Zelfstandige (be)handelingen voor de tandartsassistent 1

De Wet big geeft een aantal beroepen aan, waaronder dat van tandarts, waarvoor het nodig is dat de beroepsbeoefenaar zich laat inschrijven in het big-register. Wettelijk is vastgelegd dat een precies omschreven aantal handelingen alleen door deze beroepsbeoefenaars uitgevoerd mag worden indien zij zich daartoe bekwaam achten. Het gaat om de zogenoemde voorbehouden handelingen. De wet geeft echter ook ruimte aan niet-geregistreerde zorgverleners om onder bepaalde voorwaarden deze voorbehouden handelingen uit te voeren. Door veranderingen in de praktijkorganisatie en door hoge werkdruk is het delegeren van taken door de tandarts in veel praktijken in toenemende mate een feit.

Voor praktijkmedewerkers die het op grond van kunde, kennis en bekwaamheid aankunnen is dus veel afwisseling mogelijk in het tandheelkundige werk.

Belangrijk is het om daarbij altijd de ‘spelregels’ goed in acht te nemen zodat er telkens van zorgvuldig handelen en voldoende kwaliteit sprake zal zijn. De verantwoordelijkheid voor behandelingen in de gezondheidszorg ligt altijd bij de zorgverlener die de behandeling uitvoert. Het is daarvoor van belang zich terdege bewust te zijn van de eigen (on)mogelijkheden.

Preventie van beroepsziekten is in het belang van alle betrokkenen. Door de beginselen van de ergonomie na te komen in de praktijkvoering kunnen beroepsziekten aan het bewegingsapparaat bij de leden van het tandheelkundig team eenvoudig worden voorkomen. De Arbodiensten zijn daarbij behulpzaam vanuit een wettelijk kader ter bescherming van de werknemers in hun beroepssituatie. De ergonomie reikt veel aandachtspunten aan om op een zo efficiënt mogelijke manier te werken en de werkplek optimaal in te richten. Omgevingsfactoren spelen daarbij een rol, de wijze van bedrijfsvoering en de logistiek, maar bovenal een goede werkhouding van de behandelaar.

In woord en beeld komen de ergonomische aspecten aan bod. Hiermee kan een basis gelegd worden voor een goede werkwijze in een optimale werksituatie.

Voor een gezonde mond zijn goed onderhoud en een goede voeding belangrijk. De kennis die het tandheelkundig team daarover heeft, moet de patiënten aangereikt worden. Het deel van de tandheelkunde dat zich hiermee bezighoudt, heet tandheelkundige gezondheidsvoorlichting en opvoeding (tgvo). Met behulp van informatie, instructie en begeleiding wordt de patiënt gemotiveerd om zelf verantwoordelijkheid te dragen voor behandelkeuzes en mondgezondheid. De patiënt dient daartoe volgens de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (wgbo) informatie te krijgen over de toestand van zijn gebit, de behandelmogelijkheden, de kosten, mogelijke risico’s van behandelingen, preventieve maatregelen en productsamenstelling. De informatie kan ondersteund worden door duidelijke instructies en demonstraties. Hulpmiddelen daarbij zijn: poetsmodellen, een handspiegel, plaqueverklikkers en voedingsdagboekjes.

Patiënten zelf laten oefenen met nieuwe, uitneembare voorzieningen is eveneens een wezenlijk onderdeel van goede instructie.

Ten slotte is aanhoudende effectieve begeleiding van de patiënt door het tandheelkundig team gewenst. Zo kan de patiënt voldoende gemotiveerd worden om blijvend gezond gedrag te vertonen. Het resultaat zal dan zijn dat de mondgezondheid optimaal is, binnen de mogelijkheden van de patiënt.

Gebitsafdrukken zijn in diverse situaties een hulpmiddel om behandelingen tot een goed einde te brengen. Voor de verschillende indicaties zijn diverse soorten afdruklepels, afdrukmaterialen en afdruktechnieken beschikbaar. Er kunnen verschillende eisen gesteld worden aan gebitsafdrukken wat betreft de diepte van de omslagplooi, de detailscherpte en de vormstabiliteit van het afdrukmateriaal.

Algemeen gesproken is de techniek voor het nemen van gebitsafdrukken in grote lijnen gelijk voor de verschillende toepassingen. De afdruktechniek wordt besproken aan de hand van de werkwijze voor alginaatafdrukken. Daarbij wordt eveneens aandacht besteed aan de wip-maatregelen die genomen moeten worden tijdens en na de afdrukprocedure. Deze wip-maatregelen gelden in het algemeen voor alle afdrukmaterialen en technieken.

Tot slot wordt aan de administratieve verwerking van de vervaardiging van gebitsafdrukken aandacht besteed.