciplinaire zorg aan te bieden. Er wordt informatie gegeven over diagnostische en etiologische aspecten, patiëntprofielen (licht, matig, ernstig complex en/of langdurig), ‘stepped-care’-behandeling en aandachtspunten in de communicatie en attitude van de hulpverlener.
Literatuur
go back to reference American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-IV-TR).Washington, DC: American Psychiatric Press. American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-IV-TR).Washington, DC: American Psychiatric Press.
go back to reference Creed, F., Henningsen, P. & Fink, P. (Eds). (1977). Medically unexplained symptoms, somatisation and bodily distress: developing better clinical services. Cambridge: Cambridge University Press. Creed, F., Henningsen, P. & Fink, P. (Eds). (1977). Medically unexplained symptoms, somatisation and bodily distress: developing better clinical services. Cambridge: Cambridge University Press.
go back to reference Engel, G.L. (1977). The need for a new medical model: a challenge for biomedicine. Science, 196, 129–136.PubMedCrossRef Engel, G.L. (1977). The need for a new medical model: a challenge for biomedicine. Science, 196, 129–136.PubMedCrossRef
go back to reference Fjorback, L.O., Arendt, M., Ornbol, E., Walach, H., Rehfeld, E., Schröder, A. & Fink, P. (2013). Mindfulness therapy for somatization disorder and functional somatic syndromes: randomized trial with one-year follow-up. Journal of Psychosomatic Research, 74, 31–40.PubMedCrossRef Fjorback, L.O., Arendt, M., Ornbol, E., Walach, H., Rehfeld, E., Schröder, A. & Fink, P. (2013). Mindfulness therapy for somatization disorder and functional somatic syndromes: randomized trial with one-year follow-up. Journal of Psychosomatic Research, 74, 31–40.PubMedCrossRef
go back to reference Hausteiner-Wiehle, C., Henningsen, P., Häuser, W., Herrmann, M., Ronel, J., Sattel, H. & Schäfert, R. (2013). Umgang mit Patienten mit nicht-spezifischen, funktionellen und somatoformen Körperbeschwerden. S3-Leitlinien mit Quellentexten, Praxismaterialien und Patientenleitlinie. Schattauer Verlag. Hausteiner-Wiehle, C., Henningsen, P., Häuser, W., Herrmann, M., Ronel, J., Sattel, H. & Schäfert, R. (2013). Umgang mit Patienten mit nicht-spezifischen, funktionellen und somatoformen Körperbeschwerden. S3-Leitlinien mit Quellentexten, Praxismaterialien und Patientenleitlinie. Schattauer Verlag.
go back to reference Hayes, S.C. & Strosahl, K.D. (2004). A practical guide to acceptance and commitment therapy.New York: Springer Verlag.CrossRef Hayes, S.C. & Strosahl, K.D. (2004). A practical guide to acceptance and commitment therapy.New York: Springer Verlag.CrossRef
go back to reference Henningsen, P., Zipfel, S. & Herzog, W. (2007). Management of functional somatic syndromes. Lancet, 369, 946–955.PubMedCrossRef Henningsen, P., Zipfel, S. & Herzog, W. (2007). Management of functional somatic syndromes. Lancet, 369, 946–955.PubMedCrossRef
go back to reference Hoedman, R., Blankenstein, A.H., Feltz-Cornelis, C.M. van der, Krol, B., Stewart, R. & Groothoff, J.W. (2010). Consultation letters for medically unexplained physical symptoms in primary care. Cochrane database of Systematic Reviews, 12, CD006524. Hoedman, R., Blankenstein, A.H., Feltz-Cornelis, C.M. van der, Krol, B., Stewart, R. & Groothoff, J.W. (2010). Consultation letters for medically unexplained physical symptoms in primary care. Cochrane database of Systematic Reviews, 12, CD006524.
go back to reference Klengel, T., Mehta, D., Anacker, C., Rex-Haffner, M., Pruessner, J.C., Pariante, C.M., Pace, T.W., Mercer, K.B., Mayberg, H.S., Bradley, B., Nemeroff, C.B., Holsboer, F., Heim, C.M., Ressler, K.J., Rein, T. & Binder, E.B. (2013). Allele-specific FKBP5 DNAdemethylation mediates gene-childhood trauma interactions. Nature Neuroscience, 16, 33–41.PubMedCrossRef Klengel, T., Mehta, D., Anacker, C., Rex-Haffner, M., Pruessner, J.C., Pariante, C.M., Pace, T.W., Mercer, K.B., Mayberg, H.S., Bradley, B., Nemeroff, C.B., Holsboer, F., Heim, C.M., Ressler, K.J., Rein, T. & Binder, E.B. (2013). Allele-specific FKBP5 DNAdemethylation mediates gene-childhood trauma interactions. Nature Neuroscience, 16, 33–41.PubMedCrossRef
go back to reference Kroenke, K. (2007). Efficancy of treatment for somatoform disorders: a review of randomized controlled trials. Psychosomatic Medicine, 69, 881–888.PubMedCrossRef Kroenke, K. (2007). Efficancy of treatment for somatoform disorders: a review of randomized controlled trials. Psychosomatic Medicine, 69, 881–888.PubMedCrossRef
go back to reference Landelijke Stuurgroep MDR (2010). Multidisciplinaire richtlijn somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Utrecht: Trimbos-instituut. Landelijke Stuurgroep MDR (2010). Multidisciplinaire richtlijn somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Utrecht: Trimbos-instituut.
go back to reference McDaniel, S.H. (1995). Medical family therapy with somaticizing patients: the co-creation of therapeutic story. Family Process, 34, 349–360.PubMedCrossRef McDaniel, S.H. (1995). Medical family therapy with somaticizing patients: the co-creation of therapeutic story. Family Process, 34, 349–360.PubMedCrossRef
go back to reference McDaniel, S.H., Doherty, W. J. & Hepworth, J. (2013). Familientherapie in der Medizin und die therapeutische Persönlichkeit. Familiendynamik, Heft 2, 92–107. McDaniel, S.H., Doherty, W. J. & Hepworth, J. (2013). Familientherapie in der Medizin und die therapeutische Persönlichkeit. Familiendynamik, Heft 2, 92–107.
go back to reference Rood, Y.R. van & Visser, S. (2003). Principes van cognitieve gedragstherapie bij patiënten met een somatoforme stoornis in de ggz. In C. Van der Feltz-Cornelis & H. van der Horst (red.), Handboek somatisatie. Lichamelijk onverklaarde klachten in de eerste en tweede lijn (pp. 199–212). Utrecht: de Tijdstroom. Rood, Y.R. van & Visser, S. (2003). Principes van cognitieve gedragstherapie bij patiënten met een somatoforme stoornis in de ggz. In C. Van der Feltz-Cornelis & H. van der Horst (red.), Handboek somatisatie. Lichamelijk onverklaarde klachten in de eerste en tweede lijn (pp. 199–212). Utrecht: de Tijdstroom.
go back to reference Schmeets, M.G.J & Reekum, A.C. van (2008). De gen-omgevingsinteractie en de psychiatrie: nieuwe visie op de invloed van de vroege omgeving. Tijdschrift voor Psychiatrie, 50, 771–780.PubMed Schmeets, M.G.J & Reekum, A.C. van (2008). De gen-omgevingsinteractie en de psychiatrie: nieuwe visie op de invloed van de vroege omgeving. Tijdschrift voor Psychiatrie, 50, 771–780.PubMed
go back to reference Spaans, J.A., Koelen, J.A. & Bühring, M.E.F. (2010). Mentaliseren bij ernstig onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychotherapie, 36, 5–21. Spaans, J.A., Koelen, J.A. & Bühring, M.E.F. (2010). Mentaliseren bij ernstig onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychotherapie, 36, 5–21.
go back to reference Spaans, J.A., Veselka, L., Luyten, L. & Bühring, M.E.F. (2009). Lichamelijke aspecten van mentalisatie. Therapeutische focus bij ernstig onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 51, 239–248.PubMed Spaans, J.A., Veselka, L., Luyten, L. & Bühring, M.E.F. (2009). Lichamelijke aspecten van mentalisatie. Therapeutische focus bij ernstig onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 51, 239–248.PubMed
go back to reference Speckens, A.E.M., Spinhoven, Ph. & Rood Y.R. van (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten: cognitieve gedragstherapie. In G.P.J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandeling in de ambulante geestelijke gezondheidszorg, dl. I (pp. 183–218). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef Speckens, A.E.M., Spinhoven, Ph. & Rood Y.R. van (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten: cognitieve gedragstherapie. In G.P.J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandeling in de ambulante geestelijke gezondheidszorg, dl. I (pp. 183–218). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
go back to reference Uexküll, T. van (1982). Introduction: meaning and science in Jacob von Uexküll’s concept of biology. Semiotica, 42, 1–24.CrossRef Uexküll, T. van (1982). Introduction: meaning and science in Jacob von Uexküll’s concept of biology. Semiotica, 42, 1–24.CrossRef
go back to reference Waal, M.W.M. de, Arnold, I.A., Eekhof, J.A.H. & Hemert, A.M. van (2004). Somatoform disorders in general practice: prevalence, functional limitations and co-morbidity with anxiety and depression according to DSMIV. British Journal of Psychiatry, 186, 470–476.CrossRef Waal, M.W.M. de, Arnold, I.A., Eekhof, J.A.H. & Hemert, A.M. van (2004). Somatoform disorders in general practice: prevalence, functional limitations and co-morbidity with anxiety and depression according to DSMIV. British Journal of Psychiatry, 186, 470–476.CrossRef
go back to reference Werf, N. van der, & Bühring, M.E.F. (in druk). Somatoforme stoornissen. In J. Baars & E. van Meekeren (red.), Een psychische stoornis heb je niet alleen (hfst. 20). Meppel: Boom. Werf, N. van der, & Bühring, M.E.F. (in druk). Somatoforme stoornissen. In J. Baars & E. van Meekeren (red.), Een psychische stoornis heb je niet alleen (hfst. 20). Meppel: Boom.
Metagegevens
Titel
Van het kastje naar de muur
Somatisch onvoldoende verklaarde klachten en de plaats van psychotherapie binnen een multidisciplinaire aanpak
Auteurs
Dr. Iris Keuning
Dr. Martina Bühring
Publicatiedatum
01-09-2013
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 5/2013
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI
https://doi.org/10.1007/s12485-013-0055-z

Andere artikelen Uitgave 5/2013

Tijdschrift voor Psychotherapie 5/2013 Naar de uitgave

Inleiding

Inleiding

Abstract

Summaries