Top

Gepubliceerd in:

2009 | OriginalPaper | Hoofdstuk

15 Ethische vragen

Auteur : C.M.P.M. Hertogh

Gepubliceerd in: Handboek dementie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Kernpunten

Het geleidelijke beloop van dementie brengt met zich mee dat steeds opnieuw gezocht moet worden naar een evenwichtige balans tussen ondersteuning van autonomie en zorg voor goede vertegenwoordiging.
Waar mogelijk moet gestreefd worden naar gezamenlijke besluitvorming met patiënt en diens naasten over (toekomstig) medisch beleid en (toekomstige) zorg.
Uitspraken over wilsbekwaamheid behelzen een normatief oordeel en dienen gereserveerd te blijven tot uitzonderingssituaties.
Schriftelijke wilsverklaringen kunnen de vertegenwoordiger van een wilsonbekwame patiënt ondersteunen bij zijn taak, maar de inhoud ervan vraagt steeds om interpretatie door hulpverlener en vertegenwoordiger.
Levensbeëindigend handelen bij dementie is moreel alleen aanvaardbaar als door de arts aan alle zorgvuldigheidsvoorwaarden voor euthanasie/hulp bij zelfdoding kan worden voldaan; een schriftelijke euthanasieverklaring volstaat daartoe niet.
Het ‘palliatieve zorg’-concept biedt een moreel richtsnoer voor de omgang met schriftelijke wilsverklaringen van patiënten met dementie.

vorige hoofdstuk 14 Mantelzorger

volgende hoofdstuk 16 Juridische aspecten

Agich GJ. Dependence and autonomy in old age. Cambridge: Cambridge University Press; 2003.

Berghmans RLP. Bekwaam genoeg? Wils(on)bekwaamheid in de geneeskunde, gezondheidsrecht en gezondheidsethiek. Preadvies Nederlandse Vereniging voor Bio-ethiek. Utrecht: NVBE; 2000.

Boer ME de, Hertogh CMPM, Dröes RM, et al. Suffering from dementia: the patient’s perspective. Int Psychoger. 2007;19(6):1021-39.

Delden JJM van, Hertogh CMPM, Manschot HAM, redactie. Morele problemen in de ouderenzorg. Assen: Van Gorcum; 1999:66-7.

Dillmann RFM, Legemaate J. Ethiek, recht en dementia. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid. 1992;47:827-46.

Dresser R, Astrow AB. An alert and incompetent self: the irrelevance of advance directives. Hastings Center Report. 1998;28(6):28-30.

Dute JCJ, et al. Evaluatie Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Den Haag: ZonMw; 2000.

Eerste Kamer der Staten-Generaal. Toetsing van levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding. Gewijzigd voorstel van wet. Den Haag: Sdu Uitgevers; 2001/2.

Ettema TP, Dröes RM, Lange J de, et al. QUALIDEM: Development and evaluation of a Dementia Specific Quality of Life Instrument. Scalability, reliability, and internal structure. Int J Geriatr Psych. 2007;22:549-56.

Haeckens A. Beslissingsbekwaamheid in een gerontopsychiatrische context. Leuven: Leuven University Press; 1998.

Handreiking voor de beoordeling van wilsbekwaamheid. Den Haag: Ministerie van Justitie, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 2007.

Hertogh CMPM, Ribbe MW. Palliatieve zorg en de geneeskunde voor ouderen. Tijdschr Gerontol Geriatr. 2008;39:220-3.

Hertogh CMPM. Advance care planning and the relevance of a palliative care approach in dementia. Age Ageing. 2006;35:553-5.

Hertogh CMPM, Boer ME de, Dröes RM, et al. Would we rather lose our life than lose our self? Lessons from the Dutch debate on euthanasia for patients with dementia. Bioethics. 2007;7(4):48-57.

Hertogh CMPM, Verkerk MA. Wilsbekwaamheid en verpleeghuiszorg: een ongemakkelijke verhouding. Tijdschr Gerontol Geriatr. 2002;33:212-8.

Kitwood, T. Toward a theory of dementia care: ethics and interaction. J Clinical Ethics. 1998;9:23-34.

Manschot H. Levenskunst of lijfsbehoud? Een humanistische kritiek op het beginsel van autonomie in de gezondheidszorg. Inaugurele rede. Utrecht:Universiteit voor Humanistiek; 1992.

NVVA Commissie Besluitvorming bij Dementerende Patiënten Medische zorg met beleid. Handreiking voor de besluitvorming over verpleeghuisgeneeskundig handelen bij dementerende patiënten. Utrecht: Nederlandse Vereniging van Verpleeghuisartsen (NVVA); 1997.

Rapkin BD, Schwartz CE. Toward a theoretical model of quality of life appraisal: implications from studies of response shift. Health Quality Life Outcomes. 2004;2:14.

Rurup ML, Onwuteaka-Philipsen, BD, Heide A van der, et al. Physicians’ experiences with demented patients with advance euthanasia directives in the Netherlands. J Am Geriatr Soc. 2005;53:1138-44.

Schermer M. The different faces of autonomy. Academisch proefschrift Universiteit van Amsterdam; 2001.

The BAM, Pasman HRW, Onwuteaka-Philipsen BD et al. Withholding the artificial administration of fluids and food from elderly patients with dementia: Ethnographic study. BMJ. 2002;325:1-5.

Vellinga A. To know or not to be. Development of an instrument to assess decision-making capacity of cognitively impaired elderly patients. Proefschrift. Amsterdam: VUmc; 2006.

Vezzoni C. The legal status and social practice of treatment directives in the Netherlands. Proefschrift. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen; 2005.

Wal G van der, Heide A van der, Onwuteaka-Philipsen BD et al. Medische besluitvorming aan het einde van het leven. De praktijk en toetsingsprocedure euthanasie. Utrecht: De Tijdstroom; 2003.

Welie SPK. Criteria for assessment of patient competence. A conceptual analysis from the legal, psychological and ethical perspectives. Proefschrift. Maastricht: Universiteit Maastricht; 2008.

World Health Organization (WHO). Cancer pain relief and palliative care. Nr. 804 WHO Tech Rep Ser; 1990.

Titel: 15 Ethische vragen
Auteur: C.M.P.M. Hertogh
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Handboek dementie
Print ISBN: 978-90-313-6228-8

Elektronisch ISBN: 978-90-313-8061-9

Copyright: 2009
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-8061-9_15

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Kernpunten

Log in om toegang te krijgen