Cultuursensitief werken

Extract

Met een toegenomen mobiliteit van de wereldpopulatie is onze cliëntengroep diverser en zijn ook wij GGZ-hulpverleners gedwongen te leren cultuursensitief te zijn. Mijn psychologie-opleiding had me daarop echter totaal niet voorbereid en ik kwam dus slecht beslagen ten ijs toen ik mijn vak opeens aan de andere kant van de wereld ging uitvoeren. Toen ik een tijdje in Nicaragua werkte, merkte ik al dat een klassieker als de Figuur van Rey tekening heel anders nagetekend werd dan in Nederland. Tijdens het psychodiagnostiekpracticum daar was het kopiëren van de tekening op een gefragmenteerde manier de geprefereerde strategie en slechts een hele kleine groep studenten leek de grote structuur van de figuur te doorzien. Geen wonder dat de patiënten die ik getest had daar dus ook een handje van hadden. Ik dacht beter voorbereid te zijn toen ik naar Japan vertrok. Ik had inmiddels kennis genomen van de studies van Richard Nissbet en Shinobu Kitayama over de verschillen in cognitie tussen Japanners en Amerikanen en hoe migrant Japanners in de VS resultaten op de cognitieve tests haalden die tussen de Japanners en Amerikanen in zaten. Prachtige experimenten waarin Nissbet proefpersonen naar een onderwaterscène laat kijken. Amerikanen kijken dan vooral naar de grootste vis, terwijl de Japanners meer oog hebben voor de kleine visjes en de achtergrond beplanting. Kitayama stelt vast dat Japanners bij het inschatten van een lijnlengte zich laten beïnvloeden door het framewerk waarin de na te tekenen lijn wordt gezien terwijl Amerikanen zich meer richten op de objectieve lijnlengte. Beide onderzoekers concluderen dat de visuele waarneming van Japanners gestuurd wordt door de context en dus holistisch is en die van Westerlingen analytisch. En wederom, de naar Japan geëmigreerde Amerikaan en de naar de VS geëmigreerde Japanner zitten ertussen in. Op basis hiervan had ik dus mijn verwachtingen, maar in de neuropsychologische praktijk springen de verschillen in waarneming of redeneren tussen mijn Japanse en Westerse cliënten echter niet in het oog. Misschien omdat de meeste volwassen Japanse cliënten eigenlijk bicultureel of Japansereturnees zijn uit een Westers land? …