Skip to main content
Top

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

27. Multimorbiditeit en multifunctieproblematiek (MM/MF). De kunst van het omgaan met verschillen

Auteur : drs. R. J. Schim van der Loeff-van Veen

Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Er wordt een stijging verwacht van het aantal chronisch zieken. Het aantal mensen met twee of meer aandoeningen zal bovendien sterk toenemen, tot naar schatting drie miljoen Nederlanders in 2030. De groep ouderen met MM/MF is zeer divers. Het is belangrijk om aandoeningen of functiebeperkingen te beschouwen als veranderingen in de levensloop die van de oudere keuzes en ander gedrag vragen. Om ‘redzaam’ te blijven, zijn patiënten met MM/MF gebaat bij passende zorg. Dit vergt een investering die pas in de toekomst haar vruchten zal afwerpen en dus vraagt om een ander (politiek) inzicht. Ook is een andere mindset nodig om ageism tegen te gaan. Zeker ook in latere levensfasen zijn er namelijk mogelijkheden voor aanpassing, groei en ontwikkeling en deze zijn individueel bepaald. Zorgprofessionals en zorgopleidingen besteden nog onvoldoende structurele aandacht aan de specifieke eisen voor de gezondheidszorg aan kwetsbare ouderen.
Literatuur
go back to reference Baltes, P. B., & Baltes, M. M. (1990). Successful ageing. Perspectives from the behavioral sciences. New York: Cambridge University Press.CrossRef Baltes, P. B., & Baltes, M. M. (1990). Successful ageing. Perspectives from the behavioral sciences. New York: Cambridge University Press.CrossRef
go back to reference Berk, L., & Feldman, R. (2011). Levenslooppsychologie. De levensloop vanaf de jongvolwassenheid. Amsterdam: Pearson Education Benelux. Berk, L., & Feldman, R. (2011). Levenslooppsychologie. De levensloop vanaf de jongvolwassenheid. Amsterdam: Pearson Education Benelux.
go back to reference Boyd, C. M., Darer, J., Boult, C., Fried, L. P., Boult, L., & Wu, A. W. (2005). Clinical practice guidelines and quality of care for older patients with multiple comorbid diseases. Implications for pay for performance. Journal of the American Medical Association, 294(6), 716–724. Boyd, C. M., Darer, J., Boult, C., Fried, L. P., Boult, L., & Wu, A. W. (2005). Clinical practice guidelines and quality of care for older patients with multiple comorbid diseases. Implications for pay for performance. Journal of the American Medical Association, 294(6), 716–724.
go back to reference Butler, R. N. (1969). Age-ism: Another form of bigotry. Gerontologist, 9, 243–246.CrossRef Butler, R. N. (1969). Age-ism: Another form of bigotry. Gerontologist, 9, 243–246.CrossRef
go back to reference Chan, F. W., Wong, F. Y., So, W. Y., Kung, K., & Wong, C. K. (2013). How much do elders with chronic conditions know about their medications? BMC Geriatrics, 13, 59.CrossRef Chan, F. W., Wong, F. Y., So, W. Y., Kung, K., & Wong, C. K. (2013). How much do elders with chronic conditions know about their medications? BMC Geriatrics, 13, 59.CrossRef
go back to reference Detering, K. M., Hancock, A. D., Reade, M. C., & Silvester, W. (2010). The impact of advance care planning on end of life care in elderly patients. Randomised controlled trial. British Medical Journal, 340, c1345. Geraadpleegd via www.bmj.com. Detering, K. M., Hancock, A. D., Reade, M. C., & Silvester, W. (2010). The impact of advance care planning on end of life care in elderly patients. Randomised controlled trial. British Medical Journal, 340, c1345. Geraadpleegd via www.​bmj.​com.
go back to reference De Werd, M., Boelen, D., & Kessels, R. (2013). Foutloos leren bij dementie. Een praktische handleiding. Amsterdam: Boom Lemma. De Werd, M., Boelen, D., & Kessels, R. (2013). Foutloos leren bij dementie. Een praktische handleiding. Amsterdam: Boom Lemma.
go back to reference Hamers, J., Van Rossum, E., Peeters, J., Rameckers, V., & Meijs, N. (2012). Ouderenzorg in het middelbaar beroepsonderwijs. Een inventarisatie bij zorgopleidingen (niveau 2 en 3). Maastricht: Maastricht University. Hamers, J., Van Rossum, E., Peeters, J., Rameckers, V., & Meijs, N. (2012). Ouderenzorg in het middelbaar beroepsonderwijs. Een inventarisatie bij zorgopleidingen (niveau 2 en 3). Maastricht: Maastricht University.
go back to reference Huber, M. et al. (2011). How should we define health? BMJ, 343(4163), 235–237. Huber, M. et al. (2011). How should we define health? BMJ, 343(4163), 235–237.
go back to reference Huisman, C. (2014). De Volkskrant, 11 juli. Huisman, C. (2014). De Volkskrant, 11 juli.
go back to reference Koller, D., Schön, G., Schäfer, I., Glaeske, G., van den Bussche, H., & Hansen, H. (2014). Multimorbidity and long-term care dependency. A five-year follow-up. BMC Geriatrics, 28, 14–70. Koller, D., Schön, G., Schäfer, I., Glaeske, G., van den Bussche, H., & Hansen, H. (2014). Multimorbidity and long-term care dependency. A five-year follow-up. BMC Geriatrics, 28, 14–70.
go back to reference Marengoni, A., Angleman, S., Melis, R., Mangialasche, F., Karp, A., Garmen, A., et al. (2011). Aging with multimorbidity. A systematic review of the literature. Ageing Research Reviews, 10(4), 430–439.CrossRef Marengoni, A., Angleman, S., Melis, R., Mangialasche, F., Karp, A., Garmen, A., et al. (2011). Aging with multimorbidity. A systematic review of the literature. Ageing Research Reviews, 10(4), 430–439.CrossRef
go back to reference Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2012). Redzaam ouder. Zorg voor niet-redzame ouder vraagt om zorg door iedereen. Den Haag: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2012). Redzaam ouder. Zorg voor niet-redzame ouder vraagt om zorg door iedereen. Den Haag: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg.
go back to reference RIVM. (2014). Een gezonder Nederland. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. RIVM. (2014). Een gezonder Nederland. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
go back to reference Rybarczyk, B., Emery, E. E., Guequiere, L. L., Shamaskin, A., & Behel, J. (2012). The role of resilience in chronic illness and disability in older adults. Annual Review of Gerontology and Geriatrics, 32(1), 173–187.CrossRef Rybarczyk, B., Emery, E. E., Guequiere, L. L., Shamaskin, A., & Behel, J. (2012). The role of resilience in chronic illness and disability in older adults. Annual Review of Gerontology and Geriatrics, 32(1), 173–187.CrossRef
go back to reference Schim van der Loeff-van Veen, R. J. (2012). Geriatrie, niveau 5. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Schim van der Loeff-van Veen, R. J. (2012). Geriatrie, niveau 5. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Schim van der Loeff-van Veen, R. J. (2013). Geriatrie, niveau 4. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Schim van der Loeff-van Veen, R. J. (2013). Geriatrie, niveau 4. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Schoon, Y., Van Iersel, M. B., Jacobsen, D. J., Smit, W. A., De Boer, M. -J., & Olde Rikkert, M. G. M. (2013). Betere ziekenhuiszorg voor ouderen. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 157, A6224.PubMed Schoon, Y., Van Iersel, M. B., Jacobsen, D. J., Smit, W. A., De Boer, M. -J., & Olde Rikkert, M. G. M. (2013). Betere ziekenhuiszorg voor ouderen. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 157, A6224.PubMed
go back to reference Schuurmans, M. J., Duursma, S. A., & Shortridge-Baggett, L. M. (2001). Early recognition of delirium. Review of the literature. Journal of Clinical Nursing, 10(6), 721–729. Schuurmans, M. J., Duursma, S. A., & Shortridge-Baggett, L. M. (2001). Early recognition of delirium. Review of the literature. Journal of Clinical Nursing, 10(6), 721–729.
go back to reference Schuurmans, M. J., Habes, V., & Strijbos, M. J. (2011). Gerontologische en geriatrische inhoud van verpleegkundeopleidingen in Nederland. Den Haag: ZonMw. Schuurmans, M. J., Habes, V., & Strijbos, M. J. (2011). Gerontologische en geriatrische inhoud van verpleegkundeopleidingen in Nederland. Den Haag: ZonMw.
go back to reference Schuurmans, M., Lambregts, J., Projectgroep V&V 2020, & Grotendorst, A. (2012). Beroepsprofiel verpleegkundigen & verzorgenden 2010, deel 3. Utrecht: V&VN. Schuurmans, M., Lambregts, J., Projectgroep V&V 2020, & Grotendorst, A. (2012). Beroepsprofiel verpleegkundigen & verzorgenden 2010, deel 3. Utrecht: V&VN.
go back to reference Schuurmans, M. J., & Westendorp, R. (2011). Inventarisatie opleidingen verpleegkunde en geneeskunde (mbo, hbo, WO). Wat leren studenten over ouderen. Leiden: Leyden Academy. Schuurmans, M. J., & Westendorp, R. (2011). Inventarisatie opleidingen verpleegkunde en geneeskunde (mbo, hbo, WO). Wat leren studenten over ouderen. Leiden: Leyden Academy.
go back to reference Van der Ploeg, J. (2014). De Volkskrant, 15 juli. Van der Ploeg, J. (2014). De Volkskrant, 15 juli.
go back to reference Van Duin, C., & Stoeldraijer, L. (2014). Projecties van de gezonde levensverwachting tot 2030. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek. Van Duin, C., & Stoeldraijer, L. (2014). Projecties van de gezonde levensverwachting tot 2030. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek.
go back to reference Van Oostrom, S. H., Picavet, H. S. J., Van Gelder, B. M., Lemmens, L. C., Hoeymans, N., Verheij, R. A., et al. (2011). Multimorbiditeit en comorbiditeit in de Nederlandse bevolking. Gegevens van huisartsenpraktijken. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 155, A3193. Van Oostrom, S. H., Picavet, H. S. J., Van Gelder, B. M., Lemmens, L. C., Hoeymans, N., Verheij, R. A., et al. (2011). Multimorbiditeit en comorbiditeit in de Nederlandse bevolking. Gegevens van huisartsenpraktijken. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 155, A3193.
go back to reference Washington, K. T., Meadows, S. E., Elliott, S. G., & Koopman, R. J. (2011). Information needs of informal caregivers of older adults with chronic health conditions. Patient Education and Counseling, 83(1), 37–44.CrossRef Washington, K. T., Meadows, S. E., Elliott, S. G., & Koopman, R. J. (2011). Information needs of informal caregivers of older adults with chronic health conditions. Patient Education and Counseling, 83(1), 37–44.CrossRef
go back to reference WHO (2011). Global status report on noncommunicable diseases 2010. 1. Chronic disease – prevention and control. 2. Chronic disease – epidemiology. 3. Chronic disease – mortality. 4. Cost of illness. 5. Delivery of health care. I. Genève: World Health Organization. WHO (2011). Global status report on noncommunicable diseases 2010. 1. Chronic disease – prevention and control. 2. Chronic disease – epidemiology. 3. Chronic disease – mortality. 4. Cost of illness. 5. Delivery of health care. I. Genève: World Health Organization.
Metagegevens
Titel
Multimorbiditeit en multifunctieproblematiek (MM/MF). De kunst van het omgaan met verschillen
Auteur
drs. R. J. Schim van der Loeff-van Veen
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2155-1_27