In twee recent verschenen boeken wordt het gebit opgevoerd om historische feiten duiding te geven.
In 'Het verhaal van het menselijk lichaam' (Daniel Lieberman) wordt het mis-match probleem besproken en in 'Gouden jaren' (Annegreet van Bergen) wordt een beeld van de naoorlogse economische groeispurt geschetst.
Mis-match
Evolutiebioloog Daniel Lieberman laat in zijn boek zien wat er in de loop van 60.000 eeuwen veranderde aan onder andere de kaken en kiezen van opeenvolgende mensachtigen. Toen men het vuur ging gebruiken om voedsel mee te garen, verdween de noodzaak `van de jager-verzamelaars om dagelijks urenlang planten, knollen, noten, vruchten te kauwen. Met het ontstaan van de landbouw werd het voedingspatroon eenzijdiger, met vitamine- en mineralengebrek tot gevolg. Het zetmeel vormt suikers die mondbacteriën en cariës veroorzaken. Gebitten van de vroegere jager-verzamelaars vertoonden vrijwel geen cariës, in tegenstelling tot de gebitten van landbouwers.
Ons huidige lichaam is een mis-match, aldus Lieberman.
Statussymbool
Het boek 'Gouden jaren' beziet de geschiedenis vanuit een heel ander perspectief. Annegreet van Bergen schetst daarin een beeld van de wederopbouw jaren, na de Tweede Wereldoorlog. De economische groei bracht grote veranderingen teweeg, onder andere voor wat betreft het gebit. Tussen 1916 en 1936 droeg meer dan de helft (!) van de Nederlanders een gebitsprothese. Destijds werd dat beschouwd als een statussymbool; een kunstgebit werd daarom ook wel als bruidsschat meegegeven. Niemand had in die tijd een gereguleerd gebit, wie zich geen kunstgebit kon permitteren, had een gebit als 'een kerkhof met scheefgezakte zerken'.
Maar de vooruitgang vond ook plaats in de gezondheidszorg. Er werd steeds meer aan voorlichting gedaan en met preventieve maatregelen, zoals fluoridering van het drinkwater, schooltandartsbezoek en orthodontie kwam ook het gebit 'in de lift'. Met als resultaat dat in 2009 nog maar 10% een kunstgebit droeg.
Het menselijk lichaam heeft zich in de loop der jaren aan allerlei situaties aangepast, de mens zelf heeft daar met voortschrijdende kennis, technieken en materialen steeds op ingespeeld, zodat hij nu beschikt over een zoveel mogelijk cariësvrije, keurig in het gelid staande, eigen dentitie.
Bron: Dagblad Trouw
Meer lezen in BSL Tandarts Totaal >>
De conventionele volledige gebitsprothese in het evidence-based tijdperk, K. Collys, T. De Rouck. Uit: Het tandheelkundig jaar 2014
Samenwerken in de mondzorg, prof. R.M.H. Schaub
Bevroren Ivoor, dr. Frank Heynick, TP 5-2013
Evidence-based tandheelkunde het wat en hoe, A. Hackshaw, E. Paul, E. Davenport. Uit: Evidence-based tandheelkunde.