Dementie is de sluipmoordenaar van de hersenen, het uit zich vooral in het verlies van geheugen. Ook vergeet de dementerende geleidelijk aan ook handelingen in het dagelijks leven uit te voeren, waardoor het leven voor zowel de dementerende als zijn omgeving volledig ontwricht raakt. Met verwoestende gevolgen, ook voor het gebit.
De beginnend dementerende lijkt vergeetachtig, waardoor de ziekte vaak pas later onderkend wordt. Dan volgt een zeer lastig traject voor de dementerende en zijn omgeving. Zeker wanneer de hersenfuncties soms wel, soms niet aangesloten lijken, is het zeer moeilijk in te spelen op de onvoorspelbare aandoening. Hulp wordt soms wel, soms niet geaccepteerd; onzekerheid, onbegrip en irritatie spelen op.
Gebitsonderhoud
Vergeten te poetsen, vergeten de gebitsprothese uit te doen of schoon te maken of je afvragen wat dat eigenlijk voor ding is. Niet meer weten waar tandpasta voor bestemd is, de dementiepatiënt verwart de tube tandpasta nogal eens met een gezichtsceme... Als de dementerende al weet dat hij met tandpasta zijn gebit kan schoonmaken, dan is de volgende vraag of hij weet hoe dat schoonmaken in zijn werk gaat. Niet dus.
Naast alle andere problemen die de ziekte met zich meebrengt, komt het onderhoud van het gebit vaak op de laatste plaats. Thuis, maar zeker ook in het verpleeghuis, waar het de verzorgenden vaak aan tijd ontbreekt. Gebitsonderhoud is nog vaak een ondergeschoven kindje, terwijl toch algemeen bekend verondersteld mag worden dat mondhygiëne vooral ook bij ouderen essentieel is ter voorkoming van (fatale) ontstekingen.
Verstoorde pijnbeleving
Een andere belangrijke factor die speelt bij dementie is de pijnbeleving. De patiënt kan pijn hebben, maar zich dat later niet meer herinneren of kan niet aangeven waar die pijnplek zich bevindt. Wanneer ook de communicatie niet meer goed aangestuurd wordt in de hersenen ontstaat het gevaar dat de patiënt helemaal niet meer kan aangeven dat hij pijn heeft.
Een groot aantal dementiepatiënten loopt rond met pijn, zonder dat daar iets aan gedaan wordt. De omgeving moet daarom steeds alert blijven op bozig of zelfs agressief gedrag, wellicht een uiting van pijn. Het komt ook voor dat een patiënt zijn kaken stevig op elkaar geklemd houdt, vanwege pijn, maar misschien ook als gevolg van een fysieke of mentale verstoring in het zenuwustelsel. De (geriatrische) tandarts vormt een onontbeerlijke schakel in de gezondheidszorg van de dementiepatiënt.
Boek: Samenwerken-in-de-mondzorg, met name hoofdstuk 3: De mondgezondheid vraagt aangepaste zorg.
Auteur(s): Marijke Simons