Top

2005 | hbo | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Op zoek naar bescherming

Veranderingen in de zorg en de organisatie van de zorg in een kwetsbare samenleving

Auteur: Frank Hermans

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Gemeenschappen, organisaties en zelfs hele landen moeten steeds meer energie steken in het inspelen op ontwikkelingen die voorheen voorbij hun horizon lagen. Inzicht in maatschappelijke ontwikkelingen is onontbeerlijk geworden. In Op zoek naar bescherming beschrijft Frank Hermans de maatschappelijke ontwikkelingen secularisering, democratisering, individualisering en informalisering en vertaalt hij deze naar de veranderingen in de verzorgingsstaat, de zorgvraag en de organisatie van zorg.Bij maatschappelijke ontwikkelingen wordt meestal niet in eerste instantie aan kwetsbaarheid en weerbaarheid gedacht, maar Hermans laat zien hoe wezenlijk de ontwikkelingen op dit gebied zijn. Hij bespreekt een verscheidenheid aan zorgarrangementen, die mensen hebben ontwikkeld of nog aan het ontwikkelen zijn om hun weerbaarheid tegen ingrijpende gebeurtenissen te vergroten. Daarbij is het meest vertrouwde collectieve arrangement de verzorgingsstaat.Hermans put in Op zoek naar bescherming uit zijn vakkennis als socioloog, recente vakliteratuur en jarenlange ervaring in het doceren van verpleegkundigen en leidinggevenden. Het boek is bedoeld voor professionals en studenten in de zorg en welzijn in brede zin. De invalshoek van kwetsbaarheid en bescherming maakt het boek ook geschikt om als inleiding te gebruiken voor mensen die te maken hebben met traumatische situaties, veiligheid en bescherming. Het is actueel, maar geeft ook historische diepgang, waardoor een visie op lange termijn en distantie van de waan van alledag mogelijk is.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Ontwikkelingen

Voorwerk

1 Maatschappelijke ontwikkelingen

Samenvatting

Mensen leven niet alleen. Ze vormen samenlevingen met elkaar. Deze samenlevingen veranderen voortdurend. Waarom samenlevingen veranderen en in welke richting, is het onderwerp van dit hoofdstuk. Een centraal begrip daarbij is de onderlinge afhankelijkheid (interdependentie) van mensen. Mensen zijn van elkaar afhankelijk voor hun veiligheid en hun levensonderhoud, voor het vergaren van informatie en voor zorg, aandacht en affectie.

Frank Hermans

2 Ontwikkelingen in de verzorgingsstaat

Samenvatting

Mensen zorgen op allerlei manieren voor elkaar. Ze doen dit in familieverband, in de buurt waar ze wonen, voor vrienden of kennissen en soms voor vreemden. In onze samenleving is de zorg voor elkaar uitgegroeid tot een wijd vertakt stelsel dat het hele land bestrijkt: de verzorgingsstaat.

Frank Hermans

3 Ontwikkelingen in de vraag naar zorg: de druk van slachtoffers

Samenvatting

Ontwikkelingen in de collectieve zorg worden op het eerste gezicht gestuurd door schaarste, marktwerking en concurrentie. Deze factoren worden door veel mensen beleefd als de dominante drijfveren voor verandering. Wanneer we echter meer afstand nemen komen andere drijfveren in beeld. Een meer fundamentele ontwikkeling is de toenemende kwetsbaarheid en afhankelijkheid van mensen en de vraag naar zorg door de slachtoffers die daaruit voortvloeit.

Frank Hermans

4 Ontwikkelingen in de vraag naar zorg: ingrijpende gebeurtenissen

Samenvatting

De wetgeving voor kinderen die in de overgang van de negentiende naar de twintigste eeuw werd ontwikkeld, was er vooral op gericht om, naast het inperken van kinderarbeid, kinderen te beschermen tegen moreel verval. Kinderverwaarlozing werd direct geassocieerd met misdaad en prostitutie.

Frank Hermans

5 Ontwikkelingen in de organisatie en het management van de zorg

Samenvatting

De organisatie van de zorg weerspiegelt de krachtmetingen tussen vier grote ‘spelers’ in het veld van de zorg en maatschappelijke dienstverlening. Deze spelers zijn de overheid, de aanbieders van zorg, de cliënten en de verzekeraars. In de verhoudingen tussen deze spelers zijn de laatste twintig jaar grote verschuivingen aan de gang die op elk van hen invloed hebben en waarin een duidelijke structuur valt te ontdekken.

Frank Hermans

6 Ontwikkelingen in de gevoeligheid voor de pijn van anderen

Samenvatting

In het laatste kwart van de twintigste eeuw is de druk van slachtoffers van schokkende gebeurtenissen op de medische wereld zo groot geworden, dat een samenhangend antwoord niet kan uitblijven. Het antwoord wordt gevonden in het overkoepelende concept van de posttraumatische stressstoornis.

Frank Hermans

7 Wereldwijde ontwikkelingen in de zorg voor elkaar

Samenvatting

In voorgaande hoofdstukken is beschreven dat de ontwikkeling vanaf de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw is te beschouwen als een nieuwe fase in de vervlechting van menselijke samenlevingen. De economische concurrentiedruk op mondiale schaal neemt toe en er is een verlaging van de economische groei in een aantal westerse landen die de verzorgingsstaat onder druk zet.

Frank Hermans

Achtergronden

Voorwerk

8 De sociale oorsprong van emotionele bescherming

Samenvatting

De geschiedenis van de mensheid kan worden gezien als een aaneenrijging van schokkende gebeurtenissen zoals hongersnoden, overstromingen, oorlogen, plunderingen, branden, epidemieën, deportaties en volkerenmoord. Kenmerkend voor deze gebeurtenissen is dat ze overweldigend zijn en mensen en hun samenlevingen ernstig kunnen ontregelen.

Frank Hermans

9 De ontdekking van het kwetsbare innerlijk

Samenvatting

In de negentiende eeuw gaat het medisch beroep een steeds grotere rol spelen bij het vinden van nieuwe methoden om maatschappelijke problemen te beheersen. De kansen die artsen kregen houden verband met de groeiende invloed van professionals en door ontwikkelingen in de wetenschap, in het bijzonder het ontstaan van de moderne universiteit.

Frank Hermans

10 De confrontatie met de emotionele gevolgen van massaal geweld

Samenvatting

In de loop van de twintigste eeuw doet zich een aantal maatschappelijke veranderingen voor met ongekend schokkende gevolgen. Toenemende vervlechting zorgt vooral in de eerste helft van deze eeuw voor massale confrontaties tussen mensen in georganiseerde staten, voortgestuwd door nationalisme met steeds geavanceerdere geweldsmiddelen en steeds grotere inzet van mensen.

Frank Hermans

11 De medische erkenning van psychische trauma’s

Samenvatting

Overlevenden van de holocaust zijn getuige geweest van de meest onmenselijke wreedheden in de meest systematische moordcampagne uit de geschiedenis van de mensheid. Hun getuigenissen zijn symbolisch voor wat mensen in geavanceerde samenlevingen aan gruwelijkheden kan overkomen. De holocaust is een ijkpunt geworden voor menselijke wreedheden en voor de maatschappelijke verwerking ervan.

Frank Hermans

Nawerk

Titel: Op zoek naar bescherming
Auteur: Frank Hermans
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-313-9392-3
Print ISBN: 978-90-313-4528-1
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-9392-3