Skip to main content
Top

2005 | hbo | Boek

Leven met obesitas

Auteur: Peter Daansen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Leven met een dwangstoornis

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Obesitas, een andere naam voor ernstig overgewicht, wordt sinds enkele jaren door de Wereldgezondheidsorganisatie als een chronische aandoening beschouwd. Diëtisten, gewichtsconsulenten, artsen en psychologen, maar ook commerciële instituten en sportscholen: zij allen bieden mensen met obesitas hulp om af te vallen. De voedingsindustrie heeft talrijke light-producten en maaltijdvervangers ontwikkeld en er gaat geen week voorbij zonder berichten over nieuwe en vooral gemakkelijke manieren om in korte tijd succesvol af te vallen.In de praktijk blijkt het echter voor velen niet zo gemakkelijk te gaan. Zwaarlijvige mensen voelen zich daardoor vaak niet begrepen. Dit boek biedt inzicht in het ontstaan van ernstig overgewicht. Het bevat uitgebreide informatie over zowel voeding en stofwisseling als over psychische processen die ten grondslag aan eetgedrag liggen. Via vragen en opdrachten krijgt de lezer meer vat op zijn eigen eetgewoonten. Een van de uitgangspunten is het stellen van realistische doelen. Niet een strak lijf maar gezondheid staat voorop! Een ander principe is het herkennen van lichamelijke en geestelijke signalen en ze niet langer te verdringen, maar te accepteren. De lezer krijgt methoden aangereikt om aan een positief zelfbeeld te werken. Dit boek belooft geen gouden bergen, maar laat zien hoe een gezond gewicht in ieders bereik ligt. Door de uitgebreide informatie, ook over de laatste ontwikkelingen, is het een waardevolle leidraad voor iedereen die met overgewicht kampt. De vele praktische tips en de toegankelijke schrijfstijl maken van dit boek een bron van inspiratie en een steun in de rug voor iedereen die zelf iets aan zijn overgewicht wil doen

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Wat is overgewicht?
Abstract
Bijna iedereen herkent zich wel in Laura. Vooral na kerstmis en nieuwjaarsdag hebben veel mensen het gevoel dat ze een paar pondjes te veel wegen. Het lichaam wordt in de spiegel aan een grondige inspectie onderworpen. En helaas: de buik, de billen en de dijen hebben sinds vorig jaar aan omvang gewonnen. Het oordeel is onverbiddelijk: ‘ik ben te dik!’ Maar gelukkig is ook bekend wat te doen. Net als door Laura wordt het plan opgevat vanaf vandaag aan de lijn te gaan. Besloten wordt om uit te zoeken welke sportschool in de buurt het beste is.
Peter Daansen
2. Hoe heeft het zover kunnen komen?
Abstract
Bijna iedereen die te zwaar is, is wel eens geconfronteerd met het hier geciteerde gezegde. Feitelijk wil men ermee zeggen dat iemand die te zwaar is daar zelf schuldig aan is. Door overmatig te eten hebben zij zelf voor hun overgewicht gezorgd. Deze mening werd jarenlang door medici, diëtisten en andere hulpverleners, maar ook door vrienden en familie van obese personen verkondigd. Ze moeten er dus maar zelf voor zorgen om weer af te vallen. Jammer genoeg is tot op heden in deze opvatting weinig verandering gekomen.
Peter Daansen
3. Psychologische aspecten
Abstract
Het begin van de psychologische behandeling van overgewicht ligt in de jaren zestig van de vorige eeuw. Alle maatregelen die tot dan toe werden toegepast om het gewicht te verminderen waren bijna uitsluitend gebaseerd op het principe van de positieve energiebalans. Gangbaar waren de laagcalorische diëten van 1000 kcal of minder. Vanwege de slechte langetermijneffecten van deze diëten worden ze tegenwoordig nauwelijks nog gevolgd. Ze zijn eigenlijk alleen geïndiceerd als om medische redenen, bijvoorbeeld een operatie, snel gewichtsverlies noodzakelijk is. Ze mogen bovendien niet langer dan 4 tot 6 weken worden volgehouden en moeten onder strenge medische controle staan. Wel ontstond de vraag of psychologische mechanismen misschien een rol zouden kunnen spelen bij het ontstaan en vooral het blijven voortbestaan van ongezond eetgedrag. Dit gaat immers aan het ontstaan van overgewicht vooraf.
Peter Daansen
4. Gevolgen van obesitas
Abstract
Artsen en andere hulpverleners zijn in hun dagelijkse praktijk vooral gericht op het vaststellen van de diagnose en het instellen van de juiste behandeling. Zelden wordt er rekening gehouden met de negatieve invloed die ziekte, veroudering, stress of andere factoren op de gezondheid en het dagelijkse welbevinden hebben. Vooral lichamelijke chronische aandoeningen kunnen een langdurige en soms blijvende bedreiging zijn voor het plezier in het leven. De laatste jaren heeft de Wereldgezondheidsorganisatie veel oog voor de dagelijkse beperkingen die mensen met chronisch verlopende ziekten zoals reuma of een hartaandoening hebben. Inmiddels zijn criteria voor het dagelijkse functioneren voor twaalf aandoeningen opgesteld. Een daarvan is obesitas. Dit laat zien dat obesitas in toenemende mate als probleemgebied serieus wordt genomen. Het functioneren kan aan de hand van een aantal categorieën worden beschreven die ruwweg het somatische terrein evenals het psychosociale terrein bestrijken.
Peter Daansen
5. Cognitieve gedragstherapie
Abstract
In dit hoofdstuk staat het psychologische werkmodel centraal. Het model tracht de verschillende psychologische verklaringen voor obesitas te integreren. Vertrekpunt zijn de drie beschreven soorten eetgedrag: het externe, het lijngerichte en het emotionele eten (vgl. hoofdstuk 3). In de praktijk zie je vaak dat eetbuien en snaaien niet door één vorm van eten bepaald worden maar door twee of soms zelfs door alle drie.
Peter Daansen
6. Doelstellingen
Abstract
De meeste mensen met gewichtsproblemen kennen maar een doelstelling: in zo’n kort mogelijke tijd zo veel mogelijk afvallen. Talrijke, meestal zeer commerciële instellingen buiten de gezondheidszorg, sluiten bij deze begrijpelijke behoefte aan. Zij beloven gouden bergen. Afvallen zonder moeite! In hun advertenties kun je lezen dat speciale door hen ontwikkelde preparaten de verbranding activeren en zij suggereren dat je zonder inspanning gewicht kunt verliezen. Sommige hulpverleners zijn van mening dat je door praten over psychische problemen het eetgedrag onder controle kunt krijgen: met het eetgedrag moet je je niet rechtstreeks bezighouden. Ook dan zou je afvallen. Zij ontkennen de complexiteit van obesitas. Anderen suggereren dat je binnen enkele maanden je overgewicht en je obesitas kunt leren accepteren. Zij ontkennen de belevingswereld van de obese mens.
Peter Daansen
7. Interventies
Abstract
In hoofdstuk 5 hebben we laten zien dat eetbuien en ongewenst eten veroorzaakt worden en in stand gehouden door een aantal minibeslis-singen. Na elke stap wordt de drang om te gaan eten sterker en wordt het moeilijker de keten te onderbreken. De meeste mensen zijn zich nauwelijks bewust dat tussen de aanleiding en het uiteindelijke eten een aantal stappen liggen. Ze ervaren plotseling een sterke behoefte om te gaan eten. Zonder na te denken wordt aan die drang toegegeven. Het gevolg is dat eten als automatisme wordt ervaren en niet of bijna niet controleerbaar lijkt te zijn. Eten wordt gereduceerd tot een reflex, net als de kniereflex: de dokter slaat met een hamertje op je knie en automatisch komt je been in beweging. Alleen door bewust weerstand te bieden kun je deze reflexmatige beweging tegenhouden. Eetbuien en snaaien als reflex beschouwen maakt verandering moeilijk. Door de verantwoordelijkheid voor het eetgedrag buiten jezelf te leggen, dat wil zeggen te volharden in een externe ‘locus of control’, wordt ingrijpen bijna onmogelijk. Wil je zelf controle over je eten krijgen, dan moet je je eigen verantwoordelijkheid voor je eetgedrag aanvaarden. Controle wordt gemakkelijker als je zo vroeg mogelijk de keten onderbreekt.
Peter Daansen
8. Met bewustzijn eten — het principe van aandacht
Abstract
In dit hoofdstuk introduceren we een techniek die sinds een jaar of tien met succes door hulpverleners wordt gebruikt: aandacht (in het Engels mindfulness) voor het moment. Zoals de boven dit hoofdstuk geplaatste spreuk aangeeft, kan aandacht voor het heden een weg zijn naar het geluk van morgen. Aandachtstechnieken worden inmiddels voor verschillende soorten klachten toegepast ook bij overgewicht en eetstoornissen. Aandachtstechnieken zijn gebaseerd op eeuwenoude meditatietechnieken.
Peter Daansen
9. Andere gewichtsreducerende maatregelen
Abstract
Een succesvolle behandeling van overgewicht en obesitas vindt op verschillende terreinen plaats. Tot nu toe hebben we ons geconcentreerd op de psychologische interventies. In dit hoofdstuk beschrijven we in het kort interventies die direct een gewichtsreducerend effect hebben, namelijk voeding en beweging. We sluiten het hoofdstuk af met een behandelmethode die de laatste jaren steeds meer in zwang raakt: operatief ingrijpen.
Peter Daansen
10. Slotbeschouwing
Abstract
De rode draad door dit boek is gewichtscontrole en gecontroleerd eten. Dit betekent dat je een gematigd gewichtsverlies kunt verwachten. Doorgaans is dit voor obese personen en hulpverleners moeilijk te accepteren. Uit een enquête onder de leden van de Nederlandse Obesitas Vereniging bleek 85% van hen minimaal twee tot vijf keer een afvalpoging te hebben gedaan. Bijna een kwart meer dan tien keer. Het meest populair zijn caloriebeperkte diëten en maaltijdvervangers. Meer dan een derde van de ondervraagden zou opnieuw een afvalpo-ging wagen als de kans op het jojo-effect klein zou zijn.
Peter Daansen
Nawerk
Meer informatie
Titel
Leven met obesitas
Auteur
Peter Daansen
Copyright
2005
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-9525-5
Print ISBN
978-90-313-4392-8
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-9525-5